وضعيت رو به وخامت درياچه اروميه در عرض يك دهه گذشته به يك مسئله مهم در منطقه شمال غرب كشور تبديل شده كه نه تنها ماهيت صرف زيست‌محيطي ندارد بلکه ابعاد و کارکردهای مختلف اجتماعي و اقتصادی نیز پیدا کرده است؛ درياچه‌اي كه روزي يكي از كا‌نون‌هاي مهم گردشگري و منبع درآمدي براي مردم به ويژه‌ كشاورزان منطقه بود اما حال سال‌هاست كه به دليل تغييرات اقليمي، كمبود بارندگي، عدم مديريت صحيح آب، حفر چاه‌هاي غيرمجاز براي مصارف كشاورزي، بخش عظيمي از حيات خود را از دست داده! عمق فاجعه زماني محسوس است كه در 13 كيلومتري بستر درياچه كه روزي نگين فيروزه‌اي مي‌ناميدندش و امروز كويري دست‌ساز، قدم مي‌زني!

امید آخر برای چشم شمال غربی ایران، طرحيست كه اجراي آن از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم و با تشكيل ستاد نجات آغاز و بنا به گفته مسئولان منجر به تثبيت وضعيت درياچه اروميه در زمان حال شده كه اين مسئله روند خوبي براي احياي دوباره آن محسوب مي‌شود و اميدي است براي مردم و كشاورزان منطقه كه بتوانند به حيات خود در كنار درياچه ادامه دهند.

در راستاي سياست‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه، شركت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي، لايروبي رودخانه‌هاي حوضه درياچه اروميه به ويژه بازگشايي و مسيرگشايي مصب رودخانه‌ها در محدوده پيكره قديم درياچه به منظور انتقال آب به پيكره آبي درياچه را در دست اقدام دارد تا از پخش‌شدگي و تبخير سريع حداقل روان‌آب‌هاي جاري رودخانه‌ها جلوگيري به عمل آمده و به پيكره درياچه انتقال يابد. از جمله اين طرح‌ها پروژه عمليات اتصال زرينه‌رود به سيمينه‌رود و لايروبي رودخانه‌هاي سيمينه‌رود، گدارچاي، مهاباد چاي، روضه چاي، باراندوز و زولا چاي است.

به همت ستاد احياي درياچه اروميه 30 نفر از خبرنگاران رسانه‌هاي گروهي آذربايجان غربي از روند اجراي پروژه اتصال زرينه‌رود به سيمينه‌رود كه موقعيت 13 كيلومتري بستر درياچه بود، بازديد كردند.

آنچه بيش از همه جلب توجه مي‌كند سختي كار كارگراني است كه در گرماي طاقت‌فرسا مشغول فعاليت هستند.

يكي از كارگران در پاسخ به سوال خبرنگار ناي قلم، مي‌گويد: به گرماي منطقه عادت كرديم و به اين اميد كه با اجراي اين پروژه مشكل آب درياچه اروميه حل مي‌شود سختي كار را تحمل مي‌كنيم.

يكي ديگر از كارگران كه آن نيز بومي منطقه است و جوان‌تر به نظر مي‌رسد، اظهار مي‌دارد: مياندوآب شهريست واقع در ميان دو رودخانه اما با واقعيتي تلخ به نام بي‌آب مواجه است كه كاهش ميزان محصولات كشاورزي و از بين رفتن دام از جمله اثرات اوليه خشكسالي هستند.

او كه اطلاعات نسبي از وضعيت درياچه اروميه دارد، اضافه مي‌كند: ادامه روند خشكي درياچه بيش از هر چيز به ضرر كشاورزان منطقه است لذا اميدواريم با اجراي اين طرح‌ها شاهد احياي دوباره آن باشيم.

از او مي‌پرسم آيا با وجود سختي كار از ميزان حقوق پرداختي رضايت داريد كه پاسخ مي‌دهد: حقوقمان به موقع پرداخت مي‌شود و خدا را شاكريم.

پس از بازديد از پروژه، مسئول هماهنگی پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه در سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی توضيحاتي در رابطه با مشخصات پروژه ارائه مي‌دهد.

* كارها براساس برنامه‌ریزی‌هاي انجام شده اجرايي مي‌شود

سعید شکاری، زمان اجراي طرح احياي درياچه اروميه را 10 سال اعلام و اضافه مي‌كند: كارها براساس برنامه ریزی‌هاي انجام شده اجرايي مي‌شود طوري كه دو سال ابتدايي برنامه يعني سال‌هاي 93 و 94 به عنوان دوره تثبیت انتخاب شده و تحقق يافته، هفت سال بعد به عنوان دوره احیای دریاچه و سال 1402 به عنوان احیای نهایی دریاچه مشخص شده است.

