1394/03/22

نداشتن امنيت شغلي و عدم مسئوليت پذيري برخي از مديران مسئول در برابر خبرنگاراني كه عمرشان را صرف اطلاع رساني و بيان مشكلات می‌کنند، موضوعي است كه از سال‌ها قبل يكي از موارد محل مناقشه بوده است.نخستين گام در تامين امنيت رفاهي هر فرد پوشش بيمه اي است كه در دولت قبل در راستاي رفع اين مشكل مصوبه اي براي بيمه شدن خبرنگاران، هنرمندان و نويسندگان به تصويب رسيد و بسياري از خبرنگاران از اين مسير و با عضويت در سايت سمان موفق به تكميل پرونده و پرداخت درصدي از حق بيمه و برخورداري از حمايت اداره كل ارشاد شدند، اما با روي كار آمدن دولت يازدهم بيمه خبرنگاران با شرايط و ضوابط تازه اي روبه رو شد كه به منزله شوكي به اصحاب رسانه بود کما اینکه به گفته مسئولان فرهنگ و ارشاد اسلامي اگر دستورالعمل جديد به درستي اجرا شود بارقه های امیدی برای ساماندهي وضعيت خبرنگاران روشن می‌کند.

براي بررسي جزييات اين دستورالعمل گفت و گويي انجام داديم با اميد سياح مسئول واحد مطبوعات فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان غربي كه باهم می‌خوانیم.

به عنوان اولين سؤال در ارتباط با تصميم واگذاري امور بيمه اي خبرنگاران به دفاتر رسانه‌ها توضيحاتي بفرماييد.

در دولت قبل مصوبه اي براي بيمه شدن خبرنگاراني كه وضعيت شغلي شان شرايط بيمه شدن را براي آن‌ها فراهم نمی‌کرد تصويب شد و اين قشر از طريق صندوق هنرمندان و ثبت نام در سايت سمان بيمه شدند، اين طرح در ظاهر به نفع خبرنگاران بود اما در كل معايبي داشت كه سبب زير سؤال رفتن شان و اعتبار خبر و رسالت خبرنگار می‌شد، دولت يازدهم با تبيين دقيق و صحيح مزايا و معايب اين طرح افق بهتري براي وضعيت بيمه اي خبرنگاران ترسيم كرد تا اين معضل به صورت ريشه اي حل شود.

به معايب طرح بيمه كردن خبرنگاران توسط دولت اشاره كرديد لطفا در اين زمينه بيشتر توضيح دهيد!

سامانه اطلاعاتي خبرنگاران با هدف شناسايي خبرنگاران حقيقي از خبرنگارنماها ايجاد شد اما کار‌شناسان اداره کل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد، هویت افرادی که ثبت نام کرده‌اند را احراز و مشخص شد افرادي نيز در اين سامانه عضو شدند كه هيچ آشنايي به الفباي حرفه خبرنگاري نداشتند و صرفا با تهيه برخي آثار به نام خود كه حتي از نرم افزار فتوشاپ كمك می‌گرفتند به عضويت اين سامانه درآمده و از خدمات بيمه اي بهره می‌گرفتند كه اين عمل هم ظلم در حق بیت‌المال و هم ظلم در حق خبرنگاران واقعي بود، از طرفي بيمه كردن خبرنگاران توسط دولت مغاير آزادي بيان است و به استقلال حرفه اي او لطمه می‌زند، خبرنگار بايد به رسالت خود عمل كند نه اينكه وامدار كسي باشد در اين صورت می‌تواند حقيقت گرا باشد و با انتقاد سازنده بر مدار حق و حقيقت حركت كند.

