جامعه و شهروند 1400/05/31 |
![]() |
اخلاقمداری ضرورت رفتارهای اجتماعی |
«انما بعثت لاتمم مکارمالاخلاق» مبعوث نشدم مگر برای تکمیل اخلاق. فرمودهای است از پیامبر عظیمالشان اسلام که اگر از همه جنبهها و رویکردهای علل بعثت رسول حق، تنها و تنها رویکرد اخلاقیِ دین را بنگریم، همین یک حدیث ما را بس، که بهعنوان مسلمان، خود را در زمره عاملانِ به اخلاق، بهعنوان آموزهای از آموزههای اسلام، بدانیم؛ و این ممکن نخواهد شد جز با تفکر و تعمق به آن چه که آموختهایم؛ بالاخص آنجاکه رعایت اخلاق، حوزة عمومی و حقوق مردم یا بهعبارتی «حقالناس» را شامل شود و صد البته با پیشزمینه رعایت اخلاق در حوزة فردی. از قضا مرور رفتارهای فردی و اجتماعیِ هر یک از ما در شرایط و مناسبتهای امروز کشور در مواجهه با شیوع بیماری، محک و آینهای است از میزان باور و پایبندی ما به اخلاق؛ محک از آن جهت که بهعنوان مسئول، فرد یا عضوی از جامعه تا چه میزان در رعایت حق الناس به وظیفه خود عمل کردهایم و آینه از آن باب که نتیجه رفتارهای ما چه پیامدها و آثاری را به ارمغان آورده یا خواهد آورد؟ خوب یا بد، اثرش متوجه ما خواهد شد. در این خصوص ذیلا و بهگونهای مختصر و تنها از باب نمونه به مواردی اشاره میشود. 1-شیوع سویههای متعدد کووید ۱۹ و در پی آن تسریعِ گسترش بیماری کرونا و روزافزون شدن آمار مرگومیر ناشی از ابتلای بدان، اقتضای آن داشت تا سیاستگذاران حوزه سلامت، به دلایلی بهعنوان متغیرهای این مساله، بهدور از هرگونه جهت گیری جناحی، سیاسی، اقتصادی و... نسبتبه وضعِ پروتکلها و عدم همکاریِ احتمالیِ نهادها و سازمانهای مسئول یا تأثیرگذار، نهتنها موضعگیریِ شفاف و شجاعانهای اتخاذ میکردند، که در روشهای پیشگیری و ادامة وضعیت بغرنجِ کنونی، از هیچ کوششی دریغ نمیورزیدند؛ چرا که وقتی با گذشت زمان، آمارهای رسمی نشان از عدم همکاری در رعایت پروتکلهای نیمبندِ اعلامی از سوی مردم میدهد (کاهش رعایت 75 درصدی ماههای ابتدای شیوع کرونا تا 35درصدی اکنون)، با کدامین تضمین مجوز برگزاریِ تجمعاتِ مختلف با افزودن عبارتِ «در محیط باز» صادر میشود درحالیکه در عرصه عمل مشاهده میکنیم و کردهایم که جز اندک تجمعات، بسیاری از رعایت حداقلی پروتکلها طفره رفتهاند. 2- عدم رعایت دستورات صادره به هیئات مبنی بر پرهیز از راه افتادن دستجات عزاداری در خیابانها، از سوی برخی دستههای عزاداری و مسدود شدن خیابانها، در حالی که این روزها علاوه بر رعایت پروتکلها از امور ضروری جهت تسریع در رسیدن خودروهای امدادی در حداقل زمان ممکن به بیماران نیازمند است. 3- بسا کسانی بدون توجه به رعایت پروتکلها و محدودیتهای ایجاد شده تردد در راستای منع معاشرتها با هدف کاستن از آمار مبتلایان کرونا و درنتیجه کاهش آمار فوتیهای ناشی از آن و همراهی با کادر درمان، از تعطیلیهای وضع شده نهایت سوءِ استفاده را کرده، بار سفر بسته و قبل از آغاز زمان محدودیتهای تردد عزم سفر نموده و آنها که نتوانستند در فرصت اعلامی راه سفر در پیش گیرند، با انواع حربهها، از حمل خودرو با کامیون گرفته تا اجاره کارت ملی و پلاک، خود را به شهرهای مختلف رساندند تا به عنوان ناقل و ناشر کرونا، حقوق سایر هموطنان را زیر پا نهاده جان بسیاری را به مخاطره افکنند. نتیجه آنچه بیان شد، آیا جز عدم احساسِ مسئولیت اجتماعی، عدم رعایت حقوق عمومی و زیر پا نهادن اخلاق به عنوان مسئول و یا فردی از افراد جامعه و پیرو محمد مصطفی(ص) و عزادار حسینی است در حالی که رویکرد اخلاقی و اخلاق مداری، ضرورتی است انکار ناپذیر در رفتارهای اجتماعی و مناسک مذهبی که پیامبر اسلام یکی از اهداف بعثتش را تکامل آن نامید. رضا جعفری تحلیلگر مسائل اجتماعی انتهای پیام/ |