| فرهنگ و اندیشه 1400/05/09 |
 |
| توسعه‌نیافتگی؛ رهاورد نقض حقوق شهروندی |
لعیا نورانی زنوز/ طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی» را از هر زاویه که نگاه کنیم ناقض حقوق شهروندی بوده و جز توسعه‌نیافتگی و عقب‌ماندگی ارمغان دیگری براي شهروندان به همراه نخواهد داشت که در ادامه به مصادیق آن اشاره می‌شود. از وقتی که نمایندگان مجلس اصل هشتاد و پنجی شدن طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران را تصویب کردند، بحث اینترنت ماهواره‌ای برجسته شده است و روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه به زودی اینترنت ماهواره‌ای در آسمان ایران ظاهر می‌شود، در اینصورت با ارسال هزاران ماهواره‌ی استارلینک به مدارهای پایینی زمین، امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت در سرتاسر جهان برای مردم فراهم می‌شود. اینترنت ماهواره‌ای واقعیتی است که دیر یا زود اتفاق می‌افتد، مرزها را می‌شکافد، با سرعت بالا توسعه پیدا می‌کند و به‌زودی به خانه‌ها و دست کاربران معمولی می‌رسد. از این رو خبر راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک باعث خوشحالی بسیاری از کاربران شد اما این موضوع از بعد شکافی که بین اقشار برخوردار از پایگاه اقتصادی و اجتماعی و افراد غیربرخوردار به وجود خواهد آمد، حائز اهمیت است و موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. بر کسی پوشیده نیست که رسانه‌ها و ارتباطات در فرایند توسعه نقش بی‌بدیلی دارند. محققان و نظریه‌پردازان علوم ارتباطات معتقدند مشکل اصلی در کشورهای در حال توسعه نه فقدان منابع طبیعی بلکه توسعه‌نیافتگی منابع انسانی است لذا این آموزش و پرورش و رسانه‌های جمعی هستند که وظیفه ساختن سرمایه اجتماعی را برعهده دارند تا با انتقال ایده‌ها و الگوهای جدید، الگوهای سنتی برچیده و تحول در زندگی افراد به حاشیه رانده شده ایجاد شود. تحقیقات علمی به وضوح نشان می‌دهد "اطلاعات" به عنوان حلقه مفقوده‌ی زنجیره توسعه بوده و همبستگی بالایی بین شاخص های تجدد و دسترسی به رسانه‌ها وجود دارد و جریان آزاد اطلاعات و دسترسی افراد به اطلاعات براساس تفکر روشنگری، حق بنیادی بشر تلقی می شود. از این رو آنچه در بحث اینترنت ماهواره‌ای حائز اهمیت است، موضوع شکاف آگاهی و میزان دسترسی افراد به این نظام شبکه‌ای است، به طوری که بیشترین منافع آن نصیب تعداد معدودی از افراد ممتاز خواهد شد که این خود به شکاف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی منجر می‌شود. هر چند که در حال حاضر نیز این شکاف وجود دارد و خلأها در آموزش‌های آنلاین و عدم دسترسی بخش عظیمی از دانش‌آموزان به این فضا به خوبی نمایان شد. پربیراه نیست اگر ادعا کنیم با دسترسی یک بخش از نظام اجتماعی به اطلاعات، بی‌عدالتی در سطح جامعه تقویت می‌شود و این شکاف فزاینده‌ی دانش می‌تواند به تنش و تفاوت بیشتر در میان بخش‌های مختلف جامعه منتهی شود. بی‌عدالتی فقط به این موضوع خلاصه نمی‌شود، در شرایطی که اینترنت، انقلابی در کسب و کارها ایجاد کرده و بسیاری در این شرایط سخت اقتصادی توانسته‌اند به مدد فضای مجازی به کسب و کار خود رونق بخشند، مجلس به دنبال قانونی کردن طرحی است تا با مسدود کردن این فضا، نان بسیاری را آجر کند و فقر را گسترش دهد. آنچه در این بین جای تامل دارد، نادیده گرفتن 45 کسب و کار آنلاین بزرگ کشور و ۶۰میلیون کاربر اینترنتی و مخالفت آنها در شرایطی است که اشتغال‌‍‌‌زایی از سوی دولت به محاق رفته است. مگر می‌شود با وجود مشکلات و واقعیت‌هایی که وجود دارد، جامعه را به ناامیدی و فروبستگی کشاند و با تحقیر، زورگویی و اخلال در فضای مجازی، نبض تحولات جامعه را کنترل کرد؟! مگر غیر از این است که کار مجلس به عنوان خانه ملت باید گره‌گشایی باشد نه گره افکندن، تسهیل زندگی باشد نه اعمال محدودیت، مصیبت‌زدایی باشد نه مصیبت‌زایی و هراس‌افکنی! پس با این شرایط، ارمغان طرح "ناقض حقوق شهروندان" که اسمش را "صیانت از کاربران فضای مجازی" گذاشته‌اند، فقط و فقط توسعه‌نیافتگی، عقب‌ماندگی، تضییع سرمایه‌های کشور و بدبین کردن مردم به نظام است. انتهای پیام/ |