بیش از یک سده است که اندیشه توسعه در ذهن و روان ایرانیان جاری است؛ لیکن با گذشت یک قرن از اندیشیدن به توسعه، هنوز اهداف مدنظر بطور کامل محقق نشده است.

اقتصاد ایران در شرایط فعلی به دلیل وجود انواع تحریم، تهدید و محدودیت ها تضعیف شده و در تنگنا قرار گرفته است. ضرورت تغییر راهبرد اقتصادی مبتنی بر کاهش وابستگی به نفت که به دفعات توسط مقام معظم رهبری (مدظله) مورد تاکید قرار گرفته است به مثابه نقشه راهی است که می توان با اجرای آن از این تنگناها عبور کرد.

یکی از راهبردهای اساسی در این راستا، توجه سیستمی به نقش معادن و صنایع معدنی در توسعه اقتصادی است. متاسفانه طی سالیان گذشته به دلیل عدم توجه به این بخش، متوسط سهم معدن از تولید ناخالص داخلی در حدود یک درصد بوده است. پرواضح است که افزایش این سهم مستلزم توجه جدی به بخش معادن و صنایع معدنی مرتبط با آن می باشد.

برای اینکه معادن و صنایع معدنی بتوانند جایگزین مناسبی برای کاهش وابستگی به نفت باشند و اهداف اقتصادی مورد نظر محقق شود، باید هر گونه سیاست گذاری در این بخش در سطح کلان، با شناخت عمیق ماهیت آن و نقش موثر معادن و صنایع معدنی بر اقتصاد همراه باشد.

*وضعیت معادن سنگ تزئینی کشور

ایران با برخورداری از ذخایر معدنی باارزش در حوزه معادن دارای جایگاه برجسته ای در سطح جهان است. به طوری که برابر آخرین آمار اخذ شده از وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ ذخایری قطعی بالغ بر 50 میلیارد تن از انواع مواد معدنی (68 نوع ماده معدنی) در کشور وجود دارد. این ذخایر در واقع در حدود سه درصد از کل ذخایر معدنی دنیا را تشکیل می دهد.

میزان ذخایر اثبات شده سنگ های تزئینی در ایران حدود 4.5 میلیارد تن برآورد می شود و به لحاظ کیفیت و میزان ذخایر سنگ های تزئینی جزو 10 کشور برتر در عرصه برخورداری از معادن مرغوب سنگ در جهان محسوب می شود، همچنین چهارمین تولید کننده سنگ خام در دنیا است که در حدود 9 درصد تولید جهانی را در اختیار دارد و سالانه حدود 14 میلیون تن سنگ تزئینی تولید می شود.

*وضعیت معادن سنگ های تزئینی استان

استان آذربایجان غربی دارای ذخایر و پتانسیل های بسیاری از انواع سنگ های تزئینی است. برابر آخرین آمار نزدیک به 20 میلیون تن از ذخایر قطعی و احتمالی مواد معدنی سنگ تزئینی در استان آذربایجان غربی قرار دارد.

مشاهده می شود که استان ظرفیت های فراوانی در زمینه معادن مرغوب سنگ تزئینی دارد که متاسفانه به دلیل وجود برخی مشکلات و نقاط ضعف، نقش چندانی در تولید ناخالص داخلی ایفا کند. این نقاط ضعف عبارتند از:

-نبود واحدهای فرآوری مناسب در سطح استان

- نبود راهبرد ویژه معدن در زمینه بازاریابی جهانی

-فقدان سیاست های صادراتی یکپارچه

- عدم وجود فناوری روزآمد در زمینه استخراج و فرآوری سنگ های تزئینی

- کمبود نیروی متخصص و ماهر

-نبود مراکز تحقیقاتی R&D ویژه مواد معدنی در استان

در کنار این نقاط ضعف که بایستی برنامه های اجرایی در راستای کاهش اثر آنها عملیاتی گردد؛ استان از حیث معادن سنگ تزئینی و همچنین جغرافیای منطقه وقوع، دارای مزیت ها و نفاط قوت فراوانی است. بخشی از این مزیت ها و نقاط قوت عبارتند از:

