*بحث ساماندهی دست‌فروشان در دستور کار اتاق اصناف قرار گرفته است

اردیبهشت ماه سال گذشته بود که شهرداری ارومیه اعلام کرد طرح جمع‌آوری عاملان ایجاد سد معبر سطح شهر اجرا می‌شود تا اینکه خردادماه امسال بیلبوردهای شهرداری در نقاط مختلف شهر نصب و به عاملان سد معبر هشدار داده شد و شهردار ارومیه نیز طی گفت و گویی اظهار می‌دارد در قالب اين طرح با حكم مراجع قضائي توسط واحد اجرائيات با متخلفان برخورد قانوني می‌شود.

شهردار اروميه در عین حال تاکید می‌کند: هيچ كس اجازه ندارد به خاطر منافع شخصي آسايش سايرين را ناديده بگيرد، رفتارهاي اجتماعي تا زماني قابل تحمل است كه شهروند حق و حقوق خود را رعايت كند در غير این صورت مجبور هستيم از قوه قهريه استفاده كنيم كه در اين بين افراد متضرر می‌شوند.

چه بسا محمد حضرت‌پور به كسبه و اصناف شهر هشدار داد پياده‌روها متعلق به مردم شهر هستند و سد معبر از نظر قانوني خلاف محسوب می‌شود، لذا از كسبه و اصناف مختلف و تمام شهروندان می‌خواهیم قبل از برخورد قانوني نيروهاي شهرداري، از ايجاد سد معبر، تخلفات شهري، تخليه نخاله، و ساخت و سازهاي بدون مجوز پرهيز كنند چرا كه برخورد با سد معبر به مطالبه عمومي مردم تبديل شده است و ما به عنوان عاملان اجرا و متوليان خدمتگذاري به مردم نمی‌توانیم در مقابل اين مطالبات سكوت اختيار كنيم.

به گفته شهردار ارومیه هر چند تصویب قانون‌هایی سخت‌گیرانه‌تر و توجه به اعمال قانون توسط بخش‌های اجرایی اهمیت دارد و بسیار مهم است، اما گره اصلی در مسایل روان‌شناختی و عمومی جامعه نهفته است. یعنی برای اینکه اشخاص سد معبر نکنند، باید موضوع خودمحوری در جامعه کاهش پیدا کند و افراد به سمت قانون‌مداری سوق یابند.

حال سوال اینجاست که آیا مسئولان ذیصلاح در حوزه شهری توانسته‌اند در جهت ساماندهی و جمع آوری دست‌فروشان به خصوص در خیابان‌های پر تردد نظیر امام خمینی (ره)، عطایی و ... موفق عمل کنند؟

برای پاسخ به این سوال کافیست عصر یک روز در خیابان عطایی گشت و گذاری داشته باشید و قضاوت کنید که حق با شهروندان است یا کسبه که با هر عنوانی پیاده‌روها را اشغال کرده‌اند!؟

واقعیت این است که طرحی که انتظار می‌رفت با گذر زمان رضایت شهروندان را به دنبال داشته باشد اما "دست‌فروشی" کمافی السابق به عنوان یک پدیده ناهمگون در خیابان‌های ارومیه جلوه می‌کند و نارضایتی شهروندان را به دنبال دارد.

احمد حافظی یکی از شهروندان ناراضی ارومیه در ارتباط با سد معبر و بستن پیاده‌رو توسط برخی از دست‌فروشان می‌گوید: علاوه بر دست فروشان برخی از این مغازه داران نیز هیچ ارزش و اعتباری برای حقوق شهروندی و شهروندان قائل نیستند و اگر تمهیداتی در این باره اندیشیده نشود کل پیاده رو را تصاحب می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: با هرج و مرج موجود چنین استنباط می‌شود که مردم نیز به این بی‌نظمی‌ها عادت کرده‌اند و هیچ مسئولی همتی برای رفع این مشکل و معضل اجتماعی ندارد.

