1397/10/11

امروز اول ژانویه و آغاز سال نو میلادی است. در سراسر جهان این روز را با خرید هدیه‌ برای یکدیگر و برگزاری مهمانی‌ها و فستیوال‌ها جشن می‌گیرند؛ خیابان‌ها و محله‌های ارامنه نشین شهرهای ما نیز حال و هوای دیگری یافته و تم کریسمسی و بابانوئلی آن مخاطبانی را جذب آنجا کرده است اما در این بین هستند هموطنانی که هرچند عید نوروز را پای سفره هفت‌سین می‌نشینند و آداب خاص آن را به جای می‌آورند اما این روزها با پوشیدن لباس‌های "بابانوئل" و تزئین خانه‌هایشان با تم "کریسمس" خود را به صورت خاص و ویژه‌ای در فضای مجازی نمایش می‌دهند.

در همین رابطه یک جامعه‌شناس با اشاره به اینکه تولد حضرت عیسی را باید به طور عام از سه زاویه بررسی کرد، توضیح داد: زاویه اول: دیدگاهی است که مسیحیان به طور خاص به تولد حضرت عیسی دارند؛ زاویه دوم: را باید در مورد افراد مرفه جامعه که با ارتباط برقرار کردن از دوران قبل از انقلاب با خارج از کشور داشته‌اند و این روز را جشن می‌گیرند، مورد بررسی قرار داد و اما در سومین زاویه: باید توجه داشت که روز کریسمس به جشن "فرامذهبی" تبدیل شده چراکه این عید از اوایل قرن ۲۰ ماهیت مذهبی نداشته، بلکه افراد به عنوان تعطیلات و خوش‌گذرانی‌ این روز را جشن می‌گیرند.

احمد بخارایی درباره علت رغبت برخی نوجوانان ایرانی به جشن ها و مراسم غیرایرانی معتقد است: باید با توجه به شرایط زمانی، مکانی و جغرافیای ایران، پدیده علاقه جوانان به جشن‌های غیرایرانی را مورد بررسی قرار داد. اینگونه رفتارها اغلب از جنس "کنش" یا "واکنش" هستند. در ایام نوروز جشن‌ها که امری باستانی است و همه اقشار جامعه در برپایی آن سهیم‌اند "کنش" نامیده می‌شود، اما واکنش زمانی است که نه لزوما به دلیل ماهیت، آگاهی و اعتقاد به جشن کریسمس بلکه به دلیل رفتارهای افراطی و عکس‌العملی در جامعه بروز پیدا می‌کند. به عبارت دیگر ایرانیان علاقه‌مند به جشنهای غربی با بروز رفتارهای واکنشی به دلیل قرار گرفتن در بحران هویت و ناتوانی در اثبات شخصیت خود از این رسومات به عنوان ابزاری برای نمایش خود استفاده می‌کنند.

بخارایی معتقد است: علاقه برخی جوانان به جشن‌های غربی یا غیرایرانی ناشی از مدیریتی است که از سطح خرد تا کلان افراد را تحت تاثیر قرار داده است. بخش قابل توجهی از این رفتارها میان جوانان "نمایشی" است، چراکه جوانان هیچ درک و اطلاعی از تاریخچه زندگی حضرت مسیح و یا ارتباط معناداری با فرهنگ مسیحیت ندارند و تنها با استفاده از این مراسم خود را در فضاهایی چون فضای مجازی و میان اقوام نمایش می‌دهند. همین مسئله از دیدگاه جامعه‌شناسی واکنش یا همان رفتارهای افراطی نامیده می‌شود.

به گفته این جامعه‌شناس واکنش‌ در سطح خرد حاکی از این مسئله است که جوانان می‌خواهند با برگزاری مراسم‌های مرتبط با غربی‌ها به جامعه هشدار دهند که: "من می‌خواهم آزاد باشم." به عبارت دیگر آنها می‌خواهند چیزی که نیستند باشند، هرچند این علاقه و گرایش به فرهنگ‌ غربی میان جوانان عمیق نیست اما زمانی که پیرامون ما فضا بسته شود رفتارها هم به صورت واکنشی و افراطی بروز پیدا می‌کنند که وابسته به عکس‌العمل افراد و در نهایت به جامعه است.

وی ادامه داد: مدیریت سطوح میانه نیز باعث شده جوانان نخواهند در قید و بند مراسمی باشند که تاکنون در جامعه برایشان تعریف شده است. آنها خواستار این هستند که از تنوع مراسمی در جامعه‌شان برخوردار باشند. در سطح کلان نیز این مسئله حادتر شده به طوریکه رفتارهای واکنشی جمعی افراد، فرهنگ سنتی و ایرانی غالب را نفی می‌کند، این مسئله حاکی از آن است که افراد علاقه‌مند به جشن‌های غربی، جذب فرهنگ خودشان نشدند و فرصتی شده در غالب نماد جشن کریسمس که همه فرهنگها در آن حضور دارند، خود را مطرح کنند.

بخارایی در ادامه تاکید کرد: فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند در راستای ترویج فرهنگ غرب موثرتر عمل کنند و همین مسئله باعث شده این گروه از جامعه جوان با رغبت به سوی سایر فرهنگ‌ غیرایرانی متمایل شوند.

به گفته وی باید در دنیای مدرن مدافع تنوع فرهنگی باشیم چراکه همه فرهنگ ها دارای ارزش هستند. در قرن ۲۰ و ۲۱ به دلیل اینکه مرزها برداشته شده، تهاجم فرهنگی بی معناست. در تعامل‌ها، نقاط ضعف فرهنگ ها برجسته می‌شود و فرهنگ ها ترویج می‌یابند.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه جامعه به ویژه جوانان نیازمند شادی و نشاط هستند، خاطرنشان کرد: جشن مسیحیان نسبت به عید "نوروز" از رنگ، شادی، نور و تنوع بیشتری برخوردار است و افراد در اعیاد خود فارغ از نگاه مادی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند اما در جامعه ایرانی گاه دفع فرهنگی مشاهده می‌شود و همین مسئله باعث شده اعضای جامعه و جوانان که سرمایه ما هستند به نوعی با پررنگ کردن جشن‌های غیربومی و ملی خود از فرهنگ ایرانی خودشان دفع شوند.

انتهای پیام/