از آنجایی که تغذیه مناسب و صحیح از جمله راه های مهم حفظ سلامتی است و از این طریق می توان بسیاری از بیماری های عفونی را مهار و مانع از بروزآن شد، بنابراین با توجه به گزارشات متون علمی، استنباط بر این است که برای مقابله با این بیماری، بهترین شیوه ارتقا و تقویت وضعیت سیستم ایمنی بدن و تامین میزان نیاز به مایعات، الکترولیت ها، انرژی، پروتئین و ریزمغذی ها است، لذا در سطح بیمارستان های دولتی و خصوصی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی، با اولین گزارشات بروز بیماری در کشور، هماهنگی و برنامه ریزی لازم در جهت ایجاد تغییرات مفید در راستای ارتقای برنامه غذایی بیماران و پرسنل درمانی انجام گرفت و هم جهت با پروتکل های کشوری با هدف شناسایی بیماران دچار سوءتغذیه، حفظ وزن مطلوب و تعیین تداخلات دارو-غذا در بیماران مبتلا به کرونای سرپایی و بستری در بیمارستان، خدماتی شامل بررسی شرح حال پزشکی و ارزیابی تغذیه ای و کلینیکی، اندازه گیری های تن سنجی و پاراکلینیکی و تجویز رژیم غذایی مناسب، تجویز حمایت های تغذیه ای مناسب و ارزیابی اثربخشی رژیم غذایی در این افراد توسط کارشناسان تغذیه مراکز درمانی استان ارائه شده است.

آنچه از برنامه غذایی تدوین شده و منوی غذایی بیماران در سطح کلیه بیمارستان های سطح استان بر می آید اصول مراقبت تغذیه ای برای بیماران سرپایی به صورت آموزش مستقیم و همچنین ارائه بروشورهای آموزشی در زمینه تغذیه بیماران کرونایی صورت می گیرد  و در زمینه مراقبت های تغذیه ای بیماران بستری به صورت ذیل عمل می شود:

*اصول حمایت تغذیه ای بیماران مبتلا به کووید-19بستری در مراکز درمانی

حمایت های تغذیه ای بیماران بستری در بیمارستان ها طبق پروتکل های مدون وزارت بهداشت و همچنین با در نظر گرفتن شرایط محلی توسط کارشناسان تغذیه با همکاری تیم درمان بیمار شامل پزشک و پرستار انجام می گیرد.

*مشاوره تغذیه و رژیم درمانی

- ارزیابی وضعیت تغذیه ای بیماران بستری: در صورتی که طبق فرم ارزیابی اولیه پرستار، بیمار مبتلا به کووید-19 دچار سوءتغذیه بوده یا نیازمند حمایت تغذیه ای باشد، با اطلاع پزشک جهت ارزیابی و انجام حمایتهای تغذیه ای و مشاوره به تیم تغذیه ای ارجاع داده می شود. کارشناس مشاور تغذیه و رژیم درمانی در این ارزیابی، اطلاعات فردی بیمار، پرونده پزشکی بیمار شامل بررسی علائم همراه با بیماری کرونا شامل درد شکمی، اضطراب،خستگی، تاکی پنه و تاکیکاردی،طول مدت ابتلا از زمان تشخیص، وضعیت تغذیه ای بیمار، عوامل موثر بر وضعیت تغذیه ای، وجود سوءتغذیه، مقادیر کلینیکی و پاراکلینیکی، وجود علائم کمبود ریز مغذیها و وجود آلرژیهای غذایی، عدم تحمل های پرهیزهای غذایی بررسی و بر اساس این موارد روش مناسب تغذیه و نیازهای تغذیه ای بیمار را  تعیین می کند.

در بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه، جهت ارزیابی ریسک تغذیه ای، محاسبه شاخصهایNUTRIC ScoreوNRS در نظر گرفته می شود.

*مداخلات تغذیه ای در حال اجرا در مراکز درمانی برای بیماران مبتلا به کووید-19 :

-تعیین میزان نیاز به انرژی         

-تعیین میزان نیاز به درشت مغذیها

-تعیین میزان نیاز به ریزمغذیها

-تعیین نیاز به مایعات

بر اساس وضعیت تغذیه ای بیمار، معیارهای پاراکلینیکی و میزان مصرف مواد غذایی در مورد تجویز مکمل های تغذیه ای موثر بر سیستم ایمنی بدن بیمار تصمیم گرفته می شود ، در صورت پایین بودن میزان دریافت مواد غذایی ، مکمل هایی مانند مکمل امگا-3، پروبیوتیک ها، ویتامین c، ویتامین D، ویتامین A، منیزیم و سلنیوم و غیره جهت تأمین ریز مغذی ها و همچنین مکمل های تغذیه ای حاوی پروتئین و انرژیمد نظر قرار می گیرد.

*تنظیم برنامه غذایی مناسب

الف - در بیمارانی که تغذیه دهانی دارند:

در کل تنظیم رژیم غذایی بر مبنای نیاز برآوردشده بیمار به انرژی،درشت مغذیها و ریزمغذیها صورت می گیرد و بر اساس پروتکل های تغذیه ای رژیم غذایی پرکالری و پرپروتئین در سطح استان معیار برنامه ریزی غذایی برای این  بیماران در نظر گرفته شده است. در صورتیکه بیمار کم اشتها یا بی اشتها باشد استفاده از مکملهای(پروتیین–انرژی ) ترجیحا فرمولای استاندارد مانند انترامیل استاندارد یا سایر فرمولاهای استاندارد در دسترس توصیه می شود.