به گفته او حجم آب درياچه اروميه در سال اتمام اين طرح 7/14 ميليارد مترمكعب، سطح درياچه اروميه سه هزار و 400 كيلومترمربع و تراز آن يك هزار و 274 متر از سطح دریاهای آزاد خواهد بود.

شكاري با اشاره به اینکه چهار پروژه اصلی احیای دریاچه ارومیه مربوط به سازمان آب منطقه‌ای است، تصريح مي‌كند: اتصال زرینه‌رود به سیمینه، لایروبی رودخانه‌های سیمینه‌رود، گدار چای، مهاباد چای، روضه چای، باراندوز و زولا چای از جمله طرح‌های احیای دریاچه ارومیه به شمار می‌روند.

به گفته وي محل اجراي پروژه اتصال زرینه‌رود به سیمینه‌رود و انتقال آب به پیکره دریاچه ارومیه در شهرستان میاندوآب و شمال روستای قلعه بالا با قرارداد 12 میلیارد و 175 میلیون و 100 هزار تومان بوده و احداث کانال فرسایشی خاکی به عرض کف 45 متر و با شیب طولی دو صدم درصد و طول کلی 25 کیلومتر در آن انجام می گیرد.

شكاري همچنين با اشاره به پروژه عملیات لایروبی رودخانه‌های سیمینه‌رود و گدار چای اظهار مي‌دارد: این طرح نیز در شهرستان‌های میاندوآب و نقده در حال اجرا بوده و با صرف اعتبار 2 میلیارد و 385 میلیون و 200 هزار تومان ادامه عملیات لایروبی و احداث کانال فرسایشی خاکی رودخانه گدارچای و رودخانه سیمینه‌رود انجام می‌گیرد.

مسئول هماهنگی پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه در سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی با بیان مشخصات طرح عملیات لایروبی رودخانه‌های باراندوز و روضه اظهار مي‌دارد: این عملیات نیز در ارومیه اجرا شده و مبلغ قرارداد آن با پیمانکار آن که شرکت جهاد نصر آذربایجان‌غربی بوده 2 میلیارد و 389 میلیون و 800 هزار تومان است.

شکاری محل اجرای طرح عملیات لایروبی رودخانه زولاچای در منتهی الیه دریاچه ارومیه را نيز شهرستان‌های سلماس- شرق روستای کنگرلو عنوان و تصريح مي‌كند: انجام لایروبی و احداث کانال فرسایشی خاکی با مبلغ قرارداد 2 میلیارد و 530 میلیون و 600 هزار تومان انجام می‌شود.

وی همچنين به برنامه‌های پیش‌بینی شده در زمينه پروژه‌های تعادل‌بخشی این شرکت اشاره و اضافه مي‌كند: 80 اکیب گشت و بازرسی براي آب‌هاي سطحي و زيرزميني در دشت‌هاي مياندوآب و اروميه و ساير دشت‌هاي حاشيه اروميه تشكيل شده است.

شكاري ادامه مي‌دهد تاكنون چهار هزار و 790 حلقه چاه در دشت اروميه و مياندوآب كنترل شده است كه توقيف و ضبط 37 دستگاه حفاری غیرمجاز، معرفي 107 مورد تخلف حفاري به دادگاه، صدور اخطاريه به 184 مورد تخلف بهره‌برداري بي‌رويه از آب از جمله اقدامات گشت بازرسي در سال جاري است که این امر با همکاری نیروی انتظامی و دستگاه قضایی استان انجام شده و در برخورد با مالکان آنها شرکت آب منطقه‌ای هیچگونه تبعیضی قائل نیست.

به گفته مسئول هماهنگی پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه در سازمان آب منطقه‌ای در چهار ماه امسال تعداد چاه‌هاي غيرمجاز پر شده 97 حلقه و تعداد چاه‌هاي پر شده در حين حفاري 49 حلقه است.

 تهیه و نصب کنتورهای هوشمند و برق‌رسانی به چاه‌های فاقد برق از ديگر اقدامات مهم شرکت آب منطقه‌ای است كه شكاري به آن اشاره مي‌كند و در این زمينه مي‌گويد: تاکنون نزدیک به ۵۰۰ حلقه چاه کشاورزی در استان به کنتور هوشمند مجهز شده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال با تجهیز چهار هزار چاه کشاورزی به کنتور هوشمند گام مهمی در جلوگیری از مصرف بی رویه آب کشاورزی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه برداشته شود.

وی در زمينه برق‌دار کردن چاه‌های کشاورزی نیز اظهار مي‌دارد: تاکنون ۸۰ حلقه چاه محدوده دریاچه ارومیه برق‌دار شده است و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده این رقم تا پایان سال به ۴۰۰ حلقه افزایش مي‌يابد.