آيا در دستورالعمل جديد سیاست‌های تنبيهي و تشويقي در نظر گرفته شده است؟

در اين دستورالعمل حق و حقوق تمام خبرنگاران در نظر گرفته شده است، حق بيمه به صورت يارانه به نشريات و خبرگزاری‌ها پرداخت می‌شود و مسئولان مكلفند نيروهاي خود را بيمه كنند. همچنين خبرنگاراني كه به صورت آزاد مشغول به فعالیت باشند چنانچه از کمیته تخصصی «صدور کارت حرفه ای روزنامه نگاری» موفق به دریافت کارت خبرنگاری شوند در صورت تمایل می‌توانند از تسهیلات بیمه ای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استفاده کنند. در اين طرح حتي براي حفظ حقوق خبرنگاران آماتور يا غیرحرفه‌ای نيز برنامه ريزي شده است به طوري كه اين خبرنگاران می‌توانند با نام نویسی در صندوق حمایت از هنرمندان، نویسندگان و روزنامه نگاران، درخواست بیمه کنند. بعد از بررسی و کارشناسی این درخواست‌ها توسط اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی و احراز مستنداتی که فعالیت او را تأیید کند بیمه آنان به نام «بیمه روزنامه نگاران غیرحرفه‌ای» از طریق صندوق یاد شده برقرار خواهد شد لذا همه فعالان رسانه اي زير چتر حمايت بيمه اي هستند.

چه تعداد خبرنگار استان از طريق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بيمه شده بودند؟

48 نفر هستند كه تا خرداد ماه مهلت داده شد توسط رسانه متبوع خود بيمه شوند.

آيا به نظر شما مديران مسئول كه خود با مشكلات مالي دست و پنجه نرم می‌کنند زير بار اجراي اين دستورالعمل خواهند رفت؟ با توجه به تجربه تلخي كه از گذشته وجود دارد نگراني خبرنگاران اين است كه كفه ترازو باز هم به سمت مديران مسئول سنگيني كند!

مشكل امروز ما كثرت نشريات ضعيف در جامعه مطبوعات است، وقتي مجوز انتشار 80 يا 100 نشريه صادر می‌شود و در بين آن‌ها مديراني هستند كه نمی‌توانند به شكل منظم نشريه خود را منتشر كنند و در پرداخت حق بيمه خود مشكل دارند چگونه می‌توانند خبرنگار را بيمه كنند. به نظر من بايد چنين افرادي كنار گذاشته شوند تا نيروهاي توانمند پا در عرصه رقابت نهند، در این صورت سره از ناسره تشخيص داده می‌شود و مهم‌تر اينكه همه به سمت قانون گرايي حركت می‌کنند و هدف دولت يازدهم در حوزه رسانه نيز ساماندهي عرصه رسانه و تمكين مديران مسئول به قانون، است.

مستحضريد كه برخي از خبرنگاران تمام وقت، به صورت پاره وقت بيمه می‌شوند آيا نظارتي در اين زمينه وجود خواهد داشت؟

نظارت بر عهده خود خبرنگار است، اگر در حق خبرنگاري اجحاف می‌شود و در قبال آن سكوت می‌کند هيچ مسئولي نمی‌تواند كاري انجام دهد اما با قاطعيت اعلام می‌کنم كه در صورت گزارش شفاهي يا كتبي به واحد مطبوعات اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي از هيچ تلاش و كوششي دريغ نخواهيم كرد و حق و حقوق هيچ خبرنگاري تضييع نخواهد شد.

موضوع اين است كه خبرنگاران امنيت شغلي ندارند و اعتراض‌ها منجر به اخراج می‌شود!

يعني مديران مسئول با اين همه ادعا كه به عنوان نماينده افكار عمومی و جهادگران عرصه فرهنگي هستند يعني به اندازه مديران كوره آجرپزي به آينده نيروهاي خود ارزش قائل نيستند كه آن‌ها را بيمه كنند؟ قانون مطبوعات نيز به صراحت مدیران مسئول را ملزم به بیمه خبرنگاران کرده لذا اين حقي قانوني است و یکی از ابتدایی‎ترین حقوق این قشر محسوب می‎شود، مجري بر اجراي قانون پافشاري می‌کند و مديران مسئول موظف به تمكين هستند، شايد برخي از آن‌ها مقاومت كنند اما در برابر قانون نمی‌توانند، اگر قانون مطبوعات نه فراتر از آن اجرا شود نه تنها در بحث آينده شغلي خبرنگاران هيچ مشكلي نخواهيم داشت بلكه در برخورد با مديران مسئول نيز با مشكلي مواجه نخواهيم بود چرا كه تخطي از قانون جرم است و پيگرد قانوني دارد، همان طور كه دولت مجوز داده به همان صورت نيز می‌تواند مجوز را لغو كند اما اين فقط و فقط بستگي به اين دارد كه خبرنگاران همكاري كنند، از كسي واهمه اي نداشته باشند، اگر سكوت اختيار كنند و ما اطلاعي از وضعيت خبرنگاران نداشته باشيم نمی‌توانیم از حقوق قانوني آن‌ها دفاع كنيم، با اجماع، هم انديشي و تقويت يك تشكل مطبوعاتي، مشكلات به درستي طرح و زمينه حل آن فراهم می‌شود، چه بسا انجمن خبرنگاران نيز با اين هدف تاسيس شد اما عملا چنين اتفاقي نيفتاد، مشكلات خبرنگاران استان آذربايجان غربي فراتر از هماهنگي با ادارات براي هديه 50 يا 100 هزار توماني است و اميدوارم روزي فرا رسد كه رفع مشكلات بيمه، مسكن و ... خبرنگاران جزو عملكرد تشکل‌های مطبوعاتي باشد.

