1396/04/11

زهرا سلیمانی /  اوقات فراغت را نباید همچون زمان بیکاری سپری کرد، چون اوقات فراغت از جمله زمان‌های باارزش زندگی افراد محسوب می‌شود. در برخی موارد فعالیت‌ها در اوقات فراغت و تجربه‌های ناشی از آن، می‌تواند سبب تغییر مسیر زندگی یک فرد شود.

هدفمندکردن دوران فراغت دانش‌آموزان در فصل تابستان و تاثیر آن بر پرورش نسل آینده، باید به صورت یک مساله اساسی مورد توجه خانواده‌ها و مسئولان جامعه قرار گیرد.

غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان به منظور رشد همه‌جانبه شخصیت آنها، استمرار فعالیت‌های پرورشی در ایام تابستان و ارتقای سطح دانش، بینش اجتماعی و مهارت‌های فنی و هنری ضروری است. همچنین برنامه‌های غنی‌سازی اوقات فراغت باید با هدف تقویت کار جمعی، احترام به تضارب آرا، پذیرش نظر مخالف، تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری و خودباوری دانش‌آموزان برنامه‌ریزی و اجرا شود.

در فصل تابستان خانواده‌ها باید از هرگونه تصمیم‌گیری تحمیلی و اجباری برای فرزندانشان خودداری کنند و به علاقه و نظرات آنها توجه ویژه داشته باشند تا با یک برنامه‌ریزی صحیح اهداف غنی‌سازی در زمان فراغت محقق شود. این در حالی است که اولویت نخست برای کلاس‌های تابستانی، پرکردن اوقات فراغت نیست، بلکه باید تاثیر شرکت در این کلاس‌ها در پاسخگویی به نیازهای جسمی و روحی دانش‌آموزان بررسی شود.

کودکان و نوجوانان در اوقات فراغت باید به فعالیت دلخواه خود مشغول شده و از آن لذت ببرند. از سوی دیگر فعالیت فکری و عملی افراد موجب خستگی جسمی و روحی می‌شود و اعمال شیوه‌های مناسب گذراندن اوقات فراغت سلامت و بهداشت روانی انسان را به دنبال دارد. گذراندن اوقات فراغت دانش‌آموزان را نباید محدود به شرکت در کلاس‌های متنوع و متعدد آموزشی کرد، بلکه باید با توجه به علاقه‌مندی‌های فرزندان و همراهی آنها به برنامه‌ریزی پرداخت.

نقش خانواده‌ها در غنی‌سازی اوقات فراغت

امروزه اوقات فراغت کودکان و نوجوانان، بخش مهمی از دغدغه والدین به حساب می‌آید، اما خانواده‌ها باید به این مساله توجه داشته باشند که فرزندان باید با سرگرمی‌های شاد و مفرح نیازهای خود را برآورده ساخته و حس مسئولیت‌پذیری نسبت به امور در آنها ایجاد شود. این در حالی است که در برخی مواقع خانواده‌ها ثبت‌نام فرزندان در کلاس‌های تابستانی را ابزار رقابت با یکدیگر می‌دانند و این کار باعث دلزدگی فرزندان و بی‌حاصلی دوران فراغت آنها می‌شوند. در برخی مواقع اصرار خانواده‌ها برای شرکت فرزندان در برنامه‌های طاقت‌فرسا و فشرده، حاکی از نداشتن الگوی صحیح در تربیت و فقدان مهارت‌های لازم تربیتی در مدیریت رفتار فرزندان است. والدینی که به علت فشارهای شغلی برای برقراری ارتباط صحیح با فرزندانشان دچار مشکل هستند، در طول سال تحصیلی برای پرکردن وقت فرزندان خود، آنها را به مدرسه می‌سپارند و این وظیفه را در ایام تعطیلات به کانون‌های تابستانی واگذار می‌کنند تا از درگیر شدن با اوقات بیکاری فرزندانشان آسوده شوند.

