کرونا خوشی‌های عید را از بسیاری گرفت و آنان را خانه نشین کرد. همچنان که آن را برای کادر پزشکی و پرستاران و بهیاران فداکار و دستگاه درمان بسیار سخت و چه بسا تلخ کرد.

با وجود این، خیلی ها توصیه اکید قرنطینه خانگی را نادیده گرفتند و همچون گذشته بار سفر بستند. در میان اینان افراد مبتلا و یا مشکوک به ابتلاء کم نبودند. این اقدام نگرانی نسبت به موج بعدی گسترش کرونا در ایران به ویژه پس از بازگشت اینان را بسیار بالا برده و چشم انداز آینده را مبهم ساخته است.

اینک ذهن بسیاری با این پرسش‌ها درگیر است که چرا این اتفاق افتاد و از آن جلوگیری نشد؟ با توجه به پیامدها زیان بار این رویداد، مسئولیت آن با کیست؟ چگونه می‌توان عواقب آن را جبران کرد؟ پاسخ این پرسش‌ها بسیار کوتاه  و با دو کلید واژه قابل بیان است: مدیریت یکپارچه و مسئولیت پذیری.

بر این اساس می‌توان گفت عامل این رویداد دو چیز است: فقدان مدیریت یکپارچه در حکومت و مسئولیت ناپذیری بخشی از مردم. مسئولیت آن نیز هم به طور مشترک بر گردن حکومت و مردم است. راه حل نیز چیزی جز مدیریت یکپارچه از سوی حکومت و مسئولیت‌پذیری از سوی جامعه و مردم نیست.

بی تردید نهادهای حکومت، می‌توانسته‌اند، نقشی موثر در محدود کردن این سفرها  و جلوگیری از آن داشته باشند. عملی نشدن این نقش بیش از هر چیز به نبود مدیریت یکپارچه باز می‌گردد. یکپارچگی  مدیریت در همه مراحل گوناگون  تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌ها، برای مهار این بحران ضرورت دارد. دولت‌هایی همچون چین و آلمان، با وجود تفاوت ماهوی در نظام‌های سیاسی به همین دلیل  در مهار این پاندمی موفقیت نسبی داشته‌اند.

 پراکندگی منابع قدرت و عدم توازن آن‌ها  در نظام کنونی ایران، نوعی هرج و مرج مدیریتی را در پی داشته است و مدیریت یکپارچه را بسیار دشوار کرده است.

با وجود این، نمی‌توان نقش مسئولیت‌پذیری مردم را در مهار این بحران نادیده گرفت. مسئولیت‌پذیری به معنای احساس مسئولیت و همکاری در کارهایی است که انجام آن‌ها به نفع همگان و پرهیز از کارهایی است که به زیان همگان است. این ویژگی معیار سنجش اخلاق در حوزه عمومی  و شرط اصلی تحقق و تسهیل هر برنامه‌ای است.  دولت‌هایی در مهار کرونا توفیق یافته‌اند که مردم با چنین احساسی با آن‌ها همراهی کردند.

 کسانی که حاضر نشدند، عید امسال را در شهر و خانه خود بمانند به روشنی مسئولیت ناپذیری خود را نشان دادند و نه تنها جان خود، بلکه دیگران را نیز در معرض خطر قرار دادند، از این رو سزاوار سرزنش هستند. آنان به رنج  و درد همه آنانی که در این ایام  در بیمارستان‌ها ماندند و برای سلامت و بهبود بیماران جان خود را به خطر انداختند، بی‌توجهی کردند و در عمل آنان را مورد آزار و توهین قرار دادند. آنان با این کار ناپسند، نه تنها روند مهار بیماری را به تاخیر انداختند، بلکه شرایط را برای کسانی که  به دلیل بیکاری حاصل از کرونا در تنگنای معیشتی قرار گرفته‌اند، دشوارتر کردند.

اینک در شرایطی که موج دوم کرونا جامعه مان را تهدید می‌کند، تنها راه علاج و چاره  این مشکل در مدیریت یکپارچه و مسئولیت پذیری جامعه است. از یک سو انتظار می‌رود دولت با جدیت بیشتر از تشتت و  پراکندگی در مدیریت بکاهد و  قاطع و استوار بحران را تدبیر و اداره کند، از  سوی دیگر آن دسته از مردم که با مسئولیت ناپذیری خود به تشدید این بحران کمک کردند، برای جبران گذشته کوشش و در ایام باقیمانده از تعطیلات  از هر گونه سفر خودداری کنند.

سیدعلی میر موسوی

انتهای پیام/