1394/05/05 |
 |
| شهر تمیز با شهروندان مسئولیت‌پذیر |
يكي از نشانه‌هاي سلامت شخصيت، مسئوليت‌پذيري در قبال شهري است كه در آن زندگي مي‌كنيم، قدر مسلم پرتاب زباله از داخل خودروها به بيرون و رها كردن كيسه‌هاي زباله در سطح معابر اصلي يا كوچه‌پس‌كوچه‌ها نشان‌دهنده ناهنجاري‌هاي اجتماعي از سوي برخي شهروندان است. به گزارش ناي قلم، بنابراين به علت نبود احساس مسئوليت شهروندي شاهديم كه برخي از شهروندان بهداشت و نظافت معابر شهری را رعایت نمی‌کنند و با ریختن زباله و ضایعات گوناگون در گذرگاه های عمومی، معابر را زشت و آلوده می‌کنند. لذا براي ايجاد محيطي سالم همراه با بهداشت فکری و روحی پیش از هر چیز دیگر، نیاز به داشتن افراد سالم و مسئولیت‌پذیر در جغرافیایی عاری از پلیدی و کوشا هستيم كه اولویت نخست در این مباحث فرهنگ‌سازی و تقویت مسئولیت شهروندی در پیشبرد برنامه های بهسازی در هر بخش است. در این جهت، فرهنگ‌سازی همان گونه که قشرهای مختلف جامعه تاکید دارند، می‌باید از کودکی آغاز شود و مراکز فرهنگی زمینه‌ساز پایه‌ای این امر هستند. برای جامعه سالم، مشارکت عمومی یک اصل گریزناپذیر است. يك دانشجوي رشته جامعه‌شناسی مي‌گويد: آموزش و تدریس فرهنگ بهداشت‌مداری و لزوم حفظ و حرمت سلامت عمومی در جامعه از طریق رسانه‌ها من جمله تلویزیون و رادیو و در خانواده‌ها برای کودکان سبب حس مسئولیت پذیری شان مي‌شود. وي با بيان اينكه نبايد همیشه یک نفر ناظر بر کردارمان باشد تا کارها درست صورت بگیرد، مي‌گويد: اگر همه مردم به نظیف بودن شهر اهمیت بدهند آلودگی محیط شهری کاهش می‌یابد. سهل انگاری در ریختن انواع زباله فله و پراکنده شدن در معابر عمومی باعث مریضی انسان می‌شود ضمن آن که سطح شهر را زشت می‌کند. یک شهروند کارمند پراکندگی زباله در سطح گذرگاه های شهری و رفتارهای نازیبای برخی شهروندان در حفظ بهداشت و سلامت عمومی شهر را عامل به‌هم‌ریختگی سیستم ذهنی شهروندان می‌داند و رعایت نظم در این موضوع و هر مورد دیگر را باعث آرامش خاطر و زیبانمایی قلمداد می‌کند. فرهنگ‌سازي تنها راهكار است پورعلی معتقد است فرهنگ‌سازی و آموزش از دوران کودکی، جلوگیری از رفتار متخلفانه و بی‌اعتنایی به ضوابط هدفمند و مفید به لحاظ تأمین بهداشت شهری و اعمال جریمه عاملان آلوده کردن معابر و تضییع حقوق شهروندی همانند جرایم متخلفان رانندگی، لازمه حفظ سلامت و آرامش روانی جامعه، کارهایی شدنی و اجرایی در کشورهایی پیشرفته است. در این شکی نیست که می‌توان طرحی نو در حل معضل و مسئله لاابالی‌گری لاینحل ریختن زباله و ضایعات از جانب هر فرد و شاغل با بازنگری شرایط شهری و همچنین شیوه های کم تأثیر گذشته در بهداشت شهری، در انداخت. به هر حال هنگامی که تدابیرهای گذشته و حال در جهت نظافت شهری، ناکافی به نظر می‌رسد و احتمالاً با ادامه این برنامه‌ها، نه عامه مردم و نه مسئولان و کارگران زحمتکش ذی‌ربط همچنان با مشکلات جاری و ساری روبرویند، می‌باید از طریق دیگر وارد عمل شد. وی در پایان نظراتش پیرامون موضوع زباله و آلودگی‌های آن می‌گوید: خود عامل این وضعیت هستیم؛ لذا باید رعایت کنیم. در آن حالت، هزینه های جمع آوری و نظافت، کاسته می‌شود و همین صرفه جویی هزینه‌ها را می‌شود صرف زیباسازی شهرمان کنند. ممکن است و یا شاید هم بتوان این طور رفتار را در سختی بی توجهی‌ها نسبت به بهداشت عمومی محیط در متن و حاشیه زندگی اجتماعی گسترش داد. هر مقدار اندک پسمانده غذایی، هر قدر کم تعداد اشیای پلاستیکی، هر تکه کارتن و کاغذ باطله و تخته و خرده شیشه و ... و هر نوع مختصر ضایعات ساختمانی و وسایل اسقاطی ولو در