روش‌های گذران اوقات فراغت

در فصل تابستان در کلانشهرهای کشور مشکل غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان بیشتر به چشم می‌خورد، چون اغلب کودکان و نوجوانان تا نیمه‌های شب پاى تلویزیون نشسته یا به وسیله تلفن همراه در فضای مجازی فعالیت می‌کنند. در این شرایط کودکان و نوجوانان صبح‌ها تا ظهر خوابیده و بخش عمده روز را با کسالت سپرى می‌کنند. در ضمن برخی از نوجوانان، به‌ویژه نوجوانان پسر هم گروه‌های مختلف تشکیل داده و وقتى راهى مناسب براى گذران اوقات فراغت پیدا نمى‌کنند، براى والدین مایه نگرانى مى‌شوند. ممکن است آنها اوقات فراغتشان را با دست‌زدن به اعمال نابهنجار و حتى بزهکارى پر کنند. از سوی دیگر بسیاری از دانش‌آموزان، اوقات فراغت به‌ویژه تعطیلات تابستان را دوره استراحت مطلق می‌دانند. آنها این دوران را زمانى براى فرار از فشار مدرسه تلقى کرده و فکر می‌کنند باید صرفا به استراحت بپردازند. این در حالی است که اگر آموزش‌ها به شکل سرگرم‌کننده برای دانش‌آموزان تدارک دیده شود، اوقات فراغت می‌تواند نقطه عطفی در زندگی دانش‌آموزان باشد و حتی آینده آنها را تحت تاثیر قرار ‌دهد. به این ترتیب اگر برنامه‌هاى آموزشى جذاب برای دانش‌آموزان تدارک دیده شود، اوقات فراغت آنها از حالت کسالت‌بار خارج می‌شود.

در این شرایط دیگر کودکان و نوجوانان از سر بیکارى به رفتارهاى نابهنجار تمایل ندارند، بلکه مهارت‌های متعدد آموخته، خود را سرگرم کرده و امکان اشتغال پیدا مى‌کنند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در بین اغلب کودکان و نوجوانان اوقات فراغت نتیجه مثبتى به دنبال ندارد. بنابراین والدین باید در برنامه‌ریزی‌هایشان به علاقه فرزندانشان توجه داشته باشند.

کلاس تابستانی برای تناسب اندام

دانیال کلاس ششم را به‌تازگی قبول شده و این روزها به کلاس ریاضی می‌رود.

به‌گفته مادرش او ریاضی سال هفتم را از هم‌اکنون می‌خواند تا برای سال تحصیلی جدید پایه‌اش قوی شود. این مادر می‌گوید: فرزندم به کلاس‌های ووشو و فوتبال هم می‌رود.

به گفته او اغلب کودکان جامعه به دلیل شرایط زندگی به اضافه وزن و چاقی مبتلا هستند، شاید بتوان با این برنامه‌ریزی وزن فرزندم را کنترل کنم، چون در تابستان متابولیسم بدن افزایش یافته و کاهش وزن به‌راحتی انجام می‌شود.

تابستان، فصلی برای بازی

ایلیا به همراه دوستانش هر روز ساعت 18 به پارک رفته و بازی می‌کند. او از شرکت در کلاس‌های تابستانی بیزار است و می‌گوید: من به کلاس‌های تابستانی نمی‌روم و می‌خواهم در این روزها راحت باشم.

او با بیان اینکه می‌خواهم فقط بازی کنم، می‌افزاید: هر روز در طول سال تحصیلی صبح‌های زود به مدرسه رفته‌ام و دیگر نمی‌خواهم سرکلاس بنشینم. اسم این دوران اوقات فراغت است، نه وقتی برای رفتن به کلاس‌های جورواجور.

برگزاری8 کلاس برای کودکی 10ساله

امیرعلی در تابستان به کلاس ها رفت‌و‌آمد دارد. او هر روز از ساعت 9 تا 18 در کلاس‌های نقاشی، یارانه، زبان انگلیسی، افزایش خلاقیت، پیانو و دفاع شخصی شرکت می‌کند.

مادرش از شرکت فرزندش در این کلاس‌ها خرسند است و می‌گوید: فرزندم در این کلاس‌ها ابعاد مختلف شخصیتش رشد می‌کند. بی‌شک او در مقایسه با دیگر کودکان همسن‌وسالش فهمیده‌تر و تواناتر رشد می‌کند.

