1395/12/21

معابر آن طور که از نامش پيداست محل عبور است و سد معبر عبارت است از استفاده نامتعارف از معابر عمومي به نحوي که مانع از اعمال حق عموم شهروندان شود. سد معبر به هر عملي گفته می‌شود که باعث انسداد معابر عمومي شود به گونه اي که عبور و مرور از آن‌ها به طور دايم يا موقت غيرممکن يا دشوار باشد و اين چيزي نيست جز تضییع حقوق شهروندی.

به گزارش ناي قلم، هر روزه افراد بسياري با استفاده نامتعارف از معابر عمومي مانع از اعمال حق عمومي می‌شوند و گلايه شهروندان را موجب می‌گردند. سد معبر؛ پدیده ناهنجاري كه امروزه یکی از مشکلات لاینحل شهروندان و شهرداری‌ها به حساب می‌آید دارای اشکال گوناگونی است که از جمله مصادیق آن می‌توان به اشغال معابر از سوی دست‌فروشان، نصب دکه‌های غیرمجاز، تخلیه نخاله‌های ساختمانی و ریختن مصالح ساختمانی اعم از آجر، سیمان، شن، ماسه و … در معابر عمومی‌ (البته این امر اگر برای مدت مشخص و با کسب مجوز از شهرداری باشد و نکات ایمنی را رعایت نماید سد معبر محسوب نمی‌شود)، توقف خودرو در مکان‌های غیرمجاز، حضور وسایل نقلیه برای فروش کالا در معابر و اشغال پیاده‌روها و میادین میوه فروشان، تکدی‌گری و مهم‌تر از همه اشغال معابر از سوی صاحبان مغازه که عمدااقدام به اشغال خیابان هم می‌کنند، اشاره كرد که در شهر ما به صورت یک فرهنگ در آمده و نمونه بارز آن‌ها در خیابان‌های شهر کاملا مشهود است.

به هر صورت اشغال و مسدود کردن معابر و آنچه به عنوان سد معبر، مطرح می‌شود، به لحاظ قانونی عملی مجرمانه بوده و مرتکب این عمل مستوجب مجازات است؛ زیرا معابر عمومی متعلق به عموم شهروندان است و کسی حق ندارد تحت هر شرایط و نامی معابر را انتفاع شخصی نموده و آن را مسدود کند.

اما به راستی علت چیست؟ آیا قانون اجرا نمی‌شود یا شهروندان به خود و قانون احترام نمی‌گذارند؟ و چاره چیست؟

چرا سد معبر؟

محمد که در خيابان عطايي دست‌فروشی می‌کند با ریختن لباس‌های بچه‌گانه روی زمین امکان تردد را مشکل کرده، از او می‌پرسم چرا لباس‌ها را روی زمین ریختی هیچ کس نمی‌تواند رفت و آمد کند؟

او با خونسردی جواب می‌دهد: بهتر، این‌طوری هر کس که رد می‌شود مجبور است اینجا بایستد و لباس‌ها را نگاه کند و گاهی هم خرید می‌کند. من مجبورم این کار را بکنم.

از یک مغازه‌دار هم می‌پرسم که چرا اجناسش را بیرون از مغازه و در پیاده‌رو گذاشته است؟ او نیز می‌گوید که مغازه کوچک است و جایی ندارد، تازه این‌طوری بیشتر به چشم مشتری می‌آید.

«تصور اين خيابان بدون سد معبر غير ممکن است و ما آرزو می‌کنیم روزي بتوانيم از پياده روهاي اين خيابان به راحتي عبور کنيم!»

اين مطلب را خانمي از اهالي خيابان علي آباد اروميه می‌گوید و ادامه می‌دهد: پياده‌روهاي دو طرف اين خيابان در تصرف تعميرکاران، صاف‌کاران و ديگر اصناف قرار دارد و خودروهاي در حال تعمير آن را اشغال کرده است، علاوه بر آن از عرض خيابان در هر طرف به اندازه يک خودرو هميشه اشغال است و گاهي هم رانندگان دوبله پارک می‌کنند. در اين وضعيت عبور و مرور از اين خيابان تقريبا غيرممکن و ناراحت کننده است.