با یک مادر جوان هم صحبت می‌شوم که چند پلاستیک میوه در دست دارد، می‌گوید: بارها خودم شاهد بودم که مادران جوان مجبور شدند کالسکه کودک خود را همدوش با خودروهای عبوری در خیابان حرکت دهند و اگر خدا نکرده مشکلی برای این مادران پیش بیاید مسئولان نیز به اندازه همان مغازه‌داران مقصر و مسئولند.

او که خود را (فاطمه – ع) معرفی می‌کند، مي‌گويد: چندین سال است که این وضعیت را در شهر مشاهده می‌کنیم و روز به روز این وضعیت در حال بدتر و فراگیرتر شدن است، مردم هم به این وضعیت عادت کرده‌اند.

اما دست‌فروشان نیز برای خود دلایلی دارند؛ دلایلی که به ناتوانی دولت‌ها در ایجاد شغل برای جوانان برمی‌گردد و جوانی که بهترین و شکوفاترین دوران عمر خود را می‌تواند در آبادانی کشور سپری کند با دلسرد شدن از یافتن یک موقعیت شغلی مناسب و فرار از بیکاری به این شغل کاذب روی آورده است، لذا وجود دست‌فروش در معابر و بازارها نشان می‌دهد که تنگناهای اقتصادی فراوانی در زندگی مردم وجود دارد و این مسئله باعث می‌شود تا برخی از آن‌ها برای امرار معاش به دست‌فروشی رو بیاورند.

این نقیصه را به خوبی می‌توان در پاسخ دست‌فروشان احساس کرد و تاسف خورد.

علی یکی از دست‌فروشانی است که در خیابان عطایی ارومیه روسری می‌فروشد، جوان‌تر از بقیه به نظر می‌رسد و با صدای بلند فریاد می‌زند: «روسری نصف قیمت... »

می‌پرسم چرا دست‌فروشی را انتخاب کردی؟ با تعجب نگاهی می‌کند و می‌گوید: خب چه کار می‌کردم؟ قبل از دست‌فروشی برای ورود به بازار کار غیررسمی خیلی تلاش کردم اما نتوانستم شغلی بیابم و حالا مجبورم برای امرار معاش دست‌فروشی کنم.

آن طرف‌تر پیرمردی کیف‌های دستی زنانه کنار هم چیده است. نه حال صحبت کردن و نه داد زدن دارد نه دنبال مشتری این طرف و آن طرف می‌رود. با نگاهش عابرانی که این طرف و آن طرف می‌روند را دنبال می‌کند، شاید یکی چیزی هم از او بخرد.

دست فروشی و نابسامانی بازار کار

يک دانشجوي کارشناسی ارشد برنامه‌ريزي شهري هم معتقد است متأسفانه اگر امروز شاهد رشد قارچ‌گونه دست‌فروشی هستیم این وضعیت در بستر نابسامانی بازار کار رسمی فراهم شده و دولت باید حتما برای هدایت کارجویان به سمت بازارهای کار رسمی برنامه‌ریزی داشته باشد.

محمد عبادی متذکر می‌شود اغلب جوانان تحصیل‌کرده به امید دستیابی به مشاغل استخدامی و دولتی تلاش می‌کنند، حال که دولت نمی‌تواند ایجاد شغل کند، می‌تواند بخش خصوصی و تعاونی را رونق دهد تا شرایط به نحوی پیش برود که این دو بخش بتوانند فعالیت‌های اقتصادی را به دست بگیرند و ایجاد شغل شود.

وی در عین حال تصریح می‌کند: رفع برخی از معضلات اجتماعی تنها از عهده یک یا دو سازمان بر نمی‌آید و نیاز به خرد جمعی و همت تیمی مسئولان دارد، در زمینه دست‌فروشی نیز اتاق اصناف می‌توانند یاری رسان مدیریت شهری باشند و منطقی نیست که تمام بار این مسئولیت سنگین بر دوش شهرداری و شورای شهر باشد بلکه دیگر ادارات نیز در قالب مدیریت یکپارچه شهری می‌توانند تا حدی این بار را از دوش شهرداری را بردارند.

