1398/05/16

بیمه‌های اجتماعی به‌عنوان برترین ابزار مشارکتی ارائه حمایت‌های اجتماعی در جوامع شناخته می‌شوند. این صندوق‌های مشاع بین‌نسلی برای پوشش مخاطرات مختلف از قبیل بیماری، ازکارافتادگی و سالمندی طراحی شده‌اند. پُرواضح است که مخاطرات با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در حال تغییر و بازتعریف هستند.

یکی از این مخاطرات، سالمند است. سالمندی پدیده‌ای جهانی است، یک فرد سالمند معمولا با سه مخاطره عمده روبه‌رو است که توسط نظام تامین‌اجتماعی پوشش داده می‌شود.

فرد بازنشسته‌ای را در نظر بگیرید که دچار سکته مغزی شده مسلماً بخشی از هزینه‌های درمان آن توسط بیمه‌های سلامت پوشش داده شده و بخشی دیگر با استفاده از درآمدهای مستمری وی به‌عنوان پرداخت از جیب تامین می‌شود. این فرد بعد از ترخیص از بیمارستان نیاز به مراقبت‌های پرستاری در منزل، فیزیوتراپی یا احیاناً مراقبت در سرای سالمندان دارد. این هزینه‌ها چگونه تامین مالی می‌‌شوند؟ مطالعات نشان می‌دهد که مراقبت‌های بلندمدت به‌طور میانگین ۴۰درصد از ارزش پولی درآمدهای افراد سالمند را به خود اختصاص می‌دهند.

نیاز به مراقبت‌های بلندمدت با رشد تعداد سالمندان همواره در حال افزایش است. در حال حاضر در سراسر جهان چنین مراقبت‌هایی عمدتاً از سوی خویشاوندان و وابستگان اکثر زنان انجام می‌شود. با این وجود این کار اغلب به اندازه کافی ارزش‌گذاری و جبران نمی‌شود. طی سال‌های اخیر نه‌تنها به‌دلیل معضل سالمندی جمعیت که موجب افزایش تعداد سالمندان دارای بیماری‌های مزمن می‌شود، بلکه به‌دلیل افزایش مشارکت زنان در بازار کار و امکان کمتر مشارکت در مراقبت‌های خانواده، وضعیت بدتر نیز شده است. کمبود پرستار و متخصص حوزه مراقبت‌های بلندمدت موجب مهاجرت نیروی کار به سمت کشورهای با ساختار جمعیتی سالمند شده است. 

در دنیا مباحثی در خصوص چگونگی بهبود مراقبت‌های بلندمدت از طریق تقویت نهاد خانواده از جمله حمایت از گروه‌های داوطلب و تامین مالی از طریق منابع عمومی یا حمایت از فرزندان بالغ برای قبول مسئولیت مراقبت از والدین با استفاده از معافیت‌های مالیاتی در جریان است اما مهم‌ترین جنبه تقویت ارائه خدمات مراقبت‌های بلندمدت، تامین مالی از طریق مشارکت خود افراد قبل از نیاز به این خدمات است. گرچه در کشورهایی مانند دانمارک، نروژ و سوئد این خدمات از طریق مالیات‌ها تامین مالی می‌شود، اما در برخی از کشورها مانند آلمان، ژاپن، هلند و تایوان از طرح‌های بیمه اجتماعی برای پوشش هزینه‌های مراقبت‌های بلندمدت استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، در آلمان فرد بیمه‌شده در زمان اشتغال، چهاردرصد از پایه کسور بیمه‌ای را جهت دریافت خدمات مراقبت‌های بلندمدت به صندوق بیمه‌ای پرداخت می‌کنند.

تعریف خدمات مراقبت‌های بلندمدت به‌صورت اختیاری برای بیمه‌شدگان جدید‌الورود یا بیمه‌شدگان با محدودیت سنی و سابقه‌ای مشخص برای سال‌های اولیه و اجباری‌کردن آن در سال‌های آتی، علاوه بر تقویت پایداری مالی صندوق تامین‌اجتماعی با توجه به تاخیر زمانی در ارائه این خدمات می‌تواند کفایت مزایای مستمری‌بگیران آتی را نیز تقویت کند. در ضمن با ارائه این‌گونه خدمات توسط سازمان تامین‌اجتماعی، شرکت‌ها و افراد ارائه‌دهنده این خدمات، ملزم به رعایت استانداردهای موردنظر صندوق بیمه‌ای خواهند بود که این امر نیز به نوبه خود بهبود کیفیت خدمات و تربیت نیروی متخصص مراقبت‌های بلندمدت را به‌دنبال خواهد داشت.

حسام نیکوپور

انتهای پیام/