تنوع انواع سنگ های تزئینی در آذربایجان غربی (مرمریت، گرانیت، مرمر، تراورتن و سنگ چینی)

 وجود نزدیک به 20 میلیون تن از ذخایر سنگ های تزئینی کل کشور در استان

مرز مشترک با کشورهای عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان

وجود منطقه آزاد ماکو و استفاده از ظرفیت های آن

همجواری و با بازار های مصرف داخلی و خارجی

دروازه ورود ایران به اروپا (این امر مستلزم توسعه زیرساخت های زیر بنایی در بخش حمل و نقل زمینی و ریلی می باشد.)

با تلفیق نقاط ضعف و قوت راهکارهای متعددی در جهت توسعه معادن و صنایع سنگ های تزئینی در استان در دسترس قرار خواهد گرفت. عمده این راهکارها به شرح ذیل دسته بندی شده است:

-احداث و توسعه واحدهای فرآوری سنگ های تزئینی

- آموزش اصولی کارکنان شاغل در معادن و صنایع معدنی در استان

- مشارکت با کشورهای همسایه در جهت توسعه معادن سنگ های تزئینی و صنایع معدنی مرتبط به منظور بهره مندی اصولی از فناوری های روز

- فعال سازی دفاتر نمایندگی بازرگانی ایران در کشورهای هدف به منظور معرفی توانمندی های معدنی استان

- برگزاری نمایشگاه تخصصی معدن در استان

- شر کت فعالان معدنی استان در نمایشگاه های داخلی و خارجی به صورت هدفمند

- برندسازی برای انواع سنگ های تزئینی

-حرکت در مسیر توسعه صادرات سنگ های تزئینی

-ایجاد پایانه های صادراتی سنگ های تزئینی

اجرای هر کدام از این راهکارهای پیشنهادی سبب توسعه صادرات سنگ های تزئینی آذربایجان غربی به شکلی موثر خواهد شد.

*راهکارهای اجرایی کشورهای پیشرو در صنعت سنگ تزئینی

مطالعه سیاست های اقتصادی کشورهای مطرح در بخش معادن سنگ تزئینی و صنایع معدنی مرتبط با آن که شامل کشورهای چین، ترکیه، هند و ایتالیا است؛ بیانگر آن است که این کشورها در جهت توسعه و بهبود صنعت سنگ، به امر تحقیق و توسعه، برنامه سازی و طراحی، اعطای یارانه های تولید، تامین منابع مالی، کاهش هزینه های تولید، افزایش قدرت رقابت بین المللی از طریق اعطای اعتبارات بلند مدت به صادرکنندگان و اجرای برنامه ارتقای فناوری در صنایع، تمرکز و اهتمام ویژه داشته و به صورت جدی به آن توجه کرده اند.

*نتیجه گیری

بی تردید توسعه معادن سنگ های تزئینی استان آذربایجان غربی و صنایع معدنی مرتبط با آن مورد تایید تمام کارگزاران اجرایی استان است. هرگونه توسعه در این زمینه تاثیرات مثبت و اثر بخشی بر اقتصاد استان و به تبع آن اقتصاد ملی خواهد داشت.

با توجه به موارد یاد شده به نظر می رسد استان آذربایجان غربی در صورتی که بخواهد متناسب با پتانسیل های معدنی خود در حوزه سنگ های تزئینی، این بخش از معادن و صنایع معدنی مرتبط با آن را ارتقا دهد و در جهت توسعه صادرات آن گام بردارد، باید در درجه اول نسبت به تلاش و تصویب راهبرد معادن و صنایع مرتبط با آن اقدام کند.

دوم اینکه حمایت های موثر و هدفمند از بخش معادن سنگ های تزئینی را در دستور کار قرار دهد و در نهایت اینکه اقدامات جدی برای حمایت و رشد شرکت های عظیم و شناخته شده در بخش معادن و صنایع معدنی مرتبط با آن را به عمل آورد.

انتهای پیام/