با توجه به اينكه از زمان تصدي شما در اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان چندين سال می‌گذرد چه تصوري از وضعيت خبرنگاران داريد؟

متأسفانه پنج يا شش سال گذشته وضعيت خبرنگاران بهتر از شرايط حاضر بود، يك عده از جواناني كه در عرصه رسانه ورود پيدا کرده‌اند نگاه حرفه اي به خبر و خبرنگاري ندارند، برخي از خبرنگاران ميرزابنويس برخي از ادارات شده‌اند طوري كه گويا برايشان تكليف شده در برخي از جلسات خبري حاضر شوند، خبر بنويسند و در قبال آن وجهي دريافت كنند، يا به عنوان مثال روز خبرنگار كه روز پاسداشت قلم است و انتظار می‌رود خبرنگاران حداقل در اين روز پيگير مشكلات صنفي خود باشند می‌بینیم كه متأسفانه براي برخي از خبرنگاران روز دريافت هديه از ادارات تعريف شده است و اين برازنده اين قشر فرهيخته نيست و قباحت دارد، وقتي چنين رفتارهايي از سوي خبرنگاران بروز پيدا می‌کند معنا و مفهوم درستی از جایگاه خبرنگاران و رسانه در نگاه برخی از مسئولان وجود نخواهد داشت و ديگر نبايد انتظار داشته باشيم منابع خبري حرمت ما و حرفه مان را داشته باشند، اين كارها لطمه جدي به استقلال حرفه روزنامه نگاري می‌زند، يك عده اي هم كه خبرنگار واقعي و دلسوز هستند و صادقانه در اين عرصه فعاليت می‌کنند متأسفانه سكوت اختيار كرده و در حاشيه فقط نظاره گر وضعيت اسف بار جامعه خبري هستند، افتخار تشکل‌های مطبوعاتي بايد حل مشكلات صنفي خبرنگاران، برگزاري کلاس‌های آموزشي، دعوت از اساتيد برجسته روزنامه نگاري و برگزاري سمينارهاي تخصصي در راستاي آشنايي خبرنگاران با متد روز باشد نه هماهنگي با ادارات براي هديه دادن، لذا خيلي از مشكلات به خود اين عزيزان بر می‌گردد.

دليل آن را در چه می‌بینید؟

80 درصد خبرنگاران بالاجبار اين حرفه را به عنوان شغل انتخاب کرده‌اند و سعي می‌کنند به واسطه آن در روابط عمومي سازمان‌ها و ادارات مشغول به كار شوند از اين رو چون متأسفانه نگاه حرفه اي و تخصصي به حرفه خبرنگاري ندارند روز به روز وضعيت بدتر می‌شود.

بنابراين با عملياتي شدن دستورالعمل جديد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد به آينده درخشان رسانه‌ها اميدوار باشيم!

با توجه به اينكه رويکرد جديدي براي مطبوعات باز شده است اميدواريم شان و جایگاه رسانه‌ها و مطبوعات به عنوان مجموعه‌هایی که هم‌ می‌توانند مطالبات مردم را از دولت طلب کنند و هم ‌می‌توانند به عنوان پل ارتباطی بین دولت و مردم باشند، بيشتر از اين در جامعه حفظ شود و اين مهم جز با همكاري و همياري فعالان رسانه اي و رعايت قانون تحقق نمی‌یابد.