 اين شهروند وضعيت اين خيابان را نابه هنجار می‌داند و می‌افزاید: اقدام بسياري از کسبه، نمونه آشکار تعرض به حقوق عمومي است و از فرط تکرار به رويه‌اي عادي بدل شده است تا آن جا که برخي از افراد آن را حق طبيعي خود می‌دانند.

به نظر می‌رسد هر کس برای سد معبری که درست می‌کند دلیل قانع کننده‌ای دارد. اما هیچ کدام از این دلایل برای ماموران شهرداری که هر چند وقت یک بار گذرشان به یک محله می‌خورد قانع کننده نیست. ماموران شهرداری اجناس را توقیف می‌کنند و اجازه سد معبر نمی‌دهند. با این حال چون این برخوردها هر چند وقت یک بار شدید می‌شود، مردم هم از فرصت استفاده می‌کنند و سد معبر می‌کنند.

برداشتن سد معبر طبق قانون وظیفه کدام سازمان یا نهاد است؟

طبق ماده 55 قانون شهرداری ایجاد خیابان‌ها و کوچه‌ها میدان‌ها و... و همچنین گسترش و توسعه معابر از وظایف شهرداری است و مطابق تبصره 1 بند 2 همین ماده جلوگیری از ایجاد سد معبر توسط بازاریان و غیره هم بر عهده شهرداری گذاشته شده است زیرا بند ۲۰ ماده ۵۵ اصلاحی قانون شهرداری: سد معابر عمومی‌ و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از آن‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی ‌برای کسب و سکونت را ممنوع اعلام کرده است.

حال شاید این سوال پیش بیاید چرا این وظیفه بر عهده اداره یا نهاد دیگری گذاشته نشده در پاسخ می‌توان به ماده 101 قانون شهرداری اشاره کرده است که بیان می‌کند.

طبق ماده ۱۰۱ و تبصره ۶ ماده : معابر و شوارع عمومی که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود، متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان، وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد شهرداری‌ها موظف است از معابر به عنوان ملک عمومی حفاظت کرده و آن را برای استفاده عموم آماده نگه داشته و از تجاوز به میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی که حق طبیعی هر شهروندی می‌باشد جلوگیری نماید.

همچنین مطابق تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها نیز «اراضی کوچه‌های عمومی‌ و میدان‌ها و پیاده‌روها و خیابان‌ها و به طور کلی معابر و مسیر رودخانه‌ها و نهرها و مجاری فاضلاب شهرها و باغ‌های عمومی‌ و گورستان‌های عمومی‌ و درخت‌های معابر عمومی ‌واقع در محدوده هر شهر که مورد استفاده عموم است، ملک عمومی ‌محسوب می‌شود و در مالکیت شهرداری است».

پس بر اساس تعاریف و و مواد قانونی ذکر شده، شهرداری‌ها موظفند از معابر به عنوان یک ملک عمومی ‌حفاظت کنند و همواره آن را برای استفاده عموم آماده نگه دارند و از تجاوز اشخاص به آن‌ها جلوگیری کنند.

این موضوع در حالی است که استفاده از این مکان‌ها ‌حق طبیعی مردم به شمار می‌رود و هیچ کس چه حقوقی و حقیقی نمی‌توانند مانع این استفاده مشروع مردم از این مکان‌ها شوند و این مهم هم در اصل ۴۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تاکید شده است که «هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی ‌قرار دهد.»

سد معبر به اشکال مختلف نمودار می‌شود

يک دانشجوي برنامه‌ريزي شهري هم معتقد است سد معبر به اشکال مختلف نمودار می‌شود و به اصطلاح به هر عملي که موجب راه بندان يا اختلال در تردد در اماکن عمومي مثل پياده‌روها، خیابان‌ها، بوستان‌ها، آرامستان ها و... شود قابل اطلاق است اما در عمل برداشت رايج از سد معبر، دست فروشان يا کسبه اي هستند که با پهن کردن کالاي خود فضاي خیابان‌ها و پياده‌روها را اشغال می‌کنند.

