1397/01/20

جمشید پژویان/ بازار ارز «سکه» شد! افزایش چند صد تومانی قیمت ارز و چند صد هزار تومانی سکه آن هم در یک روز تنها یادآور بحران ارز در سال‌های 91 و 92 است. واقعیت آن است که آنچنان اتفاقی درباره عرضه و تقاضای ارز نیفتاده، اما شاهدیم که تقاضا آن افزایش پیدا کرده است.

افزایش قیمت ارز دو علت عمده دارد: یکی به دلیل تهدیدهایی که آمریکا و غرب برای اقتصاد ایران در نظر گرفته‌اند و دیگری تصمیماتی که دولت در ماه‌های گذشته برای کاهش نرخ سود بانکی اتخاذ کرد. تهدیداتی که به نظر می‌رسد به تحریم‌هایی علیه تهران تبدیل خواهد شد.

اگر قرار باشد به تدریج بعد از آمریکا سایر اعضای 1+5 نیز از برجام خارج شوند، در نتیجه‌ تحریم‌هایی که به‌وسیله برجام لغو شده بود، باز می‌گردد. تصمیم اصلی ‌را برای خروج یا ماندن ایران در برجام سیاستمداران می‌گیرند اما آنچه مردم تصور می‌کنند این است که بعد از آغاز مجدد تحریم‌ها و تشدید آن، صادرات نفت با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد و درآمدهای ارزی کاهش پیدا خواهد کرد؛ همچنان که در سال 91 با شروع زمزمه‌های تحریم‌ها، افزایش نرخ ارز را شاهد بودیم.

درحال حاضر این تجربه تکرار شده است. هرچه به ‌زمان تصمیم‌گیری رئیس‌جمهور آمریکا درخصوص برجام نزدیک می‌شویم شرایط از نظر صاحبان سرمایه در ایران سخت‌تر می‌شود، زیرا هیچ اقدامی از ترامپ بعید نیست.

او به صراحت اعلام کرده از برجام خارج خواهد شد و تحریم‌های را باز می‌گرداند. در نتیجه این معادله افزایش نرخ ارز شدید‌تر نیز خواهد شد. نکته مهم این است که در چند ماه گذشته با وجود اینکه اروپا درمورد برجام با آمریکا مخالف است اما با نفوذی که آمریکا در اروپا و به ویژه کشورهای بزرگ آن مانند آلمان و فرانسه و انگلیس دارد، بر آن است که آنها را به بهانه افزایش قدرت موشکی ایران با خودش همراه کند. البته این ادعا بهانه‌ای بیش نیست.

آمریکا خود هزاران سلاح پیشرفته به عربستان فروخته و عربستان با همین سلاح‌ها یمن را بمباران می‌کند. این یک‌ بام و دو هوایی که آمریکا و غرب به‌طور آشکار درخصوص ایران دارند بهانه‌ای برای وارد آوردن فشار اقتصادی به تهران است. این رویه، سیاست جدیدی نیست. تحریم در جنگ دوم جهانی به بعد به ابزار اصلی غرب تبدیل شده تا بدون هزینه مخالفان خود را خلع سلاح کند. بارزترین نمونه این مورد فروپاشی نظام شوروی بود که بدون جنگ، با وارد آوردن فشارهای اقتصادی اتفاق افتاد. آنها می‌خواهند همین فشار را به ایران وارد کنند. البته درگذشته این پروژه را اجرایی کردند و ناکام ماندند. اگرتحریم جدیدی علیه ایران وضع شود یا برجام توسط آمریکا حتی بدون همراهی اروپایی‌ها کنار گذاشته شود، این سیاست از نظر مردم به معنی افزایش توامان قیمت دلار است. افزایش تقاضای مردم از بازار مسکوکات و ارز، تا حدودی منطقی است. علت بعدی افزایش قیمت دلار اقدام دولت درکاهش سود سپرده‌هاست. البته این سیاست در سال گذشته باعث افزایش قیمت ارز شد.

در نتیجه دولت در ماه‌های پایانی سال96 به فکر این افتاد که با اعطای نوعی سپرده یکساله با نرخ ‌بالاتر، شرایط را کنترل کند اما از آنجایی که این کار از نظر مردم یک بازار دارایی نامطمئن بود، مردم ترجیح دادند به سمت بازار طلا و دلار بروند که از نظر آنها اطمینان بیشتری دارد. شرایطی که ما در حال نزدیک شدن به آن هستیم این استعداد را دارد که به صورت‌های گاه جهشی موجب افزایش قیمت ارز شود. به همین دلیل است که درآمدهای ما تغییری نمی‌کند و هر روز شاهد کاهش قدرت خرید مردم هستیم. مهم‌ترین علت افزایش قیمت دلار را می‌توان وضعیت روانی حاکم بر بخشی از جامعه و انتظار مردم دانست. آنها با تبدیل دارایی های خود به ارز و طلا تلاش می‌کنند افزایش قیمت‌ها را در دارایی خود جبران کنند.

انتهای پیام/