1396/04/16

زهرا سلیمانی/ بروز اختلالات روانی در افراد، اعتیاد، گذران دوران حبس به هر دلیل و دیگر مسائل می‌تواند از سوی جامعه برای فرد انگ‌های متعدد را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که انسان بر اساس شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌تواند پیشرفت کرده و زندگی‌اش را تغییر دهد.

همچنین بر اساس نظرات روانشناسان هرگونه انگ زنی به افراد نه تنها در پیشرفت آنها تاثیرگذار نیست، بلکه انگیزه آنها را برای هرگونه تغییر از بین می‌برد. آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات عالیه شکربیگی، جامعه شناس است.

او معتقد است: هرگونه دگرگونی در شرایط اجتماعی زمینه انگ زدایی را در بین افراد کاهش دهد.

درباره چگونگی استقبال از بازگشت آسیب دیدگان به زندگی عادی توضیح دهید.

در گذشته از ورود دوباره فرد آسیب دیده به جامعه استقبال نمی‌شد. هم اکنون نیز بر اساس باورهای شکل گرفته امید به بازگشت فرد آسیب دیده به زندگی روزمره اندک است. برای مثال در گذشته با فرد معتاد همچون یک مجرم رفتار می‌شد. بر اساس باورها در آن دوره دیگر امکان بازگشت فرد معتاد به زندگی معمولی وجود نداشت، اما امروزه فرد معتاد به عنوان یک بیمار تحت درمان و رسیدگی قرار می‌گیرد تا با گذران روند درمان بتواند دوباره به جامعه برگردد. بر اساس نظرات کارشناسان یک فرد معتاد یک بیمار است. بنابراین درباره آسیب‌های مختلف جامعه باید فرهنگسازی شود.

رسانه‌ها در زمینه انگ زدایی در جامعه چه اقدامات مناسبی می‌توانند انجام دهند؟

رسانه‌ها بر اساس رسالتشان می‌توانند در ترویج و ارتقای یک فرهنگ در جامعه تاثیرگذار باشند. این در حالی است که در گذشته وقتی یک انگ به فرد زده ‌می‌شد، دیگران او را با همان ویژگی می‌شناختند، اما در شرایط کنونی باید از طریق رسانه‌ها به فرهنگسازی تغییر در زندگی افراد آسیب دیده پرداخت. انسان به عنوان موجودی تغییرپذیر امکان پیشرفت دارد. در این وضعیت دیگر نمی‌توان یک انگ نامناسب را که ماحصل یک دوره زندگی محدود فرد است تا آخر عمر به او تحمیل کرد. جامعه نیز باید پذیرای برگشت آسیب دیدگان باشد.

برای تسریع جامعه پذیری یک فرد معتاد می‌توان چه اقداماتی انجام داد؟

باید مراکز نگهداری و درمان کاهش آسیب به ویژه برای درمان زنان معتاد گسترش یابند. همچنین باید روش‌ها و اقدامات گفتاری، حمایتی و درمانی با نظارت دقیق ستاد مبارزه با مواد مخدر، بهزیستی و وزارت کشور بر اساس فناوری‌های جدید در این مراکز انجام شود. بهترین اقدام برای تسریع جامعه پذیری معتادان این است که اعضای خانواده اجازه دهند تا فرد معتاد پیامدها و مصیبت‌های ناشی از اعتیادش را تجربه کند. در واقع پذیرفتن این واقعیت دشوار است. هر چند تجربه ثابت کرده که مواجه شدن فرد معتاد با عواقب ناگوار رفتارهایش، بهترین راه برای کمک کردن به اوست. همچنین خانواده، اطرافیان و جامعه نیز باید نسبت به پذیرش او تمایل داشته باشند. در اصل خانواده و اطرافیان با پذیرش مناسب فرد معتاد یا دیگر آسیب دیدگان جامعه شرایط تغییر را در آنها به وجود می‌آورند. بنابراین آسیب دیدگان برای بازگشت به زندگی عادی نیازمند کسب سرمایه اجتماعی از سوی خانواده، دوستان و جامعه هستند. باید اطرافیان به این افراد اعتماد کنند تا آنها نسبت به برگشت به زندگی امیدوار باشند. اطرافیان باید در حل مسائل افراد آسیب دیده مشارکت داشته و با همدلی با آنها رفتار کنند. در جامعه می‌توان برای پذیرش فرد آسیب دیده تابو شکنی کرد. این در حالی است که تابو شکنی نیازمند گذشت زمان است. برای مثال در گذشته پدیده طلاق در جامعه یک امر منفور بود. در آن شرایط زن مطلقه حتی امکان حضور در مهمانی‌ها و دیگر مراسم را نداشت، اما امروزه طلاق به عنوان یک تغییر در زندگی افراد محسوب می‌شود و افراد می‌توانند از آن به عنوان یک تجربه یاد کنند. بنابراین باید با تابوشکنی با افراد معتاد، مطلقه، زنان ویژه و... رفتار شود و از انگ زدن به آنها اجتناب کرد.

