1400/11/07

تمام کلان‌شهرهای کشور یک روز را به عنوان روز فرهنگی مشخص کردند در ارومیه نیز سال 98 به همت مرکز مطالعات و پژوهش‌های انجام یافته در شورای شهر دوم بهمن به عنوان روز فرهنگی شهر نامگذاری شد.

در دوم بهمن ۵۷ تمام کشور درگیر مسائل مبارزه با رژیم منحوس پهلوی بودند، در این مبارزات نخستین شهری که قدم در راه اقدام مسلحانه به رهبری امام جمعه فقید یعنی مرحوم حسنی گذاشت، ارومیه بود که به همین دلیل به عنوان نماد و الگویی برای کل کشور قرار گرفت و در نتیجه راه پیروزی را هموار کرد.

از این رو هفته فرهنگی ارومیه از دوم بهمن ماه به مناسبت سالروز قیام مردم ارومیه علیه حکومت پهلوی به مدت یک هفته با اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی و هنری در این کلانشهر برگزار می شود.

عصر شعر "بایاتی ایشیغیندا" از جمله برنامه‌هایی است که امروز به مناسبت هفته فرهنگی ارومیه و به همت مرکز آفرینش‌های حوزه هنری  آذربایجان غربی و شورای شهر ارومیه برگزار شد.

این برنامه یکی از منحصربه فردترین برنامه‌هایی بود که با حضور اهل ادب و اساتید و ادبیات آذربایجان و شاعران بایاتی سرا در محل سالن اجتماعات حوزه هنری استان برگزار شد، منحصربه فرد از این لحاظ که برای نخستین بار در تاریخ دنیا در ارومیه برگزار شد.

بدون تردید برگزاری چنین برنامه‌های فرهنگی در حفظ فرهنگ بومی منطقه در دنیایی که تکنولوژی و تکنیک‌های به کارگیری ابزار همواره نقش مهمی در تحولات زندگی بشر داشته است و فرهنگ‌های سنتی کهن را از هم می پاشد، می‌تواند نقش‌آفرین باشد.

ادبیات ترکی خاصه ادبیات شفاهی آن از غنی‌ترین و پربارترین ادبیات‌های شفاهی (فولکلوریک) جهان محسوب می‌شود. در این میان بایاتی‌ها یکی از رایج‌ترین، تاثیرگذارترین، اجتماعی‌ترین و ... انواع منظوم ادبیات آذری‌هاست که در طول سالیان سال و قرن‌ها سینه به سینه و نسل به نسل منتقل گشته و برای ما به یادگار مانده است.

در بایاتی‌ها بسیاری از مسائل اجتماعی و انسانی از قبیل ستایش از خصایل مردانگی، ترغیب به صدق و صفا، حق جویی، وفاداری، امیدواری، رازپوشی و...به چشم می‌خورد:

آل کمری بئل باغلا

ساچلارینی تئل باغلا

نه یادا سیررینی وئر

نه نامرده بئل باغلا

مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری آذربایجان غربی در سخنانی اهمیت بایاتی‌ها را تشریح می‌کند و می‌گوید: بایاتی‌ها دوبیتی‌های بومی ادبیات شفاهی آذربایجان و یکی از رایج‌ترین انواع منظوم ادبیات عامیانه‌ی آذربایجان هستند.

مصطفی قلیزاده‌علیار می‌افزاید: تاکنون انجمنی در راستای گسترش فعالیت‌ها و شناخت و بروز استعدادهای جدید این حوزه تاسیس نشده و همایشی نیز برگزار نشده است که عصر شعر "بایاتی ایشیغیندا" برای نخستین بار در تاریخ دنیا، امروز در ارومیه برگزار شد که با توجه به اهمیت بایاتی و فرهنگ آذربایجان برگزاری این برنامه‌ها تداوم خواهد داشت.

وی که در این همایش مردمی سخن می‌گفت، اظهار می‌دارد: در روزگاران گذشته در روستاها مردم اغلب با داستان، ضرب‌المثل و یا بایاتی، روزگار می‌‌گذراندند و یا بهتر بگویم با بازگویی‌ آن‌ ها به یک‌ دیگر، زندگی می‌‌کردند.

شاعر و پژوهشگر عرصه تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اضافه می‌کند: مردم با مجموعه‌ دانسته‌هایی ‌از گذشته‌های دور که از نسل‌های گذشته به جا مانده و سینه به سینه جا عوض کرده و به آن‌‌ها رسیده است زندگی می‌کنند. در حقیقت این دانسته‌‌ها که در یک کلام می‌ تواند در قالب فولکلور یا فرهنگ مردم جای گیرد به زندگی آن ‌ها معنا و مفهوم می ‌بخشد.

وی یادآور می‌شود: حتی ادبیات شفاهی رایج در بین توده‌های مردم در اشعار فارسی و ترکی استاد شهریار تأثیر شگرف گذاشته است به طوری که از داستانها، بایاتی‌ها، امثال و حکم و دیگر عناصر فولکلور آذربایجان با مهارت و ملاحت تمام استفاده کرده است.

قلیزاده به عناصر ادبیات شفاهی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: ضرب المثل ها، داستان‌ها، تاپماجالار و بایاتی ها از جمله قالب‌هایی هستند که مردم اندیشه‌ها و آرمان‌های خود را از این طریق بیان می‌کردند.

مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری استان در عین حال متذکر می‌شود: با گذشت زمان و ورود تکنولوژی و فناوری، نسل‌های جوان متاسفانه ادبیات هویتی خود را به فراموشی می سپارند و می‌طلبد برای حفظ و نگهداری آنها اقدام چشمگیری انجام دهیم.

وی با بیان اینکه ضرب‌المثل‌ها حکمت عملی زندگانی را در جملات کوتاه بیان می‌کنند،  می‌گوید: ضرب‌المثل‌ها خلقیات، عادات خوب و بد، فکر و اندیشه، حساسیت‌ها و یا علایق مردمان را نشان می‌دهد و با مردم پیوند ناگسستنی دارد.

این روزنامه‌نگار تصریح می‌کند: ضرب‌المثل گونه‌ای از بیان است که معمولاً داستانی پندآموز در پس بعضی از این بیان‌ها نهفته است و همچنان در سخن به‌کار می‌رود.

قلیزاده افزود: داستان‌ها نیز تمثیل هستند که شکست،ها، تجربه ها، عبرت ها و ناامیدی ها توسط آنها بیان شده است.

وی در خصوص تاپماجالار نیز توضیح می‌دهد: تاپماجالار یا چیستان یکی دیگر از موضوعات ادبیات شفاهی آذربایجان است که جهت گسترش و تقویت فکر و با توجه به جای خاصی که در ادبیات شفاهی دارد از نسل‌های گذشته دهان به دهان با تغییرات مختلف به این جایگاه رسیده است.

مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری استان اذعان می‌دارد: دوبیتی‌های ترکی از چهار مصراع و براساس وزن هجایی و از هفت هجا تشکیل شده است که در طول سالیان دراز دهان به دهان گشته و به ما رسیده‌اند.

وی با اشاره به اینکه بایاتی ها افکار و معانی اجتماعی و اخلاقی و...را در بر می‌گیرند، خاطرنشان می‌کند: شاعران این بایاتی‌ها شکست‌ها، تعزیه‌ها، عروسی‌ها در حین کشاورزی و قتل‌ها احساس شادی، رنج، نفرین و ... خود را در قالب سخنانی زیبا بر زبان رانده و به آیندگان خود منتقل کرده اند. در این دو بیتی‌ها مصرع چهارم جان مطلب را ادا می‌کند مثل این بایاتی:

سو گلر آخار گئدر

وریانی ییخار گئدر

بو دنیا پنجره دیر

هر گلن باخار گئدر

فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري در راستاي حفظ فرهنگ بومي باشد

سپس رییس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر ارومیه به ایراد سخنرانی پرداخته و می‌گوید: فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري باید در راستاي حفظ فرهنگ بومي و سنتي باشد و مرکز پژوهش ها با تمام توان در خدمت هنرمندان ارومیه است.

حسین پناهی اظهار می‌دارد: در راستای ارج نهادن به فرهنگ و ادبیات بومی و سنتی ارومیه ابتدا باید هویت، گذشته، تاریخ و فرهنگ خود را شناخت سپس ترویج داد.

پناهی حفظ فرهنگ و ادبیات ویژه این منطقه را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر دانسته و متذکر می‌شود: ازجمله ایرادهای ما عدم شناخت فرهنگ خود و دوری از این مهم است که می‌تواند آسیب‌زا باشد.

عضو شورای اسلامی شهر ارومیه تصریح می‌کند: شعرا افتخار شهرمان هستند و باید دورهمی‌های فرهنگی و ادبی گسترش یابد تا برای نسل های آینده فرهنگ و ادبیات این سرزمین حفظ و ماندگار شود.

وی اظهار می‌دارد: جمع‌آوری آثار و اسناد برای ثبت، ضبط و انتقال به نسل آینده یکی از اقداماتی است که مرکز پژوهش‌ها با تمام توان در حوزه‌های مرتبط ورود کرده است.

پناهی می‌افزاید: اطلاع‌رسانی برنامه‌ها و دورهمی‌های فرهنگی و یادآوری آن به عموم جامعه باید مورد توجه قرار گیرد تا هم پرشور باشد و هم علاقمندان با اطلاع از آن بتوانند حضور داشته باشند.

رییس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر ارومیه سپس در خصوص هفته فرهنگی ارومیه می‌گوید: برای نخستین بار در کشور در دوم بهمن سال 57 مبارزه مسلحانه از ارومیه آغاز شد که به عنوان نماد و الگویی برای کل کشور مطرح است.

پناهی اضافه می‌کند: در دوم بهمن ۵۷ تمام کشور درگیر مسائل مبارزه با رژیم منحوس پهلوی بودند، در این مبارزات نخستین شهری که قدم در راه اقدام مسلحانه به رهبری امام جمعه فقید یعنی مرحوم حسنی گذاشت، ارومیه بود.

وی اذعان می‌دارد: این اتفاق افتخار بزرگی برای ما است و جای داشت که این حرکت انقلابی، جهادی، مقاومت و مبارزه در شهر ماندگار شود لذا دوم بهمن به عنوان روز فرهنگی شهر تعیین شد.

رییس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر ارومیه ادامه می‌دهد: بزرگداشت دوم بهمن که آغازگر قیام مسلحانه علیه رژیم ستم شاهی پهلوی بود و همچنین ویژه‌برنامه‌های هفته فرهنگی ارومیه باید گسترش یابد.

در ادامه این مراسم شاعران ارومیه سروده‌های خود در قالب بایاتی را قرائت کردند و در پایان مراسم از تعدادی از شاعران تجلیل به عمل آمد.

انتهای پیام/