کاهش اعتماد و تقليل سرمايه اجتماعي ريشه در مديريت جامعه دارد. نقش جامعه عملا در شرایط فعلی کمرنگ شده است. هر جامعه زنده و پويايي مکانيزم‌هايي در درون خود دارد که با حرکت آنها، روحي در جامعه مي‌دمد.
بقاي هر جامعه‌اي به اين مکانيزم‌ها بستگي دارد و سرمايه اجتماعي زماني به تعادل مي‌رسد که اين مکانيزم‌ها روند اصولي خود را طي کنند. اين تعادل قطعا با لغزش‌هايي روبهرو مي‌شود، طوفان‌هايي که ممکن است هر جامعه‌اي را درنوردد، اما هيچ‌وقت سقوط نمي‌کند.
ما در جامعه ای زندگي مي‌کنيم که حاکميت يک جايگاه بي‌رقيب دارد و اين سبب شده تا حيات اجتماعي با محدوديت‌هايي روبهرو شود. اين سيستم در تمامي عرصه‌هاي زندگي اجتماعي مداخله کرده و در واقع هر نوع ابتکار عملي را از مردم سلب کرده است.
خاموش شدن چراغ سرمايه اجتماعي در اين امر ريشه دارد و قطعا مقصر اصلي آن عملکرد مسئولان و سياسيون است.
مسئولان نبايد در امور اجتماعي دخالت کنند، اين نخستين مرحله‌اي است که بايد براي ارتقاي سرمايه اجتماعي طي شود. سرمايه اجتماعي يک‌شبه شکل نمي‌گيرد و به مرور زمان و با عملکرد مثبت حاکمان به وجود مي‌آيد.
سوال اصلي اين است هنگامي که يک فرد به‌ادامه تحصيل مي‌پردازد و دانش را به‌عنوان يکي از مولفه‌هاي اصلي سرمايه اجتماعي در خود ارتقا مي‌دهد آيا به همان اندازه نيز در جامعه موقعيت کسب مي‌کند؟ آيا به همان اندازه حس مسئوليتش نسبت به جامعه و کشورش افزايش پيدا مي‌کند و يا برعکس؟ متاسفانه نبض آموزش و پرورش در جامعه ما در دست دولت است.
آموزش و پرورشي که تحکيم جامعه را به ارمغان نياورده و مسئوليت اجتماعي افراد را ارتقا نداده است. ما در دهه‌هاي متوالي تمام سرمايه‌هاي خود را که از پيش به دست آورده بوديم به نحوي توسط دخالت از بالا از دست داده‌ايم. از گذشته تا به حال با سياست‌هاي توسعه‌اي اشتباه، اجتماع‌هاي مردمي را در نقاط مختلف ساقط کرده‌ايم و عملا سياست‌هاي ضد توسعه شده‌اند.
هر روز کلانشهرها را گسترش مي‌دهيم، کلانشهرهايي که مرکز تجمع تضادها شده است. کلانشهرهايي که حاصلي جز آوارگي براي سرمايه اجتماعي ما نداشته است.
ما امروز نتايج سرمايه‌سوزي‌ها و سياست‌هاي اشتباه سال‌هاي گذشته خود را درو مي‌کنيم و انتخابي جز اين پيش روي جامعه ما نيست. آمارهاي آسيب‌هاي اجتماعي، فقر، تبعيض و فساد ثمره برخي سياست‌ها و ثمره درختي است که برخي سياست‌هاي اشتباه آن را با چنين محصولاتي به ما تقديم کرد. در اين شرايط بايد براي آينده جامعه فکر و برنامه‌ريزي درستي داشت.
سعید معین فر
انتهای پیام/ |
