آمار و ارقام ها خود گویای وضعیت وخیم کم آبی در کشور و به تبع آن آذربایجان غربی است وضعیتی که فهم آن با توجه به تغییرات اقلیم مناطق و از بین رفت بیش از ۹۵ درصد مساحت دریاچه ارومیه برای مردم عادی نیز امکانپذیر است.

به گزارش نای قلم، هدر رفت بیش از ۴۵ درصدی آب، برداشت های بی رویه آب های زیرزمینی، هدررفت آب در بخش های مختلف، مصرف بی رویه آب در بخش های مختلف به ویژه کشاورزی و عدم مدیریت منابع آبی به همراه کاهش نزولات آسمانی این بحران به مرز هشدار رساند و اگر برنامه ریزی جدی صورت نگیرد در سال های آینده باید شاهد مرگ و نابودی بخش های مختلف باشیم.

هر چند منابع آبی محدود است اما عدم برنامه ریزی و فرهنگ سازی اصولی هنوز بسیاری از مسئولان و مردم را به این باور که اگر به صورت جدی و مستمر در مورد آب تصمیم گیری نکند بعد از ۱۵ سال کشور از بی آبی از بین می رود، نرسیده اند.

یکی از شواهد این ادعا دریاچه ارومیه است که امروز بیش از ۹۵ درصد از مساحت این پهنه آبی از بین رفته است.

هرچند امیدها برای احیای دریاچه ارومیه رنگ گرفته اما اگر صرفه جویی در بخش آب، تغییرالگوی کشت بخش کشاورزی، جلوگیری از برداشت بی رویه آب و چاه های غیرمجاز و... به زودی برنامه ریزی و کنترل نشود دیگر بارش رحمت الهی نیز تبعات این بحران را جوابگو نخواهد بود.
بیابان زایی و تغییرات اکوسیستم، بروز بیماری های مختلف، نابودی کشاورزی و جنگل ها، منابع آب زیرزمینی، اثرات تشعشعات نمکی بر روی انسان ها، طوفان های نمکی و ایجاد تپه های ماسه ای و نمکی و تأثیرگذاری در نسل های آتی بخشی از هزاران تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است. تبعاتی که خود انسان موجب بروز آن شده و می شود.
هرچند در این دو دهه خشکسالی از عوامل اصلی به وجود آمدن بحران خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان می شود اما برداشت و بهره برداری غیر اصولی منابع آبی از یک سو و هدر رفت بیش از اندازه آب از سوی دیگر آهنگ بحران را سرعت بخشید در این راستا در گام نخست برای نجات دریاچه ارومیه باید مدیریت اصولی جهت استفاده از منابع آبی موجود صورت گیرد.

چه بسا امروز سهم مهمی از اعتبارات و طرح های ستاد احیای دریاچه ارومیه بر روی بخش کشاورزی متمرکز شده که این امر گواهی بر تاثیر بالای آن بر بحران دریاچه ارومیه است تاثیراتی که اگر اجرای آنها در قالب طرح آبیاری تحت فشار، منجر به احیای دریاچه نشود شاید بتواند از دامنه بحران بکاهد.

طرح انتقال آب کشاورزی از منبع تا مزرعه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می گوید با هدف جلوگیری از اتلاف آب، طرح انتقال آب کشاورزی از منبع تا مزرعه با استفاده از لوله های پلی اتیلن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا می شود.

اسمعیل کریم زاده می گوید: هدف از اجرای پروژه انتقال آب با لوله، افزایش راندمان انتقال آب از سرچاه تا سرمزرعه به حدود ۱۰۰ درصد و کنترل تلفات آب ناشی از نفوذ و تبخیر در مسیر انتقال است.

وی می افزاید در مواردی که انتقال آب از منبع تامین تا محل مصرف یعنی مزرعه توسط کانال های سنتی خاکی انجام شود، تلفات آب از طریق تبخیر و نفوذ در بستر نهر به میزان تقریبی ۴۰ تا ۵۰ درصد برآورد شده است، ولی با اجرای این طرح راندمان انتقال از مقدار فعلی به حدود ۱۰۰ درصد افزایش می یابد.

کریم زاده با بیان اینکه طرح انتقال آب با لوله پلی اتیلن از منبع تامین تا محل مصرف از مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه در راستای کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه است، خاطرنشان می کند: با تحقق کامل این طرح به طول یک هزار کیلومتر، حدود سی هزار هکتار از زمین های کشاورزی واقع در حوضه آبریز دریاچه تحت پوشش انتقال آب با لوله از محل تامین تاپای مزرعه قرار می گیرند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اضافه می کند: در صورت اتمام این طرح، پیش بینی می شود پیشگیری از تلفات آب در مسیر انتقال به میزان تقریبی ۴۰ میلیون متر مکعب در سال محقق گردد.

کریم زاده با بیان اینکه تاکنون ۸۳ کیلومتر از طرح انتقال آب با لوله در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شده است، اظهار می دارد: با اجرای این طرح تاکنون حدود ۱۵۰ هکتار از زمین های کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه را تحت پوشش قرار گرفته است.

وی اعتبار مصوب پروژه انتقال آب با لوله را ۸۰۰ میلیارد ریال اعلام و تصریح می کند: تاکنون ۳۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات ماده ۱۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده ۱۲ قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور برای اجرای این پروژه تخصیص یافته که در حال هزینه کرد است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه در حال حاضر مطالعات مراحل یک و دو برای حدود ۴۳۰ کیلومتر که حدود ۱۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه را شامل می شود، انجام و مورد تایید نهایی واقع شده است، اضافه می کند: مطالعات مربوط به ۵۷۰ کیلومتر انتقال آب نیز انجام شده که دردست بررسی است.

مشکل مصرف آب در بخش کشاورزی مهمترین مشکل دریاچه ارومیه است

مسئول کارگروه نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه در این زمینه می گوید: بیش از 13 هزار هکتار از اراضی حوضه دریاچه ارومیه در راستای کاهش مصرف آب و احیای این دریاچه به آبیاری نوین مجهز می شوند.

احمدرضا عبداللهی مشکل مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی را از جمله مهمترین مشکلات در راستای احیای دریاچه ارومیه عنوان می کند که در راستای بهبود این وضعیت، برنامه ریزی های قابل توجهی در ستاد احیای دریاچه انجام شده است.

وی اضافه می کند: یکی از این برنامه ریزی ها، تبدیل آبیاری های سنتی و غرقابی به نوین است که در این راستا سه هزار هکتار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به این نوع آبیاری مجهز شده اند.

عبداللهی اظهار امیدواری می کند با توجه به تسهیلات ارائه شده از سوی دولت به کشاورزان برای اجرای طرح های آبیاری نوین، این امر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه محقق شده و شاهد کاهش مصرف آب در این حوضه باشیم.

مسئول کارگروه نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه از اجرای مزرعه های تحقیقاتی برای سنجش تاثیر استفاده از آبیاری های نوین در کشاورزی در حوضه دریاچه خبر داد و گفت: به همین منظور، مزرعه تحقیقاتی با وسعت حدود 110 هکتار در میاندوآب راه اندازی شده که آبیاری تحت فشار در آن انجام می شود.

وی افزود: با اجرای این طرح، میزان آب مصرفی در این مزرعه 40 درصد کاهش یافته است.

انتهای پیام/