1399/06/08

به رغم ممنوعیت قانونی برای سپردن مسئولیت شغلی به کاروزران، برخی کارفرمایان بخشی از نیروی کار خود را با پذیرش این افراد تامین می‌کنند.

 طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی طرحی است که ذیل برنامه‌ای با عنوان کاج اجرا می‌شود. کاج همان «برنامه کارانه اشتغال جوانان» است که «طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی»، «طرح مشوق بیمه کارفرمایی»، «طرح مهارت آموزی در محیط کار واقعی» و «طرح یارانه دستمزد» را دربرمی‌گیرد.

هدف از اجرای این طرح از طرفی مهارت‌آموزی و آشنایی جوانان به ویژه دانشگاهیان با بازار کار است و از طرف دیگر، وزرات کار بر آن است تا با ارائه مشوق‌هایی به‌کارگیری جوانان را تشویق کند. چه در مورد این برنامه و چه در مورد برنامه‌های که قبلا با این اهداف اجرا شده‌اند، همواره این نقد وجود داشته که زمینه سوءاستفاده از نیروی کار رایگان به وجود آید.

*جوانان بیکار و بی‌تخصص

بالا بودن نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده که تا دو برابر میانگین نرخ بیکاری گزارش شده است، بارها مورد آسیب‌شناسی قرار گرفته است. به ویژه از طرف مسئولان دولتی این نظر مطرح می‌شود که جوانان بیکار می‌مانند، چون تخصص کافی ندارند. این نظر البته ایرادی اساسی دارد. چنین حرفی بیشتر نوعی فرافکنی است، چراکه بر این فرض تلویحی استوار است که اگر کسی تخصص داشته باشد، کار هست، حال آنکه مشکل بیکاری در ایران ناشی از کوچک بودن کیک اقتصاد است. اقتصاد ایران ظرفیت ایجاد شغل برای جمعیت جویای کار را ندارد و داشتن مهارت و تخصص نه دلیل اصلی بیکار ماندن جوانان که دلیل فرعی آن است. با این همه، طرح‌هایی با هدف مهارت افزایی و آشنایی جوانان اجرا می‌شود که کارکرد آنها بیشتر گذراندن افراد از دروازه بازار کار است. به این شکل اگر به ماجرا نگاه کنیم، طرحی مثل کارورزی مثبت است، البته به این شرط که زمینه سوء‌استفاده از نیروی کار را فراهم نکند.

یک فعال کارگری می‌گوید: طرح‌های کارورزی در بسیاری موارد عملا تبدیل به طرح‌هایی برای تامین رایگان نیروی کار شده است.

کاظم فرج‌اللهی، می افزاید: روابط کار گاه به گونه‌ای شده که به سادگی زمینه کار کشیدن از کارورزان، نیروهای آزمایشی و موقت فراهم‌ شده است. عده‌ای از کارفرمایان بخشی از نیروی کار خوب را از این طریق تامین می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: نمی‌توان صرفا با گذاشتن این قید که کارفرما حق ندارد از کارورز کار بکشد، انتظار داشت سوء‌استفاده‌ای صورت نگیرد. کار کردن کارورز اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین باید سازوکاری تعبیه شود که افراد در دوران کارورزی حقوق مناسبی دریافت کنند.

این فعال کارگری با بیان اینکه حقوق ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومانی توجیهی ندارد، می‌گوید: نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که بیشتر افراد در ایران نه برای آموزش که به امید استخدام تن به کارورزی می‌دهند. برخی کارفرمایان هم این را می‌دانند و از شرایط افراد سوءاستفاده می‌کنند و صرفا با وعده و وعید از نیروی کار رایگان افراد استفاده می‌کنند.

او عنوان می‌کند: می‌گوییم جوانان تحصیل‌کرده مهارت و تخصص کافی ندارند. مشکل را باید در دانشگاه‌ها و مدارس رفع کرد نه اینکه بعد سال‌ها درس خواندن تازه از افراد بخواهیم مهارت یاد بگیرند. دانشگاه‌ها و مدارس ما باید مجهز به کارگاه شوند و دانشجویان و دانش آموزان آنجا کار یاد بگیرند، نه اینکه مجبور شوند کار مفت انجام دهند.

برخی از طرح‌های در حال‌ اجرا نه تنها به ایجاد اشتغال کمک نمی‌کند که توازن بازار کار را به هم زده و زمینه سوءاستفاده از نیروی کار را فراهم می‌کند. در شرایطی که شاغلان امنیت شغلی ندارند، وجود این امکان که کارها را با نیروهای آموزشی و آزمایشی پیش ببرند، بیش از پیش موقعیت شغلی شاغلان را به خطر می‌اندازد، ضمن اینکه تضییع حقوق کارورزان و نیروهای آزمایشی هم هست.

انتهای پیام/