مجموع چندان حجیم هم نباشند را از فضای باز و مورد دید عمومی جمع آوری کنیم، نگاه عابران را به خود جذب و از ایجاد فشار روانی، استرس جلوگیری می‌کند و به مرور زمان- بنا بر ماهیت مواد زباله- امراض می‌کاهد. تاثیرات گوناگون گذرگاه های عمومی آلوده و آغشته به زباله از دیدگاه دانش روان شناسی غیرقابل انکار است چرا که بر این مبنا، آلودگی در مسیر رفت و آمد و کلاً محیط زندگی خاصه در سطح شهر عامل تحریک غیرطبیعی سیستم روانی انسان است. اما در مقابل، محیط زیستی بدون هر نوع پارازیت ولیکن برخوردار از موقعیت اجتماعی و اقتصادی و نظم، انسجام و استمرار پاکیزگی موجب ایجاد امنیت بهداشت روان اجتماعی است. این موهبت مگر با مسئولیت پذیری فرد فرد در جامعه حاصل نمی‌شود. آرامش نهفته در محیط پاکیزه فربد فدایی، روانپزشک با بیان این که وجود محیط اجتماعی و فرهنگی شایسته یکی از عوامل موثر در بهداشت روان است، می‌گوید محیط بدون سر و صدا، بدون ازدحام و پاکیزه همراه با فضای سبز می‌تواند در ایجاد آرامش به همه شهروندان کمک کند. به گفته این روانپزشک، معابر کثیف و پر از زباله و رفتارهای نازیبای برخی عابران و رهگذران از عوامل ایجاد فشار روانی است کما این که سر و صدا و آلودگی هوا هم جزو همین موارد می‌تواند سبب استرس در انسان شود. بنابراین، توجه به نظافت محیط شهری و رعایت بهداشت فردی و عمومی نه فقط در بهداشت عمومی و کاهش بیماری‌های عفونی و انگلی تاثیر دارد بلکه نقش مثبتی در بهداشت روانی دارد. فدایی با ابراز تاسف از رفتار برخی از شهروندان که نسبت به تکالیف اجتماعی خود از جمله رعایت قوانین زندگی شهری بی توجه هستند و در پی، پیرامون مراعات جنبه های اجتماعی و مقررات زیست شهری چنین می‌گوید: از جمله تکالیف اجتماعی و قوانین زندگی شهری رعایت نظم در موضوع زباله‌ها در زمان مقرر، جمع آوری ضایعات مذکور است. به نحوی که نه فقط محیط زندگی (خانه و...) خود شهروندان پاکیزه باشد، بلکه برای سایر شهروندان هم محیط مناسبی را فراهم کنند. این روانپزشک بر این باور است که رعایت بهداشت اجتماعی بدون توجه به تکالیف فردی عملی نیست. اگر قرار باشد کسی سالم زندگی کند باید بداند که دیگران نیز از این حق برخوردار هستند. اما این که روحیه شاداب و محیط شهری نظیف و بهداشتی داشته باشیم و معابر عمومی پرآشفته و آزاردهنده روحی و تهدید سلامت ناشی از پراکندگی انواع و بوی زننده زباله نداشته باشیم، چه کار و از کجا باید شروع کرد. فدایی به یکی دو نکته درباره موضوع اشاره می‌کند: آموزش این مسئله باید در محیط خانواده و از سنین کودکی انجام بگیرد. یعنی برخلاف آنچه که گاهی مرسوم است خانواده‌ها به فرزندان خود بیاموزند که تمیز نگه داشتن خانه به آن معنی نیست که زباله‌ها را به کوچه و خیابان ریخت. در حالی که بهداشت فردی بدون بهداشت اجتماعی عملی نیست. با اين اوصاف اگر همه دوست داریم که شهرمان پاک باشد این مسئولیت و رسالت همه ما از طفل گرفته تا بزرگان است که همکاری کرده و از انداختن کثافات در جاده‌ها، کوچه‌ها و پس کوچه های شهر خودداری کنیم. داشتن محیط سالم و عاری از آلودگی تاثیرات فراوانی بر روح و روان افراد دارد و زمانی به این مامول خواهیم رسید که خود همکاری كنيم و به دیگران هم تفهیم کنیم که داشتن محیط سالم چه تاثیرات مثبت بر روح و روان افراد دارد. اگر کثافات و مواد زاید را در جاهایي که تعیين شده است بیندازیم و هر شخص نسبت به محیط خود توجه داشته باشد بی شک شهر ما به این شکل باقی نمانده که در واقع هم نظافت مراعات شده و چیزی را که خداوند و پیامبرش (ص) می‌خواهد به آن نیز عمل کرده‌ایم. انتهاي پيام/ |