لعیا نورانی زنوز

در نظام های مرمسالار، رسانه های جمعی نقش مهندسان افکار عمومی را ایفا می کنند. به این معنی که این ابزار قدرتمند نقش پیشرو داشته و در "هدایت"، "جهت دهی"، "روشنگری" و "آگاهی سیاسی مردم" تاثیرگذارند.

نمایندگان افکار عمومی نقش مهمتری نیز برعهده دارند و آن "مطالبه گری" است. برای اینکه مطبوعات و رسانه ها در پویایی و شکوفایی دموکراسی نقش ایفا کنند باید بتوانند آزادانه مطالبات را تبیین و به ارکان قدرت ارائه دهند سپس با اعمال نقش نظارتی خود بر مراجع تصمیم گیر، آنها را در مسیر و کانال خدمت به مردم قرار دهند.

حال این سوال مطرح می شود که رسانه ها به عنوان جزیی از ساختار سياسي، اجتماعي و فرهنگي جامعه در انتخابات چه نقشی می توانند داشته باشند؟

در تمام جوامع و رژیم‌های سیاسی "انتخابات" یکی از ارکان مهم و پایدار است که "مشارکت سیاسی" از مهم ترین مولفه های آن به شمار می آید، چرا که به اذعان نظریه‎پردازان توسعه، "مشارکت سیاسی" از مهم‌ترین شاخصه‎های "توسعه سیاسی" قلمداد می شود.

در کشور ما نیز راه های مشارکت مردم در تمام نهادهای قدرت به صورت مستقیم و غیرمستقیم پیش بینی شده است.

امروزه کارگزاران ارتباطی نقشی بی بدیل در فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی و مشارکت سیاسی دارند. در این فرآیند افراد با ارزش‌ها و آرمان‌های سیاسی جامعه خود و ملزومات آن آشنا می شوند و با مقایسه ارزش‌های سیاسی جامعه خود با جوامع دیگر، بحث و گفتگو پیرامون مواضع دولت و غیره، مشارکتشان در سیاست محقق می شود.

با توجه به اینکه رسانه های جمعی از توانایی و نیروی بالایی برای "جامعه پذیری" برخوردارند و می توانند با "روشنگری"، "تنویر افکار عمومی" و "تصویرسازی مسیر درست" نقش پیشرو داشته و زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند از مهمترین ابزاری به شمار می آیند که در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرند.

اما آیا این مهم در انتخاباتی که قرار است در 2 اسفند ماه برگزار شود، اتفاق می افتد؟

متاسفانه رصد فضای انتخاباتی حکایت های دیگری دارد. رسانه ها و مطبوعات محلی چندصباحی است که حال خوشی ندارند و به هیچ وجه نتوانسته اند نقش پیشرو و هادی داشته باشند.

اکثر مطبوعات محلی به دلیل ضعف مالی و نبود حمایت های لازم یا منتشر نمی شوند و یا به گاهنامه تبدیل شده و در این نشریات آگهی محوری به آگاهی محوری تقدم دارد.

از این روست که تامین بخشی از نیازهای مالی باعث شده است که اکثر مطبوعات و رسانه های محلی اسیر تمام و کمال نامزدهای انتخاباتی باشند و به ابزاری صرف تبلیغ آنها تبدیل شوند.

طبیعی است در چنین شرایطی نقش "هدایتگری"، "شکل دهی" و "جریان سازی" رسانه های جمعی نیز تنزل پیدا می‌کند و صرفاً به بنگاه اقتصادی تبدیل می‌شوند که متعلق به مردم نیستند بلکه در حمایت یا علیه یک جریان سیاسی یا افراد خاص قلم زده و فعالیت می‌کنند.

حال آنکه رسالت قلم و جوهری که بر صفحه سفید کاغذ ریخته می شود به قدری مقدس است که هیچ بهانه ای برای زیر سوال بردن هویت آن و واداشتن روزنامه نگاران به خدمتگزاری یک فرد و حتی یک گروه سیاسی قابل قبول نیست.

باید بپذیریم که رسانه ها از هر دو منظر "سخت افزاری" و "نرم افزاری" مسوولیت دارند، اولا بهره گیری از تبلیغات و دوما نهادینه کردن "رفتار انتخاباتی" و "رهبری افکار عمومی".

لذا اگر هر کدام از مسوولیت ها به درستی ایفا شوند، شهروندان نیز رای دهندگان منفعل نخواهند بود بلکه به کنشگران فعالی تبدیل می شوند که در انتخابشان دچار اشتباه نخواهند شد.

انتهای پیام/