علي رضايي ادامه می‌دهد: خودروهاي فرسوده پارک شده در حاشيه برخي خیابان‌ها و کوچه‌ها، ادوات و ماشين آلات سنگين، رها کردن برخي اشياي غيرقابل استفاده توسط شهروندان در کوچه‌ها، نخاله هاي ساختماني، دکه‌هاي گوناگون، تابلوها و گاه حتي تيرهاي برق نصب شده در جاهاي نامناسب از ديگر مصاديق سد معبر است که شايد کمتر به آن‌ها توجه می‌شود.

اين شهروند می‌افزاید: توجه به موضوع سد معبر توسط شهرداري باعث افزايش رضايت عمومي از مديريت شهري و منظم شدن سيستم خريد و فروش و جلوگيري از ايجاد مزاحمت براي مردم و عابران پياده و خودروهاي سواري می‌شود در حالي که اين موضوع چندان جدي گرفته نمی‌شود و بيشتر برخوردها در حد تذکر است چون اگر برخورد قاطع انجام می‌شد حالا پياده روهاي شهر در تصرف کسبه نبود.

اجراي طرح ضربتی جمع آوری وانت بارهای عامل ایجاد سد معبر

سرپرست مدیریت پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری ارومیه از اجراي طرح ضربتی جمع آوری وانت بارهای عامل ایجاد سد معبر سطح شهر ارومیه خبر می‌دهد.

امین احمدزاده اظهار می‌دارد با توجه به انتظارات شهروندان به واسطه نظرسنجی‌هایی که صورت گرفته و نیز به جهت رفع این معضل اجتماعی از چهره شهر با تجهیز و به‌کارگیری کلیه امکانات و نیروی انسانی اين طرح در حال اجراست.

وی با اعلام اینکه برای اجرای دقیق و اصولی این طرح باید کلیه دستگاه‌های مسئول و ذی‌ربط در تعامل و هماهنگی کامل باشند ابراز امیدواری کرد دستگاه محترم قضایی و نیروی انتظامی در این مسیر یار و مددکار شهرداری ارومیه باشند.

همچنين مقرر شده است جهت زدودن کامل مشکل سد معبر و ساماندهی مشاغل شهری باید طرحی جامع، فرهنگی و علمی با بهره‌گیری از توان فکری کارشناسان دستگاه‌های مرتبط تدوین و به مورد اجرا درآید.

ايجاد بازارچه‌های روز در نقاط مختلف شهر

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر ارومیه هم تاكيد می‌کند: مبارزه با سد معبر و دست‌فروشی توسط شورای اسلامی و شهرداری ارومیه مورد توجه قرار دارد.

محمد ستارپور تصریح می‌کند: به منظور جايگزين كردن محل كسب براي عاملان سد معبر بازارچه‌های روز در نقاط مختلف شهر ایجاد و دست‌فروشان را برای ارائه اجناس و کالاهای خود در این بازارچه‌ها هدایت می‌کنیم.

وی متذكر می‌شود: پدیده سد معبر چهره شهر را نازیبا نشان می‌دهد، علاوه بر نامناسب جلوه دادن چهره شهر زمینه بروز برخی ناهنجاری‌ها در شهر می‌شود که برای جلوگیری از چنین معضلاتی باید دست‌فروشان نیز همکاری لازم را با شهرداری داشته باشند.

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر ارومیه ادامه می‌دهد: علاوه بر این بازار هفتگی در این شهر راه‌اندازی شده و طی آن دست‌فروشان در روزهای خاصی از هفته در مناطق تعیین شده اقدام به ارائه کالاهای خود می‌کنند.

ستارپور با بیان اینکه در این میان توجه به اشتغال و کسب روزی حلال توسط دست‌فروشان مورد توجه قرار دارد، اظهار می‌دارد: برای این منظور نباید به کلا مانع کسب و کار این افراد شد و لازم است تا این قشر مورد ساماندهی قرار گیرند.

کار فرهنگي اولويت دارد

شهردار اروميه نيز در گفت و گويي با تاكيد به اينكه کار فرهنگي اولويت دارد، تصريح می‌کند: آموزش مسائل شهروندي و حقوقي و قوانين و مقررات به صاحبان اصناف بهترين راه پيش گيري از بروز مشکل سد معبر در شهر است.