این مادر جوان می‌افزاید: من و پدرش در طول روز سرکار هستیم و حضور فرزندم در این فرهنگسرا خیال ما راحت کرده است.

تاثیر کلاس‌های تابستانی بر رشد شخصیت کودکان

یک پژوهشگر مسائل اجتماعی درباره کم‌و‌کیف گذران اوقات فراغت در بین دانش‌آموزان در فصل تابستان می‌گوید: دانش‌آموزان در ایام فراغت می‌توانند به کارهای مورد علاقه خود بپردازند، چون تجربه‌های مثبت حاصل از آن باعث رشد مهارت‌های زندگی، اجتماعی، حفظ امنیت و افزایش اعتمادبه‌نفس آنها می‌شود.

ثریا عزیزپناه می‌افزاید: اگر اوقات فراغت دانش‌آموزان در فصل تابستان مدیریت نشود، این امر نشان دهنده بی‌تدبیری از سوی خانواده‌هاست. از سوی دیگر باید بررسی کرد که آیا ثبت‌نام دانش‌آموز در کلاس‌های متعدد و متنوع ناشی از چشم و هم‌چشمی والدین است یا هدف والدین از ثبت‌نام فرزندشان در این کلاس ارتقا و رشد خلاقیت اوست؟ در برخی موارد بزرگسالان با اعمال برنامه‌های متعدد در فصل تابستان برای کودکان خواستار ارضای نیازهای خود هستند.

به گفته او برای مثال وقتی ثبت‌نام کودک در کلاس‌های مختلف در گروه‌های خانوادگی وسیله‌ای برای فخرفروشی والدین شود، دیگر نمی‌توان این اقدام را وسیله‌ای برای رشد کودک دانست. این در حالی است که برای رشد شخصیت کودک، از بزرگسالان انتظار اختصاص زمان مناسبی برای کودکانشان می‌رود.

این پژوهشگر مسائل اجتماعی می‌افزاید: والدین باید صرف زمان مناسب برای فرزندانشان را در اولویت اقداماتشان قرار دهند. امروزه برخی از والدین ثبت‌نام فرزندشان در کلاس‌های مختلف را ولو با صرف هزینه‌های گزاف مفید می‌دانند. این در حالی است که کودک برای رشد شخصیتش نیازمند گذران برنامه‌ها و اوقات مشترک با پدر و مادر است. با توجه به وضعیت اقتصادی خانوارها این برنامه‌های مشترک می‌تواند متنوع باشد.

عزیزپناه تاکید می‌کند: برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان شهرداری‌ها و دیگر سازمان‌ها به ارائه تسهیلات در هر محله می‌پردازند اما اغلب این برنامه‌ها برای رشد همه‌جانبه کودک طراحی نشده است.

به گفته او هدف از ثبت‌نام کودک در کلاس‌های متعدد باید رشد شخصیت یکپارچه او باشد. باید در این کلاس‌ها رشد کودکان در ابعاد روحی، روانی، اجتماعی و برخورداری از تغذیه مناسب در قالب یک رشد یکپارچه تعریف شود.

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده از بازخوردهای ثبت‌نام دانش‌آموزان در کلاس‌ها تابستانی باید گفت که اغلب این کلاس‌ها رشد یکپارچه و توازن در شخصیت کودک را به دنبال ندارند.

عزیزپناه می‌گوید: این‌گونه کلاس‌ها اغلب بر اساس خواسته والدین به دانش‌آموزان تحمیل می‌شود و هیچ‌گونه نکته آموزشی برای کودک ندارد.

او تاکید می‌کند: اگر قرار باشد که کودک در هوای گرم از یک کلاس به کلاس دیگر فرستاده شود، فقط خستگی و بیزاری او از این کلاس‌ها حاصل می‌شود، در این شرایط سال آینده کودک نسبت به این کلاس‌ها هیچ‌گونه تمایلی ندارد.

به گفته این پژوهشگر مسائل اجتماعی گذران اوقات فراغت نیازمند کسب مهارت‌های لازم است. قبل از هر اقدامی برای بهره‌برداری از روزهای تعطیل باید علایق و خواسته‌های کودکان و نوجوانان در قالب یک آموزش غیرمستقیم مورد پیگیری قرار گیرد.

انتهای پیام/