ماه شعبان به‌پایان رسیده و حالا شهر حال‌و‌هوای رمضان را به‌خود گرفته است. ماهی که همواره جایگاه خاصی بین ایرانیان دارد و بسیاری از شهروندان با گرفتن روزه‌های مستحبی از مدت‌ها قبل به‌پیشواز آن می‌روند.
بازارهای مختلف نیز از مدت‌ها قبل تحت‌تاثیر شروع ماه میهمانی خدا قرار می‌گیرند و رمضان، سفره رونق و برکت خود را در فضای کسب‌وکار کشور می‌گستراند. با این حال امسال کرونا بازار رمضان را هم متفاوت‌تر از سال‌های قبل کرده است.
این بیماری که پیک تقاضای شب‌های عید را به‌شکل باورنکردنی از کسبه گرفت، گزاره «پررونق» را هم برای بازار رمضان از بین برد تا اصناف مختلف دومین پیک فروش خود را هم در کمتر از دو ماه از دست دهند و روزهای عجیب و پررکودی را پشت‌سر بگذارند.
بوي رمضان همواره از تب‌وتاب بازارها از اواسط شعبان به‌استشمام مي‌رسد. مردم بنا به‌باورهاي ديني خود احترام ويژه‌اي براي اين ماه قائل هستند و سبک زندگي خود را حدود 30 روز براساس آداب رمضان تغيير مي‌دهند. آنها با روزه‌گرفتن به‌تزکيه روح خود مي‌پردازند تا از اين طريق قرب بيشتري به‌پروردگار پيدا کنند.
تغيير وعده‌هاي غذايي در اين ماه و روزه‌داري بيش از 12 ساعت، اقلام مصرفي شهروندان را هم تغيير مي‌دهد. سفره‌هاي افطاري در اين ماه با زولبيا، باميه، خرما، شير، چاي، آش، پنير، سبزي و ... تزئين مي‌شود و معمولا روزه‌داران پس از اقامه نماز مغرب، با يک ليوان آب جوش روزه خود را باز مي‌کنند. اين تغيير سبک زندگي، به‌ويژه در رابطه با برنامه غذايي باعث مي‌شود تا در اين ماه بازار بعضي از کالاها، به‌ويژه مواد غذايي رونق بگيرد و بعضي از بازارها نظير خدمات، ارز، طلا، سکه و مسکن از رونق بيفتد.
البته با توجه به‌فصل‌هاي تقويم شمسي ممکن است رفتار بازارها در هر سال متغير باشد، اما به‌طور کلي نمي‌توان تاثير ماه رمضان بر بازارها را انکار کرد. به‌طور مثال در اين ماه کليه تالارها براي برگزاري مراسمي نظير جشن‌هاي عروسي تعطيل مي‌شوند و فقط در برگزاري مراسم ختم به‌مردم خدمات ارائه مي‌دهند. شهروندان نيز به‌احترام اين ماه مبارک برگزاري جشن‌هاي خود را به‌بعد از رمضان محول مي‌کنند. طبيعتا زماني هم که عروسي و تولدي برگزار نشود تقاضاي کالاهايي نظير طلا و سکه به‌حداقل خود مي‌رسد و اين بازارها دچار رکود مي‌شوند.
بنگاه‌هاي خدماتي نظير هتل‌ها، تفرجگاه‌ها، آژانس‌هاي فروش بليت هواپيما، قطار و اتوبوس، تورهاي گردشگري و ... ديگر اصنافي هستند که در اين ماه به‌دليل کاهش سفرهاي تفريحي از رونق مي‌افتند. رستوران‌ها، فست‌فودها، کافه‌ها، کافي‌شاپ‌ها، سراهاي سنتي و ... نيز به‌احترام روزه‌داران حداقل بين اذان صبح تا اذان مغرب کرکره خود را پايين مي‌کشند و طبيعتا دخل کمتري نسبت به‌باقي ايام سال خواهند داشت.
بازار خودرو و مسکن نيز در اين ماه از تکاپو مي‌افتند و کمتر شخصي در اين ماه اقدام به‌معامله خودرو و مسکن مي‌کند. البته در سال‌هايي نظير امسال که رمضان با فصل جابه‌جايي‌ها مصادف مي‌شود، ماجرا اندکي متفاوت مي‌شود، اما به‌طور کلي مستاجران و متقاضيان خريد مسکن تلاش مي‌کنند، جابه‌جايي خود را به‌بعد از رمضان محول کنند. به‌طورکلي مشاغلي که به آن اشاره شد از ابتداي راه‌اندازي کسب‌وکار اين ماه را در نظر مي‌گيرند و در حساب و کتاب‌هاي خود آن را دخيل مي‌کنند. آنها شايد در اين مدت با رکود مواجه شوند، اما حداقل 9 ماه پررونق دارند که سود عقب‌مانده آنها را در رمضان جبران مي‌کند.