*حجم عمليات حفاري در اين محدوده 2 ميليون و 150 هزار متر مكعب است

سرپرست دستگاه نظارت شرکت صدرآب نیروی ارومیه نيز در اين بازديد به مشخصات پروژه اشاره مي‌كند و مي‌گويد: مسیرگشایی ۲۶ کیلومتر و 60 متر برای اتصال زرینه‌رود به سیمینه‌رود تا پيكره آب درياچه اروميه به اتمام رسيده و تنها کار تعریض باقی مانده است.

صالح فرجامی مي‌افزايد: تعداد 60 دستگاه از ماشین‌آلات سنگین در این محدوده به فعالیت مشغول هستند كه مسئولان براي سرعت بخشيدن به اجراي پروژه در تلاش براي افزودن تعداد ماشين‌الات سنگين هستند.

وي حجم عمليات حفاري در اين محدوده را 2 ميليون و 150 هزار متر مكعب اعلام و اضافه مي‌كند: باتلاق و لجن‌زار بودن منطقه، كار حفاري را با مشكل مواجه كرده با وجود اين تاكنون يك ميليون و 700 هزار متر مكعب عمليات حفاري انجام گرفته است.

فرجامي ادامه مي‌دهد: بیشترین ارتفاع این طرح نیز سه متر بوده و دارای 70 درصد پیشرفت فیزیکی و 72 درصد پیشرفت ریالی است تا رهاسازی آب تا زمستان امسال به‌سهولت انجام شود.

به گفته او سال گذشته با مبلغ 126 میلیارد تومان انتقال آب بین‌حوزه‌ای انجام شده و پیش‌بینی امسال نیز 300 میلیارد تومان و سرعت حفاری 400 متر در ماه است.

فرجامي پیشرفت فیزیکی پروژه را 70 درصد و پیشرفت ریالی آن را 62 درصدی اعلام و اظهار امیدواری مي‌كند تا پایان شهریور این طرح به سرانجام برسد.

*حفاري بيش از 40 هزار حلقه چاه غيرمجاز در اطراف درياچه اروميه

نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی نيز در پايان بازديد خبرنگاران از پروژه‌های در حال انجام در راستای احیای دریاچه ارومیه متذكر مي‌شود: بیش از 40 هزار حلقه چاه غیرمجاز در اطراف دریاچه حفر شده است.

هادي بهادري، مدیریت نادرست منابع آب در 10 سال گذشته را عامل اصلي خشکی درياچه اروميه عنوان و اضافه مي‌كند: وجود توهم پرآبی در بین مردم، باعث برداشت‌های بی‌رویه آب رودخانه‌ها در سال‌هاي گذشته شده است.

او تصريح مي‌كند در شرايط حاضر 300 روستای استان با مشكل كم‌آبي مواجه هستند.

بهادري با بيان اينكه 75 درصد آب ورودي به درياچه اروميه كاهش يافته است، متذكر مي‌شود: همچنين با افزایش سطح تبخیر آب، شاهد افزایش سرعت تبخیر آب نیز هستیم  ضمن اینکه مقدار بارش هم از 370 میلیمتر به 318 میلیمتر کاهش یافته است.

وي با بیان اینکه مشکلات زیست محیطی خشکیدن دریاچه ارومیه، جان میلیون‌ها انسان را تهدید می‌کند، اظهار مي‌دارد: دریاچه ارومیه وجه ممتاز منطقه شمالغرب کشور قلمداد می‌شود و احیای آن در واقع احیای روحیه مردم و زندگی زیباتر در منطقه است.

بهادری با تقدیر از زحمات دولت تدبیر و امید در توجه ویژه به دریاچه ارومیه و اختصاص اعتبارات مناسب برای احیای آن نیز تصریح مي‌كند: دولت به وظیفه خود عمل کرده و پای کار آمده است، حال باید با سیاست‌گذاری واحد در دستگاه‌های اجرایی ذیربط و شفاف‌سازی امور اجرایی، برای جلب مشارکت مردم تلاش کنیم.

سپس در پایان این بازدید از وب سایت دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی به آدرس WWW.URMIALAKE.IR نیز رونمایی شد.

وب سایت دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی پایگاه اطلاع‌رسانی، آموزش و تحلیلی فعالیت‌های مرتبط با احیای دریاچه ارومیه است که آخرین خبرها از اقدامات عملی و برنامه‌های فرهنگی در این حوزه را پوشش می‌دهد، علاوه بر بخش اخبار، بخش‌های دیگری از جمله گزارش و مقالات نیز در این پایگاه اینترنتی پیش‌بینی شده است.

انتهاي پيام/