1396/07/19

قرایی ‌مقدم / جهان دیروز بیشترین تاثیر خود را از رسانه‌های جمعی می‌گرفت، به‌طوری که صاحبان رسانه‌های جمعی و بین‌المللی بیشترین اثر را بر فرامرزهای خود می‌گذاشتند؛ اثرگذاری‌ای که حتی از تاثیر جنگ‌ها نیز فراتر می‌رفت. اما امروز جهان از عصر رسانه‌های جمعی عبور کرده و به عصر رسانه‌های تک‌سرنشین رسیده است.

امروز هر فردی در هر نقطه‌ای از جهان به اندازه رسانه‌های جمعی در گذشته از قدرت اثرگذاری برخوردار است. از این رو امروز سخن‌گفتن از فیلترینگ و سانسور سخن دقیقی نیست، زیرا حتی اگر رسانه‌های تک‌سرنشین مانند تلگرام را فیلتر کنیم، در کمتر از چندساعت مشترکان این رسانه به سایر شبکه‌های اجتماعی کوچ می‌‌کنند.

شاید یکی‌دو دهه پیش با توسل به سانسور و منکوب‌کردن رسانه‌ها می‌توانستیم مردم را از وقایع ‌مختلف دور نگاه داریم، اما امروز به‌واسطه عبور از جهان فرااطلاعات دیگر چنین امکانی وجود ندارد. حتی تصور ایجاد محدودیت در رسانه‌های مجازی هم دور از ذهن است. شاید به‌دلایل مختلف بهانه‌هایی برای پدیده سانسور یا فیلترینگ وجود داشته باشد؛ ازجمله پدیده شایعه که امروزه شاهد گسترش آن از طریق رسانه‌های مجازی در جامعه ایران هستیم.

شایعه همچون سیل است و زمانی که درجامعه انتشار داده شود، اگر تکذیب نشود و ادله دقیق و منطقی در مورد آن به جامعه ارائه نشود، همانند باد جابه‌جا می‌گردد، طوری که حتی در رسانه‌های بیگانه نیز در مورد آن برنامه‌های تحلیلی برگزار می‌کنند.

واقعیت آن است که با سانسور و فیلترینگ نمی‌توان درمقابل شیوع شایعه ایستادگی کرد. اتفاقا هر اندازه در جهت منکوب‌کردن آثار شایعه و حتی منابع آن تلاش شود، شاهد اثرگذاری بیشتر آن در جامعه خواهیم بود. در نتیجه اگر شایعه غیرموثقی در جامعه منتشر شود، تنها راه مقابله با آن شفاف‌سازی است. همچنین زمانی که اعتماد لازم بین لایه‌های مختلف مردم با دولتمردانو همچنین شهروندان نسبت به هم وجود داشته باشد، کافی است یک منبع موثق بروز شایعه درجامعه را تکذیب کند؛ آنگاه بر اساس اعتماد شهروندان آن جامعه به مسئولان و اعتمادی که بین شهروندان نبست به یکدیگر وجود دارد، هرگونه شایعه‌ای با کمترین هزینه تکذیب شده و دیگر در جامعه همه‌گیر نمی‌شود. در نتیجه باید برای فروکاستن آثار شایعه به کاهش شکاف بین شهروندان با هم و همچنین کاهش شکاف دولت و ملت پرداخت.

انتهای پیام/