جامعه و شهروند 1399/04/30 |
![]() |
آموزش "مسئولیت پذیری و تعهد" حلقه مفقوده در نظام آموزشی |
فریبا رسولی/ در میان مهارت هایی که آموزش و یادگیری آن ها در مدارس و اجتماع مورد غفلت واقع می شود، مهارت مواجه شدن با انواع ناملایمات و راه برون رفت از سختی ها و مشکلات پیش رو است. افراد زیادی به محض رو در رو شدن با گرفتاری های مختلف زندگی خود را باخته و دچار احساس یاس و ناامیدی و افسردگی می شوند. معمولا رویه رایج اغلب این افراد، بیش از آن که پیگیر حل مساله و انتخاب بهترین راه حل و مشخص کردن نقش خود در بهبود وضعیت موجود باشد، یافتن مقصر بیرونی و فرافکنی و انداختن بار تمام مسئولیت ها و قصورات بر گردن وی است. از منظر روان شناسان، امید در دو سطح ارزیابی می شود: "فردی و اجتماعی " مسئولیت پذیری و تعهد و مهارت های لازم برای یادگیری در آموزش و پرورش و مدرسه طبیعی است تا شخصی در سطح فردی به امیدواری نرسیده باشد، نمی تواند آن را در سطح جامعه ایجاد و رواج دهد. می توان گفت اکثر کنش گران و فعالان اجتماعی و سیاسی و فرهنگی- صرف نظر از مبانی دیدگاه شخصی- برای ترویج امید و اشاعه اعتقاد به اصلاح امور می کوشند. این که مدام به اصطلاح کنار گود نشسته و منتظر خوب شدن احوال جامعه از سوی دیگران (به ویژه مسئولین) باشیم، طبیعتا محصول چنین تفکر و عقیده ای، مدینه فاضله و آرمان شهر مطلوب نخواهد بود. در یک جامعه مترقی و پیشرفته تمام افراد در حیطه اختیارات و گستره مسئولیت ها و توانایی های خویش، دارای نقش فعال و مفید هستند. بسیارند زنان خانه داری که در بهبود کوچه و محله و شهر و اجتماعات خانوادگی و شهری از نظر زیست محیطی و فرهنگی و ورزشی تلاش می کنند و سعی دارند این آموزه ها را به دیگران نیز در همان حلقه محدود، تسری و انتقال دهند. این زنان با تشکیل انجمن های محلی و تشکل های مردم نهاد و غیردولتی از هر وسیله ای برای آموزش و تثبیت فرهنگ صحیح شهروندی و رعایت مسائلی نظیر پسماند صفر، نه به پلاستیک، جمع آوری زباله از مراتع و گردشگاه ها و فضای سبز، درختکاری و مراقبت از محیط زیست و مواهب طبیعی بهره می جویند. در کنار آن، در کارهای عام المنفعه اجتماعی و اقتصادی و دستگیری از نیازمندان نیز پیشتازند. ثمربخش بودن یک حرکت و فعالیت و انجام وظیفه به بزرگی و کوچکی سمت محول شده بستگی ندارد. هرکس در هر رده و مقام با احساس تعهد و مسئولیت پذیری و به اصطلاح وجدان کاری، برای پیشبرد امور بکوشد، قطعا نتایج قابل توجه و چشمگیری عاید خود و جامعه خواهد کرد. حال خوب محیط پیرامون و اتفاقات خوشایندش را همین اعمال به ظاهر پیش پا افتاده و کوچک تک تک افراد جامعه رقم می زند. در وهله اول باید از خود پرسید: من با تقبل و تعهد این وظیفه، چه قدم هایی می توانم برای اصلاح امور بردارم؟ و در پایان اگر حتی یک نفر را توانسته باشیم با خود و جامعه و طبیعت و فرهنگ زیستی، پیوند داده باشیم، نتیجه رضایت مندی حاصل شده است. به لحاظ شرایط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی، بسیاری از مردم به ویژه جوانان احساس ناامیدی دارند و امید و اعتماد که سرمایه اصلی یک جامعه است، به سرعت در حال پس رفت می باشد. اما ترویج ناامیدی، گناه است و به حکم آیه شریفه *لا تقنطوا من رحمه الله* نباید از رحمت الهی و امید به اصلاح امور ناامید شد. از شکوه و شکایت و نالیدن و اظهار عجز و ناتوانی هیچ امری تاکنون به منصه ظهور نرسیده و محقق نشده است. تمام اعمال کوچک مثل زنجیره ای به هم پیوسته می تواند به دریایی از اتفاقات و احوال خوب و مفید بینجامد. شاید بهتر باشد بگوییم تمام مردم در سرنوشت همدیگر سهیم اند. انتهای پیام/ |