1397/07/16

تصویب لوایح مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی گام مهم و مثبتی بود که برای تسهیل در تجارت و مبادلات ارزی با سایر کشورهای جهان برداشته شد.

شرایط اقتصاد کشورمان به نحوی نیست که خواسته‌های خود را بر اقتصاد جهانی تحمیل کند، از این رو قطعا به هر کنوانسیون و مقررات بین‌المللی که بپیوندیم مزایا و معایبی دارد و فعلا نمی‌توانیم در این سازوکار به عنوان عضو تعیین‌کننده نقش ویژه داشته باشیم.

در اقتصاد اصلی وجود دارد که می‌گوید در مقابل هر منفعتی حتما هزینه‌هایی هم خواهد بود و هیچ چیز مطلقی وجود ندارد. زمانی که ایران از لیست سیاه خارج شد و شرایط FATF را پذیرفت رتبه ریسک اعتباری آن که مهم‌ترین عامل در روابط بین‌الملل است، از بدترین نمره یعنی 7، دو نمره ارتقا پیدا کرد و به نمره 5 رسید و چه بسا اگر تحریم‌های آمریکا نیز نبود می‌توانستیم به رتبه 4 هم ارتقا پیدا کنیم. این موضوع می‌توانست در همکاری‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاران خارجی و فضای کسب و کار بر اقتصاد ایران نقش داشته باشد، کما اینکه اکنون نیز بر اقتصاد ایران موثر است. اگر مجلس لایحه FATF را تصویب نمی‌کرد قطعا دوباره ریسک اعتباری کشور افزایش می‌یافت و با توجه به شاخص بین محیط کسب و کار و با این ریسک اعتباری قطعا نمی‌توانستیم هیچ جایگاهی در جهت جذب سرمایه‌گذاران خارجی و همکاری‌های بین‌المللی و جذب منابع خارجی داشته باشیم. اتفاق دیگر عدم تصویب FATF این بود که به دست اروپایی‌ها و آمریکا بهانه‌ای می‌دادیم، اما اکنون می‌بینیم که حاضرند در برجام از ایران حمایت کنند و کاری کنند که از منافع اقتصادی آن بهره‌مند شویم. در صورت عدم تصویب این لوایح، سوئیفت را از دست می‌دادیم و اغلب بانک‌های جهانی حاضر به همکاری با ایران نبودند و اروپایی‌ها به بهانه عدم عضویت ایران در FATF آن‌طور که باید و شاید منافع ایران را در بسته حمایتی خود لحاظ نمی‌کردند.

سومین هزینه عدم تصویب این لوایح این بود که افکار عمومی جهان ممکن بود این‌طور تصور کند که علاقه‌ای به شفافیت نداریم و با پول سیاه و کمک کردن به سازمان‌های تروریستی موافقیم. لذا بسیاری از کشورهای دیگر که در این جریان با آمریکا موافق نبودند نیز در همکاری‌های خود با کشورمان تجدید نظر می‌کردند.

تصویب FATF موجب شد که از 3 خطر جلوگیری شود. مخالفت‌ها نیز بدین دلیل است که نگرانند شاید در آینده سازمان‌هایی به لیست تحریم‌های شورای امنیت اضافه شوند. از این رو با اینکه اکنون گروه‌های تروریستی چون القاعده، داعش و بوکوحرام در لیست گروه‌های تروریستی شورای امنیت هستند، اما ممکن است برخی از گروه‌های جدید نیز در لیست قرار گیرند. حال اینکه از ترس قرار گرفتن برخی سازمان‌های مورد حمایت در لیست تحریم‌های شورای امنیت تحریم را برخود تحمیل کنیم کمی غیر منطقی است. ولو اینکه پیوستن به این سازمان‌ها سخت است، اما خارج شدن از آنها بسیار ساده است. مثلا پیوستن به سازمان تجارت جهانی سخت است، اما خروج از آن بسیار راحت‌تر از آن است که بسیاری فکر می‌کنند. با این اوصاف چرا باید از هم اکنون برای خود هزینه درست کنیم؟ ایران مطابق با کنوانسیون بین‌المللی شروع به فعالیت می‌کند و اگر روزی دیدیم شرایط به گونه‌ای است که منافع FATF برای کشورمان کمتر از ضررهای آن است از آن خارج می‌شویم. قطعا با پیوستن به این سازمان بین دولتی کار درستی انجام دادیم، بهانه را از دست مخالفان کشور گرفتیم و زمینه‌های همکاری بانکی را نیز ارتقا بخشیدیم. از طرف دیگر با توجه به پیروزی بزرگ ایران در مقابل آمریکا که با حکم دیوان لاهه، آمریکا نمی‌تواند در مواد غذایی، دارو و قطعات هواپیما تحریم قائل شود؛ به راحتی می‌توانیم با بانک‌های مختلف برای خرید، مبادله ارزی داشته باشیم. از سوی دیگر از آنجا که اقتصاد ایران سیاسی است قطعا هر قدمی که در تعامل با جهان برداشته می‌شود بر اقتصاد داخلی و قیمت‌ها و اعتماد جامعه اثر می‌گذارد.

تصویب FATF با اینکه سیاسی بود، اما حتما آثار اقتصادی دارد و می‌تواند بر ساختار اقتصادی هم تاثیرگذار باشد.

سیدحمید حسینی/ اقتصاددان