محمد حضرت پور با بيان اينكه سد معبر باعث نازيبايي شهروندان و آشفتگي سيماي شهري و مانع از استفاده عموم از معابر می‌شود می‌گوید: فرهنگ سازی بلندترین گام در جهت مقابله با این مشکل است اگر صحیح و مستمر باشد.

شهردار اروميه اضافه می‌کند: هيچ كس اجازه ندارد به خاطر منافع شخصي آسايش سايرين را ناديده بگيرد، رفتارهاي اجتماعي تا زماني قابل تحمل است كه شهروند حق و حقوق خود را رعايت كند در غير این صورت مجبور هستيم از قوه قهريه استفاده كنيم كه در اين بين افراد متضرر می‌شوند.

وي خطاب به مردم و كسبه و اصناف شهر اظهار می‌دارد: پياده روها متعلق به مردم شهر است و سد معبر از نظر قانوني خلاف محسوب می‌شود، لذا از كسبه و اصناف مختلف و كليه شهروندان می‌خواهیم قبل از برخورد قانوني نيروهاي شهرداري، از ايجاد سد معبر، تخلفات شهري، تخليه نخاله، و ساخت و سازهاي بدون مجوز پرهيز كنند چرا كه برخورد با سد معبر به مطالبه عمومي مردم تبديل شده است و ما به عنوان عاملان اجرا و متوليان خدمتگذاري به مردم نمی‌توانیم در مقابل اين مطالبات سكوت اختيار كنيم.

حضرت پور تاكيد می‌کند: هر چند تصویب قانون‌هایی سخت‌گیرانه تر و توجه به اعمال قانون توسط بخش‌های اجرایی اهمیت دارد و بسیار مهم است، اما گره اصلی در مسایل روان‌شناختی و عمومی جامعه نهفته است. یعنی برای اینکه اشخاص سد معبر نکنند، باید موضوع خودمحوری در جامعه کاهش پیدا کند و افراد به سمت قانون مداری سوق یابند.

وي خاطرنشان می‌کند: شهرداری ضمن اینکه در زمینه اعمال قانون تلاش می‌کند، راه های تشویقی و حمايتي را نیز مد نظر دارد به عنوان مثال با يك نفر وارد مشاركت شده‌ایم كه حاضر به استقرار 450 مغازه در صنف مكانيكي را در يك مجتمع به منظور جمع آوري مکانیکی‌ها از سطح خیابان‌های شهر را دارد.

شهردار اروميه متذكر می‌شود: طرح جمع آوری عاملان ایجاد سد معبر سطح شهر ارومیه از اردیبهشت ماه سال گذشته مطرح و تا اواخر ارديبهشت ماه مهلت داده شد و در حال حاضر اين طرح با حكم مراجع قضائي توسط واحد اجرائيات برخورد قانوني می‌شود.

امید می‌رود شهرداری و شورای شهر با ابزارهای فرهنگی، اجتماعی و قانونی بتوانند این مشکل را حل نمایند در ادامه برای حل این معضل راهکارهایي چون اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی در قالب تذکر، تابلو و بروشور برای آشنایی شهروندان با قوانین و مقررات در سطح شهر، اطلاع رسانی در قالب‌های متفاوت تبلیغاتی به مردم در مراسم‌ها به خصوص نماز جمعه، نشست و برگزاری فصلی مردم و مغازه داران با شهردار و شورای شهر، نظارت مداوم و اجرای قانون با همکاری نیروی انتظامی، تهیه مکانی مناسب برای ایجاد بازار چه‌ها به خصوص میوه و تره بار، ساماندهی و ایجاد فضای مناسب در بیرون شهر برای کارگاه‌هایی که آلودگی صوتی و غیره به وجود می‌آورند، پیشنهاد داده می‌شود.

در پایان با بیان این نکته که سد معبر زشت‌ترین تجاوز به حقوق و آزادی مشروع دیگران است و وجود یک شهر سالم، زیبا و سامان یافته به دست نخواهد آمد جز اینکه همه دست به دست هم دهیم به مهر وانشااله مهین و شهر خویش را آباد کنیم.

انتهاي پيام/