ايجاد بازارچه‌های روز در نقاط مختلف شهر

"بحث ساماندهی دست‌فروشان در دستور کار اتاق اصناف ایران قرار گرفته است که به نظر می‌رسد دخالت اتاق اصناف امریست کاملا منطقی و به‌جا چرا که اگر بنا بر آن باشد که دست‌فروشان را در گروهی از گروه‌های متفاوت فعالان اقتصادی رده‌بندی کرد، بدون تردید باید آن‌ها را در زمره‌ی اصناف قرار داد. دست‌فروش فردی صنفی است که در نتیجه فعالیت اقتصادی‌اش بیرون از چارچوب قانونی قرار می‌گیرد و همین بیرون از چارچوبِ قانون ماندنِ دست‌فروشان است که این گروه از فعالان اقتصادی را به گروهی چندان آسیب‌پذیر تبدیل کرده که شهرداری‌ها می‌توانند فقط و فقط به بهانه‌ی انجام وظیفه‌شان در رفع سدّ معبر آن‌ها را از فعالیت اقتصادی‌شان که تنها راه معاش‌‌شان به شمار می‌آید جلوگیری به‌عمل آورند. نکته قابل تامل در بحث برخورد با دست‌فروشان این است که ساماندهی این معضل نباید منجر به از دست دادن کار عده‌ای باشد که برای امرا معاش به این کار روی آورده‌اند و به نظر می‌رسد تعیین محل مناسب و قابل نظارت که مشکلی برای شهروندان ایجاد نگردد از اقدامات مناسبی است که در رفع سد معابر بسیار مفید خواهد بود."

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر ارومیه در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر آخرین اقدامات شهرداری ارومیه در راستای برخورد با دست فروشان، اظهار می‌دارد: بحث ساماندهی دست‌فروشان در دستور کار اتاق اصناف قرار گرفته است و باید با همکاری شهرداری و واحد اماکن نیروی انتظامی به سرانجام برسد.

محمد ستارپور تصریح می‌کند: جلسات متعددی برگزار شده و هماهنگی‌های لازم بین سه دستگاه دولتی به عمل آمده است.

وی در عین حال با بیان اینکه اجرای طرح مقابله با دست‌فروشان از ابتدای مهرماه شروع شده است، متذکر می‌شود برخوردها کافی نیست و باید بیش از این کار کرد.

ستارپور در این ارتباط توضیح می‌دهد: به منظور جايگزين كردن محل كسب براي عاملان سد معبر، بازارچه‌های روز در سه نقطه مختلف شهر ایجاد شده است و دست‌فروشان را برای ارائه اجناس و کالاهای خود در این بازارچه‌ها هدایت می‌کنیم.

وی گفت: خیابان‌های ایثار، البرز و علامه مجلسی برای ایجاد بازارچه‌های روز آماده‌سازی می‌شوند.

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر ارومیه ادامه می‌دهد: علاوه بر این در حال راه‌اندازی و آماده‌سازی بازار هفتگی در سطح شهر ارومیه هستیم که طی آن دست‌فروشان در روزهای خاصی از هفته در مناطق تعیین شده اقدام به ارائه کالاهای خود خواهند کرد.

ستارپور با بیان اینکه در این میان توجه به اشتغال و کسب روزی حلال توسط دست‌فروشان مورد توجه قرار دارد، اظهار می‌دارد: برای این منظور نباید به کلا مانع کسب و کار این افراد شد و لازم است تا این قشر مورد ساماندهی قرار گیرند.

وی متذكر می‌شود: پدیده سد معبر چهره شهر را نازیبا نشان می‌دهد، علاوه بر نامناسب جلوه دادن چهره شهر زمینه بروز برخی ناهنجاری‌ها در شهر می‌شود که برای جلوگیری از چنین معضلاتی باید دست‌فروشان نیز همکاری لازم را با شهرداری داشته باشند.

سخن آخر اینکه سد معبر زشت‌ترین تجاوز به حقوق و آزادی مشروع دیگران است و وجود یک شهر سالم، زیبا و سامان‌یافته آرزوی تک تک شهروندان است که این به دست نخواهد آمد جز اینکه همه دست به دست هم دهیم به مهر و انشااله مهین و شهر خویش را آباد کنیم... انتهای پیام/