آسیب بزرگ کرونا بر زندگی کارگرانی است که به علت بارها تعدی به قانون کار، بدون بیمه مشغول به کار هستند.
کارخانه‌ها و کارگاه‌های زیادی در شهرها علیرغم پاندمی کرونا به کار خود ادامه می‌دهند و در بیشتر موارد به ویژه کارگران صنعتی و معدنی الزام به حضور در محیط کار شده‌اند.
تاکنون اگرچه هیچ آمار متقنی از تعداد مبتلایانِ کارگر به کرونا ارائه نشده است و از «عدم شفافیت» در ارائه آمار در این حوزه رنج می‌بریم اما اخبارِ رسمی و غیررسمی از ابتلای برخی کارگران حکایت دارد.
در ایران از آغاز شیوع کرونا تاکنون که در میانه فروردین ماه هستیم، کارگران زیادی در محیط کار حاضر شده و برخی قطعا به کرونا مبتلا شده‌اند. آنها این روزها طی مرخصی‌های استعلاجی باید در قرنطینه بمانند و اغلب بابت امرار معاش نگران هستند. اما وظیفه قانونی دولت در برابر این کارگران چیست؟
کارگری که به کرونا مبتلا می‌شود، مشمول دریافت «غرامت دستمزد ایام بیماری» خواهد بود. کارگران بیمه‌شده بعد از استعلام‌های پزشکی می‌توانند با مراجعه به ادارات تأمین اجتماعی که در این روزها به صورت آنلاین صورت می‌گیرد، اقدام کنند.
*چتر حمایتی بیمه تأمین اجتماعی بر سر همه کارگران نیست
یکی از معضلاتی که در همان ابتدای امر خود را نشان می‌دهد، نبود چتر حمایتی بیمه‌ای بر سر جمعیت زیادی از کارگران است. دولت در شرایط سخت کارگران، تنها پرداخت یارانه حمایتی به ۳ میلیون بیکار را متقبل شد. این درحالی است که بارها از سوی اقتصاددانان مطرح شد که معیارهای مرکز آمار برای سنجش نرخ بیکاری در کشور نادرست است و رقم تخمینی اقتصاددانان برای تعداد بیکاران حدود ۵ میلیون نفر است.
* مشاغلی که کارفرمای مشخصی ندارند
دسته دیگری از کارگرانی که احتمالاً در صورت درگیری با بیماری، از مزایایی چون «غرامت دستمزد ایام بیماری» محروم مانند، کارگرانی هستند که کارفرمای مشخصی ندارند. بر اساس قانون، دولت موظف است زمینه تحت پوشش بیمه قرار گرفتن آن دسته از شاغلانی را که کارفرمای مشخص ندارند، فراهم کند. به منظور اجرای این قانون گروه‌های مختلفی تحت پوشش قرار گرفته‌اند که قالی‌بافان، کارگران ساختمانی، رانندگان تاکسی و چندین دسته شغلی نیز جزء آنها هستند. در واقع به منظور حمایت از این گروه‌ها دولت قبول کرده حق بیمه‌ای را که کارفرما باید بپردازد به تامین اجتماعی بپردازد تا این افراد با پرداخت مبلغ کمتری از مزایای بیمه‌ای بهره‌مند شوند. با این‌حال در مورد این دسته از کارگران بیمه بیکاری و غرامت دستمزد ایام بیماری پرداخت نشده است. اما آیا تامین اجتماعی در مورد کرونا حاضر است به این کارگران کمک کند؟ در شرایطی که هادی ساداتی (نائب رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی) از عدم پرداخت کمک معیشتی به کارگران ساختمانی سخن گفته بود.
*نگرانی‌های کارگران
کارگران در صورت ابتلا به کرونا باید طی سه مرحله شامل آزمایش خون، سی‌تی اسکن ریه و تست تشخیص کرونا ابتلا به کرونا را تایید کنند. با این‌حال چند پرسش در این روند نمایان می‌شود. کیت‌های تشخیص کرونا بسیار کم است و طی یک تا دو هفته نتیجه را اعلام می‌کند. برخی کارگران به علت مشکوک به کرونا بودن در خانه می‌مانند و تا اعلام قطعی نتیجه در خانه می‌مانند. بنابراین کارفرما و سازمان تامین اجتماعی باید بابت این مدت رفع نگرانی از کارگران انجام دهند. باید در نظر داشت که غرامت دستمزد باید از اولین روزی که بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه‌ای قادر به کار نباشد، پرداخت می‌شود.
*میزان غرامت دستمزد ایام بیماری چقدر است؟
میزان غرامت دستمزد ایام بیماری کارگران بیمه شده براساس آخرین مزد روزانه پیش از وقوع بیماری محاسبه می‌شود.
مطابق ماده ۶۲ – مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و میزان‌آن به شرح زیر می‌باشد:
غرامت دستمزد از اولین روزی که بیمه‌شده بر اثر حادثه‌یا بیماری حرفه‌ای و به موجب تشخیص سازمان تأمین خدمات‌درمانی قادر به کار نباشد پرداخت خواهد شد. در مواردی که‌عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد در صورتی‌که بیمار در بیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.
پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی که بیمه‌شده به تشخیص‌سازمان تأمین خدمات درمانی قادر به کار نبوده و به موجب‌مقررات این قانون از کارافتاده شناخته نشده باشد ادامه‌خواهد یافت.
غرامت دستمزد بیمه‌شده‌ای که دارای همسر یا فرزند یا پدرو مادر تحت تکفل باشد به میزان سه چهارم آخرین مزد یا حقوق‌روزانه او پرداخت می شود.
غرامت دستمزد بیمه‌شده‌ای که همسر یا فرزند یا پدر و مادرتحت تکفل نداشته باشد معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه‌او می‌باشد مگر اینکه بیمه‌شده به هزینه سازمان تأمین خدمات‌درمانی بستری شود که در این‌صورت غرامت دستمزد معادل یک‌دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه وی خواهد بود.
هرگاه سازمان تأمین خدمات درمانی بیمه‌شده‌ای را برای‌معالجه به شهرستان دیگری اعزام دارد و درمان او را به‌طورسرپائی انجام دهد علاوه بر غرامت دستمزد متعلق معادل صددر صد غرامت دستمزد روزانه هم بابت هزینه هر روز اقامت او پرداخت خواهد شد. در صورتی که به تشخیص پزشک معالج مادام‌که بیمار احتیاج به همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصد حقوق یا دستمزد بیمه‌شده نیز به همراه‌بیمار از طرف سازمان پرداخت خواهد شد.
آسیب بزرگ کرونا بر زندگی کارگرانی است که به علت بارها تعدی به قانون کار بدون بیمه مشغول به کار هستند. مطابق آمارهای موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی؛ در ایران ۸۰ درصد شاغلان بدون بیمه در سال ۹۶ زن بوده‌اند و اغلب در مشاغل غیررسمی. در واقع عمده افرادی که در صورت ابتلا به کرونا نمی‌توانند از مزایای غرامت دستمزد ایام بیماری بهره‌مند شوند، زنان هستند. خیلی از آنها برای تامین معاش یک خانواده مجبور به کار هستند و کرونا برای آنها کابوس دیگری در زندگی سخت‌شان خواهد بود.
گزارش: مریم وحیدیان |