درصورتی که بیمار مبتلا شده به کرونا تحت درمان با رژیم غذایی خاصی برای بیماری اصلی خود می باشد ( رژیم بدون گلوتن در افراد سلیاکی، کتوژنیک جهت کنترل حملات صرعی، دیابت و ...) این رژیم قطع نشده و تیم تغذیه ای در خصوص تصحیح و تکمیل رژیم بیمار تصمیم گیری می کند.

ب -بیمار تحت حمایت های ویژه تغذیه ای است:

- تغذیه با لوله

- تغذیه وریدی

حمایت های تغذیه ای در این بیماران بر اساس پروتکل بیماران نیازمند حمایت تغذیه ای روده ای صورت می گیرد. در این بیماران، برآورد نیاز به انرژی با استفاده از فرمولهای مربوطه صورت گرفته و بعد از تعبیه مسیر گوارشی مناسب، گاواژ با استفاده از فرمولاهای استاندارد در فواصل معین انجام می پذیرد. لازم به یادآوری است که در سطح استان آذربایجان غربی با تصمیمات اتخاذ شده و هماهنگی معاونت های درمان و معاونت توسعه دانشگاه، خوشبختانه در خصوص تهیه محلول های تجاری استاندارد مخصوص بیماران بستری در بخش های مراقبت ویژه مشکل خاصی وجود ندارد.

*مدیریت خدمات غذایی

در بخش مدیریت خدمات غذا در بیمارستان ها در کنار ارائه مشاوره تغذیه و رژیم درمانی برای بیماران بستری، از کلیه امکانات و ظرفیتهای موجود، جهت ارائه خدمات غذایی سالم و با کیفیت در راستای پیشگیری و افزایش سیستم ایمنی بدن در مواجهه با این بیماری،استفاده می شود.

برنامه های آموزشی و افزایش اطلاعات علمی و صحیح پرسنل حوزه خدمات غذایی در خصوص پاتوژنز بیماری، روشها و اقدامات پیشگیری از انتقال بیماری و روشهای محافظت فردی به اجرا در آمده است. تاکید و نظارت بر حفظ زنجیره سرد و گرم توزیع غذا مطابق دستورعملهای مربوطه، آموزش و نظارت مستمر بر رعایت کلیه استانداردهای مربوط به تهیه،آماده سازی،پخت،بسته بندی و توزیع غذای بیماران و پرسنل در تمام شیفتهای کاری مطابق دستورعمل سیاستهای اجرایی و ضوابط بخش تغذیه بیمارستان توسط کارشناس تغذیه و کارشناس بهداشت محیط بیمارستان انجام می گیرد.، دقت بر پخت کامل، سالم و ایمن مواد گوشتی و تخم مرغ و حذف غذاهای نیم پز و الزام استفاده از ظروف یکبار مصرف جهت تمامی بخشهای بیمارستانهای سطح استان، مدیریت پسماند ظروف یکبار مصرف مطابق دستورالعملهای جدید مرکز سلامت محیط و کار در مواجهه با بیماران مبتلا به کرونا ویروس توسط کارشناس بهداشت محیط بیمارستان  کماکان انجام می گیرد. ظروف و وسایل غیرضروری مشترک از قبیل پارچ آب،نمکدان و ... حذف شده است.

سلامت پرسنل واحد تغذیه با هرگونه علائم اولیه بیماری (تب، سرفه یا تنگی نفس ...) و ارزیابی ایشان به طور پیوسته جهت حضور در فضای آشپزخانه مد نظر می باشد.

نظارت دقیق بر جلوگیری از ورود پرسنل با لباس غیر از لباس کار به آشپزخانه و تعویض آن قبل و بعد از ورود به آشپزخانه و ورود و حضور در آشپزخانه منوط به استفاده از لباس مخصوص (گان مخصوص آشپزخانه) است.

تاکید بر رعایت اصول حفاظت فردی مانند استفاده از ماسک، پیش بند، دستکش، کلاه، کفش مخصوص و ...مطابق با ضوابط ابلاغی و آموزش در مورد روش صحیح استفاده و تعویض به موقع ماسک و دستکش ، نظارت بر گندزدایی سطوح و ظروف و تجهیزات مواد غذایی در تمام فضاهای مرتبط با مواد غذایی از جمله سردخانه و انبار، اتاق استراحت کارکنان، سالن غذاخوری و محلهای آماده سازی و طبخ صورت می گیرد.

لازم به توضیح است که در برنامه های غذایی تنظیم شده در واحدهای تغذیه بالینی بیمارستان ها، سه وعده غذایی اصلی و سه میان وعده مغذی در نوبت های صبح، بعد از ظهر و بعد از شام ارائه می شود. در میان وعده ها منابع غذایی مانند میوه جات تازه حاوی ویتامین C و ویتامینA ، مصرف حبوبات،سبزیهای برگی سبز و سبزیهای رنگی با رعایت بهداشت و ایمنی مربوطه و شیر و سایر میان وعده های مغذی محلی گنجانده می شود. در ضمن در دفعات مختلف آب بسته بندی شده و چای و آب جوش به وفور در اختیار بیماران قرار می گیرد.

لازم است از تلاش های مجدانه کارشناسان تغذیه مراکز درمانی سطح استان که در کنار سایر افراد تیم درمان در امر مراقبت درمانی بیماران مبتلا به کووید-19 مشارکت داشتند صمیمانه تقدیر و تشکر شود.

لیدا حسینعلی زاده، کارشناس مسئول واحد تغذیه بالینی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی

انتهای پیام/