1397/06/02

فیلتر کردن تلگرام و کوچ شماری از کانال‌های تاثیرگذار سیاسی به نرم‌افزارهای داخلی براساس گفته‌های وزیر ارتباطات نه تنها نفس تلگرام را تنگ نکرد و باعث از رونق افتادن آن نشد، بلکه باعث شد زمین تلگرام و استفاده از فضای آن را به تفکرات دیگر و خصوصا نظرات همیشه منتقد-نفی کننده درباره ساختار سیاسی و دولت واگذار کنیم.

ایده فیلتر کردن و پاک کردن صورت مسئله شبکه‌های اجتماعی با نگاهی که به فیلتر کردن سایت‌های خبری مخالف نظام و یا منتقد در گذشته وجود داشت و دارد، به کلی متفاوت است و طی شدن همان راه نادرست به نظر می‌رسد.

محدود کردن دسترسی به سایت‌های مخالف به صورت یک‌سویه انجام می‌شود و این امکان وجود دارد که دسترسی مخاطبان به محتوای سایت را مسدود کرد، چرا که مخاطبان امکان دسترسی و ارتباط گرفتن با دیگری را ندارند، اما چنین فضایی برای اعمال محدودیت در شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد.

مخاطبان کانال‌های خبری از عضویت همدیگر با خبر نیستند ولی همین افراد می‌توانند در گروه‌های مختلف عضو شوند و از طریق به اشتراک گذاشتن مطالب کانال‌های دیگر و یا اظهار نظر مستقیم به علایق یکدیگر آشنا و با  معرفی و عضویت در کانال‌های اطلاع‌رسانی که به دیدگاه‌یشان نزدیک‌تر است همدیگر را در راستای تحکیم نظراتشان (در اینجا بحثی درباره درست بودن و غلط بودن این نظرات نیست) همراهی کنند و همین مسئله باعث می‌شود کوچ از یک نرم‌افزار به برنامه‌های دیگر بعضا اتفاق نیفتد و همراهی-همدلی کاربران در همان فضای گذشته باقی بماند.

این اتفاق، دور شدن اکثر کاربران از فضای تلگرام و پیوستن آنها به شبکه‌های اجتماعی با مدیریت داخل کشور و با تمام تبلیغاتی که انجام شد رخ نداد، در واقع فیلترینگ ناموفق بود. کانال اطلاع‌رسانی مقام رهبری با بیش از یک میلیون عضو، رئیس جمهور و سایر اعضای هیات دولت، مسئولان سابق و برخی از سیاست‌گذاران دولتی-حاکمیتی با شمارگان قابل توجه در شبکه تلگرام باعث شده بود در میان خبرهای و موضع‌گیری‌های منفی-نفی کننده مخالفان ساختار سیاسی و منتقدان شاهد به اشتراک گذاشتن نظرات رسمی مسئولان کشوری نیز باشیم، در حال حاضر فضای تلگرام تقریبا خالی از نظرات چنین شخصیت‌هایی شده و این همه در شرایطی که شهروندان نیاز به شنیدن دیدگاه‌های صاحبان قدرت قانونی دارند تا به این لحظه مفید واقع نشده است.

با فیلتر کردن تلگرام وضعیت فعلی شبکه‌های اجتماعی به این شکل تغییر یافته است، کسانی که از روی تعهد و یا نزدیک بودن نگرش سیاسی و اجتماعی‌شان به نظم مستقر به سمت استفاده از کانال‌های خبری با محوریت نرم‌افزاهای داخل کشور رفته‌اند و‌ اغلب دیدگاه‌های موافق با ساختار سیاسی دارند در تلگرام حضور کم‌رنگ یا بی‌رنگ پیدا کرده‌ و یا این بستر را از روی تلفن همراه خود حذف کردند، همچنین غیبت و کوچ کانال‌های اطلاع‌رسانی و شخصیت‌های سیاسی داخل کشور باعث شده زمین تلگرام برای تبلیغات و اقناع افکار عمومی در اختیار جریان‌های مخالف قرار بگیرد و این همه جزء واگذار کردن افکار عمومی به حریف تبلیغاتی دستاوردی به همراه نداشته است.

به نظر می‌رسد چنانچه محدودیت‌های ابلاغ شده در خصوص استفاده از تلگرام برداشته شود و مسئولان دوباره به این شبکه‌ی اجتماعی رجوع و سخنان و موضع‌گیری‌های آنان بخشی از کنش‌ها و واکنش‌های خبری را در خصوص رویدادهای سیاسی و اجتماعی و خصوصا اقتصادی را پوشش دهد، بخشی از فضاسازی و تبلیغات یک‌سویه علیه تصمیمات و جوسازی‌های غیر منصفانه مخالفان تا حدودی کنترل خواهد شد. ادامه مسدود کردن تلگرام تنها یک دستاورد؛ محدود کردن دسترسی و هزاران زیان در پی خواهد داشت، ضرر رها کردن افکار عمومی و از دست دادن اقناع فکری شهروندان به مراتب پرهزینه‌تر از فیلتر کردن آن است.

رضا صادقیان