شايد در يک‌ماهه‌ي رمضان بعضي از مشاغل دچار رکود نسبي شوند، اما در اين ماه بسياري از مشاغل هستند که از برکات رمضان بيشترين بهره را مي‌برند. به‌عنوان مثال رستوران‌ها جزو مشاغل رکودزده در اين ماه محاسبه شدند، اما بيشتر فعالان اين صنف با فروش آش رونق را به‌فعاليت خود بازمي‌گردانند. همچنين آنها با بازاريابي مناسب مي‌توانند ميهماني‌هايي که خانوار، ادارات، شرکت‌ها، سازمان‌ها و ... مي‌گيرند را پوشش دهند و از اين راه سود خوبي به‌دست آورند. گذشته از اين اصناف که براي حفظ سود خود نياز به‌ابتکار و نوآوري دارند، برخي از کسبه هستند که به‌طور سنتي از سفره ميهماني خدا بيش از ساير افراد بهره مي‌برند. به‌ويژه کسب‌وکارهايي که در حوزه فروش مواد غذايي فعاليت دارند، در اين ماه با پيک فروش مواجه مي‌شوند و سودي گاه بيشتر از شب‌هاي عيد به‌جيب مي‌زنند.
دولت نيز از مدت‌ها قبل سعي مي‌کند با تامين حداکثري مايحتاج ضروري مردم در رمضان از بروز کمبودهاي احتمالي جلوگيري کند و بدين روش جلو رشد قيمت‌ها را بگيرد. معمولا ستاد تنظيم بازار براي بيشتر اقلام قيمت‌هايي را مصوب مي‌کند تا اقلام با سيستم تک‌نرخي به‌دست مصرف‌کنندگان برسد.
*فروش اينترنتي؛ مقابله با رکود کرونايي
با اينکه دولت تلاش کرده تمامي مايحتاج مردم را به‌طور تمام‌وکمال تهيه کند، اما کرونا سال متفاوتي را براي صاحبان اصناف رقم زده است. ويروس کوويد-19 که بازار نوروز را از کسبه گرفت، حالا به‌جان بازار رمضان هم افتاده و رکود بازارها به‌درازا کشيده است. چنان‌که اکنون نشانه‌اي از رونق سال‌هاي قبل بازار رمضان به‌چشم نمي‌خورد و رکود بازارها در اين ماه را بايد امري حتمي تلقي کرد. کسبه هم به‌خوبي مي‌دانند که تلاش‌هايشان در اين ماه افاقه نمي‌کند و همچون عيد نوروز بايد پيک فروش در اين ماه را حداقل در سال‌جاري فراموش کنند. به‌ويژه مواد مصرفي و خوراکي به‌شکل باز و بدون بسته‌بندي ارائه مي‌شود شايد در اين ماه خريدار چنداني نداشته باشد. طي دو ماه اخير هم مشاهده کرديم که فروش گوشت مرغ به‌شکل چشمگيري کاهش پيدا کرد و کار را به‌جايي رساند که زنده به‌گورکردن جوجه‌هاي يک‌روزه به يکي از ترندهاي شبکه‌هاي اجتماعي تبديل شود.
به‌نظر مي‌رسد در اين ميان اصنافي برنده شوند که از زيرساخت‌هاي اينترنتي و سايت‌ها و شبکه‌هاي مجازی بيشترين و بهترين استفاده را کنند. آنها مي‌توانند با رعايت اصول بهداشتي و اطمينان‌بخشي به‌مشتريان فروش خود را مشابه سال‌هاي گذشته ادامه دهند؛ درغير اين‌صورت چاره‌اي جز تسليم‌شدن در برابر کرونا نخواهند داشت. کرونايي که رکود نوروزي خود را حالا به‌رمضان کشانده است.
جداي از اصناف اکنون بسياري از خانوارها هم تحت‌تاثير کرونا به‌استقبال ماه مبارک رمضان رفته‌اند. بالطبع با افزايش قيمت‌هايي که در حوزه‌هاي مختلف مشاهده مي‌شود، شايد ديگر سفره‌هاي سحر و افطار نقش‌و‌نگار سال‌هاي گذشته را نداشته باشد و کوچک‌تر از هر زمان ديگري شده باشد. طبيعتا کارگران و کارمنداني که به‌تبع کرونا شغل خود را از دست داده‌اند و يا به‌طور موقت بدون حقوق و درآمد مانده‌اند، چاره‌اي ندارند، جز اينکه اقلامي شايد غيرضروري نظير زولبيا، باميه، خرما و ... را از سفره خود حذف و به‌همان و چاي و پنير بسنده کنند.
امیر داداشی
انتهای پیام/ |