امروزه بسیاری افراد جامعه ما با استرس، اضطراب، افسردگی و... مواجه هستند. در این شرایط چگونه می‌توان در ارتقای سلامت جامعه تاثیرگذار بود؟

چندی پیش از سوی موسسه تحقیقاتی گالوپ نتایج یک پژوهش درباره میزان عصبانیت در بین مردم دنیا منتشر شد. در این بررسی مردم ایران به عنوان عصبی‌ترین مردم جهان معرفی شدند. جامعه ما با مسائل روانی مختلف رو به روست، اما این وضعیت با گذشت یک روز، دو روز و چند سال بروز نکرده است. مسائل روانی متعدد با گذشته سال‌ها بروز کرده و به این شکل مشکلات و آسیب‌های ناشی از آن در جامعه پیشرفت کرده است، طبیعتا با بررسی دلایل بروز این شرایط می‌توان به مسائل مختلف اشاره کرد. هر یک از این موضوعات در بستر مناسب با گذشت زمان برطرف می‌شود. هم اکنون بسیاری افراد در جامعه ما شاد نیستند و این مساله نیز به عوامل مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... بستگی دارد. هر یک از این مسائل می‌تواند زمینه ساز بروز برخی اخلاقیات و هدایت جامعه به سمت افسردگی و خودکشی باشد. همچنین یکی از مسائل تاثیرگذار در زندگی مردم مقوله اقتصاد است. اقتصاد جامعه و خانواده‌ها می‌تواند زمینه ساز مسائل مختلف باشد.

آموزش فرهنگ شهروندی چگونه می‌تواند در ارتقای آگاهی عمومی جامعه در زمینه سلامت روان تاثیرگذار باشد؟

اگر امروزه با افزایش یا فقدان سلامت روان در جامعه رو به رو هستیم، به دلیل بروز مشکلات متعدد در بستر خانواده و جامعه است. باید روی عوامل متعدد همچون مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... بحث کرد. برای مثال با بررسی عامل فرهنگی باید گفت که وقتی کرامت انسانی نادیده گرفته شود به نسبت جامعه نیز به سوی افسردگی سوق پیدا می‌کند. در چنین جامعه‌ای چگونه می‌توان احترام به انسانیت و رعایت حقوق شهروندی را جزو اولویت‌ها دانست. برای مثال با بررسی احساس امنیت اجتماعی باید گفت که هنوز در جامعه شاهد متلک پراکنی‌ها در خیابان، دانشگاه، معابر و... هستیم. این امر امنیت اجتماعی را به زیر سوال می‌برد. شاید در بین انسان‌های اولیه اعمال خشونت برای دفاع از خود امری طبیعی بود، اما امروزه خشونت‌های اجتماعی افراد بدون توجه به حضور دیگران با یکدیگر یک کنش غیر اخلاقی محسوب می‌شود. بی‌شک جامعه درگیر با مسائل اخلاقی با نارسایی‌های روانی نیز مواجه می‌شود. بر اساس گفته‌های اساتید جامعه‌شناسی اگر مسئولان یک جامعه فرهنگ تجمل گرایی را در کشور ترویج دهند و نسبت به مردم جامعه بی‌توجه باشند، این امر زمینه ساز بروز کنش منفی بین افراد جامعه می‌شود. باید مسئولان سرمایه‌های اجتماعی را در مردم افزایش دهند.

انتهای پیام/