| جامعه و شهروند 1400/12/01 |
 |
| بزرگ‌ترین درس کرونا |
دو سال از اعلام رسمی کرونا گذشت. کمتر کسی را می‌توان یافت که در این دو سال حداقل یک بار به یکی از انواع کرونا مبتلا نشده و از این باب آسیب ندیده باشد. هزینه‌های مستقیم درمان (و البته پیشگیری و مقابله و مدیریت کرونا) از چند میلیارد دلار گذشته است و هزینه‌های غیرمستقیم بیماری و به‌ویژه تأثیرات آن بر کسب‌وکارها غیرقابل‌تخمین است؛ اما قطعا همه‌گیری کرونا بزرگ‌ترین آسیب‌رسان به جریان اقتصادی و مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی متأثر از اقتصاد در چند دهه اخیر است که تأثیرات آن تا سال‌ها هم پایدار خواهد بود. حالا و در شرایطی که شاید بتوان به پایان این همه‌گیری امیدوار بود، نگاهی به گذشته و بازخوانی آنچه گذشت و آسیب‌شناسی اتفاقات و یافتن نقاط ضعف و قوت عملکردی، از ضروریات و بدیهیات است و قطعا باید نهادهای نظارتی و ساختار کلان حاکمیتی از همه اقدامات در سطوح مختلف واکنش به بزرگ‌ترین چالش سلامتی یک قرن اخیر کشور و جهان به‌سادگی نگذرند و تمامی زوایای دو سال اخیر را مورد واکاوی قرار دهند تا چراغ راه آینده و سازنده مسیرهای هموارتر برای بحران‌های آتی باشند. اما در نگاهی کلان و سریع به آنچه گذشت، شاید یک نتیجه‌گیری مدیریتی کلان، بزرگ‌ترین رهاورد این تجربه دردناک سهمگین باشد؛ رسیدن به این نتیجه‌گیری شاید نه چندان تخصص بخواهد و نه کار کارشناسی و نه حتی تحقیق و پژوهش گسترده و بسیج نیرو و امکانات آن‌چنانی. در‌واقع می‌توان گفت این نکته چنان مشهود و بارز است که درنظر‌نداشتن و عمل‌نکردن به آن غریب و عجیب می‌نماید؛ اما واقعیت این است که آنچه گذشت، خلاف این مشهود‌بودن را به ذهن متبادر می‌کند. در یک جمله می‌شود این‌گونه گفت: برای مقابله با یک بحران کلان در ابعاد جهانی که بر همه ابعاد زندگی مردم تأثیر می‌گذارد، باید عملکردی کاملا غیرسیاسی و فراجناحی داشت. شاید برای رد این نتیجه‌گیری بلافاصله به یاد موضوعاتی مانند تأثیر تحریم‌ها بر تأمین واکسن و داروهای مورد نیاز کشور و به‌نوعی جنگ واکسنی میان کشورهای غنی و فقیر جهان در همه‌گیری بیفتید؛ اما نتیجه‌گیری مورد اشاره در‌واقع به عملکرد داخلی اشاره دارد و نه به عملکرد خارجی. یکپارچه‌نبودن نهادهای تصمیم‌ساز در مقابله با بحران در مقطعی و نگاه جناحی و مصلحت‌اندیشی‌های دولت و نهادهای خارج دولت و نیز رویکردهای پوپولیستی چه در سطوح پایین و چه در سطوح دیگر تصمیم‌گیری و اجرا در مقاطعی، بزرگ‌ترین آسیب‌ها را به عملکردهای کلان مقابله و مدیریت بیماری وارد کرد. همین چند کلمه به‌ظاهر بدیهی چنان تأثیراتی در مقابله با بیماری گذاشت که فراتر از تصور است. این تصمیم‌گیری‌ها طبیعی است که نتایجش هم بیشتر و وسیع‌تر از نتایج عملکردی ستاد ملی باشد که طبیعتا باید مهم‌ترین و اصلی‌ترین نهاد مدیریت این بحران باشد. اگر همین یک درس را از کرونا گرفته باشیم که «برای مقابله با بحران‌های کلان، باید ورای نگرش‌های سیاسی و جناحی، یکپارچه و با مدیریت واحد، با تمام توان ممکن عمل کنیم»، درس بزرگی گرفته‌ایم. امیر صدری انتهای پیام/ |