1398/09/14

مشاغل خانگی با توجه به هزینه پایین راه اندازی، یكی از جذاب ترین راه های درآمدزایی است كه مدت‌هاست مورد توجه دولت‌های مختلف بوده و صحبت‌های زیادی درباره آن شده است در جامعه ما نیز به لحاظ انعطاف های این نوع مشاغل، روز به روز افراد بیشتری به كسب و كار در این زمینه روی می آورند ولی آنچه در عمل اتفاق افتاده، در حاشیه ماندن مشاغل خانگی است.

این در حالیست که بنا بر قانون ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی، دولت موظف است بنا بر اصول 28 و 43 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با توجه به سند چشم انداز 20 ساله، مشاغل خانگی را مطابق این قانون ساماندهی و حمایت كند به نحوی كه زمینه ایجاد اشتغال برای این گونه متقاضیان فراهم شود.

در این قانون منظور از مشاغل خانگی یا كسب و كار خانگی آن دسته از فعالیت هایی است كه توسط عضو یا عضای خانواده در فضای مسكونی در قالب یك طرح كسب و كار بدون مزاحمت برای واحدهای مسكونی همجوار شكل می گیرد و منجر به تولید خدمت و یا كالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسكونی می شود.

این قانون مشتمل بر 12 ماده و 6 تبصره است و صاحبان مشاغل خانگی را مشمول مزایایی همچون استفاده از بازارچه های محلی شهرداری ها برای عرضه محصولات تولیدی و معافیت از عوارض اداری و تجاری می كند و معافیت های مالیاتی و تامین وام های قرض الحسنه اشتغال از دیگر حمایت های قانونی از صاحبان مشاغل خانگی است.

کارشناسان اقتصادی نیز مشاغل خانگی را نوعی فعالیت تعریف کرده‌اند که به وسیله اعضای خانواده در محیط خانه صورت گیرد و مزاحمتی برای همسایگان ایجاد نکند که در این صورت محیط خانه تنها برای تولید کالا بوده و عرضه، فروش و بازاریابی آن به محیط بیرونی انتقال می‌یابد.

اقتصاددانان همچنین پایین بودن هزینه راه اندازی و میزان ریسک سرمایه گذاری، حذف هزینه ایاب و ذهاب، استفاده از نیروی کار سایر اعضای خانواده، امکان کار کردن به صورت پاره وقت، آزادی و استقلال عمل، ایجاد توازن بین مسؤولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، انعطاف پذیری کار و توسعه فرهنگ کار در خانواده را از سایر مزایای مشاغل خانگی می‌دانند.

از سوی دیگر به دلیل آنکه زنان نیمی از جمعیت فعال اقتصادی کشور به شمار می‌روند، به اذعان کارشناسان افزایش نرخ اشتغال و به تبع آن کاهش نرخ بیکاری در بین آنها از یک طرف به معنای توانمندسازی زنان و از طرف دیگر به معنای افزایش رشد اقتصادی و توانمند سازی اقتصاد کشور است.

*مشکلات صاحبان مشاغل خانگی

محمد عباسی یکی از صاحبان مشاغل خانگی، رقابت نابرابر بنگاه‌های بزرگ اقتصادی با مشاغل خانگی را یکی از مشکلات بخش کسب‌وکار کوچک دانست و بیان کرد: این عدم توانایی رقابت به معنای پایین بودن کیفیت محصول نیست بلکه تولید خانگی معمولاً از دقت، ظرافت و تنوع بیشتری برخوردار است اما چون مواد اولیه آن به‌صورت محدود تهیه می‌شود، طبیعتاً هزینه بیشتری در بر خواهد داشت.به عبارتی هر چه تولید در مقیاس‌های کم‌تر انجام شود حاشیه سود کمتری برای تولیدکننده آن دارد.

الهام یگانه، یکی دیگر از صاحبان مشاغل خانگی معتقد است چالش عمده برای کسب‌وکارهای کوچک، یافتن بازاری برای فروش است. نداشتن تجربه تجاری، عدم حضور پایدار در بازار و ناتوانی از معرفی و شناساندن خود به مشتری، از چیزهایی است که یک کسب‌وکار کوچک بعد از تولید محصول با آن مواجه می‌شود.

طباطبايي نیز كه كارگاه كوچك توليد پوشاك و البسه دارد به روند طولاني دريافت مجوز و تسهيلات براي اين نوع مشاغل اشاره كرد و گفت: توليدات ما علاوه بر اينكه در حوزه صنايع دستي نمي گنجد و جزء توليدات صنعتي هم نيست، كارگاهي محسوب نمي شود و در زمره مشاغل خدماتي هم قرار نمي گيرد.

وي افزود: براي آنكه بتوان از خدمات بيمه اي استفاده كرد بايد يا بانوي خانه دار بود، يا از بيمه فرش بافي بهره گرفت و يا خويش فرما شد.

طباطبايي يادآورشد: موضوع فقط به اينجا ختم نمي شود در زمان تلاش براي بازنشستگي و از كار افتادگي اتفاقات جديدي همچون كافي نبودن سن، لزوم تحت پوشش يك كارگاه توليدي قرار گرفتن و قبول نشدن پرونده هاي پزشكي مطرح مي شود كه در اغلب اوقات مانع از به نتيجه رسيدن پرونده است.

هر چند قانونی برای ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وجود دارد، اما معمولاً الگوهایی که برای اخذ مجوزهای بهداشتی، مالیاتی و … در نظر گرفته شده، مطابق با کسب‌وکارهای صنعتی و بزرگ است که مشاغل خانگی را با مشکلات زیادی برای گرفتن مجوزهای مختلف روبه‌رو می‌کند. در این میان برخی کارشناسان بر این باورند که اساساً ورود مستقیم دولت‌ها به این موضوع درست نیست، بلکه دولت نقش تسهیلگری در قوانین و امور مربوط به مجوزها و مالیات‌ها را داشته باشد ولی ایجاد، توسعه و سودآوری مشاغل خانگی را باید به بخش‌های خصوصی و فعالان اقتصادی سپرد.

کسب‌وکارهای خانگی، از راه‌های مؤثر در افزایش مشارکت مردم در اقتصاد است. همین نقش مهم است که توسعه مشاغل خانگی را جزو سیاست‌های کلان دولت قرار داده است. به گفته برخی کارشناسان، سهم مشاغل خانگی از تولید ناخالص ملی، 15 درصد است. همین عدد، خود نشانگر آن است که باید به این بخش از اقتصاد خرد، نگاه کلان داشت و شرایط و امکانات مناسب را برای فعال‌سازی و نیز رونق مشاغل خانگی به کار برد.

انتهای پیام/