نشست «حقوق شهروندی و توسعه فرهنگی» با حضور فعالان اجتماعی، سیاسی و رسانه ای در سالن اجتماعات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان خوی برگزار شد.

در این نشست، دکتر ناصر خدایاری؛ مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی، امیر تیموری؛ جامعه‌شناس و معاون سیاسی اجتماعی و امنیتی فرمانداری شهرستان خوی، پیمان حکیم‌زاده خویی، حقوقدان و استاد دانشگاه تبریز و طاهره مصطفی‌لو؛ روانشناس و مدیر مرکز روان‌شناسی همدل به عنوان سخنران حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، پیام محمود عباسی؛ معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری توسط پیمان تابان‌فر؛ رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان خوی قرائت شد.

پس از قرائت این پیام، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی، ضمن اشاره به این نکته که امروزه، معیار و مبنای باسواد شناخته شدن، فقط دارا بودن مهارت خواندن و نوشتن نیست، بلکه باید به زبان‌های خارجی و دانش ارتباطات نیز مسلط بود، در تعریف حقوق شهروندی گفت: "حقوق شهروندی، توانمندی‌ها و توانایی‌های شهروندان برای حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی است که از جمله معیارهای باسوادی به شمار می‌رود. اگر شخصی به حقوق شهروندی مطلع نباشد، جزو افرادی است که از دانش بهره‌ای ندارند"

دکتر ناصر خدایاری، حق را اختیار یا ترک فعل تعریف کرد و درباره آن چنین توضیح داد: "حق یعنی اختیاری که از ناحیه جامعه، حکومت و نظام سیاسی برای انجام یا ترک فعل به شهروندان ارائه می‌شود. این حقوق، ابعاد مختلفی نظیر سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را داراست"

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی، ضمن عمیق خواندن مفهوم توسعه به مفاهیم «رشد» و «توسعه» پرداخت و دراین‌باره بیان کرد: "توسعه، ارتقاء توانمندی‌های کیفی جامعه مانند عقلانیت، علم، آگاهی و مناسبات اجتماعی مبتنی بر قانون است، اما رشد، یک مقوله کیفی به شمار می‌رود که مبتنی بر آمار و ارقام است"

وی همچنین فرهنگ را مجموعه‌ای از دستاوردهای معنوی ملت نامید که شامل آداب و رسوم، ارزش‌ها، سنت‌ها، هنجارها، عرف، عادات، حقوق، زبان، دین و مذهب است.

خدایاری، حقوق را موضوعی متقابل بین دولت و ملت دانست و حقوق متقابل دولت و ملت بر یکدیگر را از منظر امام علی(ع) بیان کرد:"خیرخواه بودن حاکم نسبت به جامعه و مردم، ارائه عادلانه ذخایر و منابع به مردم و ارائه آموزش و پرورش، از حقوق ملت بر دولت و پشتیبانی از حکومت، خیرخواه حکومت بودن و اطاعت از حکومت از حقوق دولت بر ملت است"

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی همچنین از اصول 8، 15 و 175 قانون اساسی به عنوان اصل‌هایی که حقوق شهروندی در آنها وجود دارد، نام برد.

جامعه‌شناس و معاون سیاسی اجتماعی و امنیتی فرمانداری شهرستان خوی، سخنران بعدی این نشست بود که حقوق شهروندی را از منظر جامعه‌شناسی مورد بررسی قرار داد.

امیر تیموری، ضمن اشاره به این موضوع که حقوق شهروندی، سیر تکاملی خود را پیموده، به مسیر حقوق شهروندی در دوران مختلف تاریخ پرداخت: "حقوق شهروندی از دوران یونان باستان مطرح شد. در قرون وسطی به نازل‌ترین حد خود رسید تا جایی که به خاطر استیلای کلیسا، به شهروندان به عنوان یک رعیت نگاه می‌شد. حقوق شهروندی در دوره رنسانس که عقلانیت به جوامع راه یافت، شکل و شمایل متفاوتی پیدا کرد"

وی  در ادامه افزود: "مارشال؛ جامعه‌شناس انگلیسی که در زمینه حقوق شهروندی و طبقه اجتماعی کار کرده، حقوق شهروندی را به سه دسته حقوق مدنی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی تقسیم کرده است. حقوق مدنی، آزادی فردی، آزادی بیان، آزادی عقیده، حق مالکیت و حقوق قضایی را شامل می‌شود. حقوق سیاسی شامل مواردی مانند حق انتخاب کردن و انتخاب شدن است. حقوق اجتماعی نیز موضوعاتی مانند بهره‌مند شدن از رفاه اجتماعی، امنیت و تامین اجتماعی را دربرمی‌گیرد"

تیموری، به نظریه تِرنرِ؛ جامعه‎شناس بریتانیایی استرالیایی نیز پرداخت: "تِرنِر علاوه بر تایید سه دسته حقی که مارشال به آنها پرداخته، حقوق فرهنگی را نیز به سایر حقوق افزوده است. او شهروند را فردی می‌داند که دارای حقوق است و با حقوق فرهنگی به یک فعال اجتماعی تبدیل می‌شود"

«آنتونیو گرامشی»، نظریه‌پرداز دیگری بود که وی درباره نظریات وی سخن گفت:"از نگاه گرامشی، حقوق فرهنگی به معنای پذیرش شناخت هویت افراد است. او به این موضوع اشاره می‌کند که باید حق متفاوت بودن هویت اقوام و ادیان را بپذیریم و به آن پایبند باشیم"

این جامعه شناس از سلطه ذهنیت یک فرهنگ و یک قرائت از ایرانیت، حضور نخبگان رادیکال و عدم اجماع در مجموعه گفتمان‌ها و بنیان‌های فرهنگی برای شهروندان به عنوان برخی از مشکلاتی که در زمینه حقوق شهروندیوجود دارد، نام برد و گفت:" در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هیچ تفاوتی بین کرد، لر، ترک، بلوچ و عرب وجود ندارد. ما می‌توانیم مشکلات و موانع را با توجه کردن به فرمایشات امام(ره) و مقام معظم رهبری، آیات قرآن و عدم مطلق‌گرایی حل کنیم"

حقوق‌دان و استاد دانشگاه تبریز نیز با اشاره به اینکه ریشه حقوق شهروندی به اولین اعلامیه جهانی حقوق بشر می‌رسد، گفت: "این حق که به بشر داده شده، از طرف حاکمیت داده نشده بلکه ذاتی و مال انسان است، اما حاکمیت این حقوق را چارچوب‌بندی می‌کند که نتوانیم به حقوق شهروندان دیگر تجاوز کنیم"

پیمان حکیم‌زاده حقوق شهروندی را حق‌مدار دانست و چنین ابراز کرد:"حقوق شهروندی حق‌مدار است نه تکلیف‌مدار. شهروند، حقوقی دارد و تکالیفی که باید انجام شود، اما عدم انجام تکالیف باعث معلق شدن حقوق شهروند نمی‌شود و در اعطا و اجرای این حقوق نباید مردم را از هم تفکیک کرد. هیچ فاکتوری نباید باعث شود که در اعطای حقوق به شهروند، مانعی ایجاد یا باعث تبعیض در آن شود."

این استاد دانشگاه، اجرای حقوق شهروندی با کمک دولت را باعث اعتلای ارزش‌ها دانست و بیان کرد: "ارزش‌ها برخاسته از بطن جامعه است و هر جامعه ارزش‌هایی را داراست که اجرای حقوق شهروندی باعث می‌شود ارزش‌ها بیشتر خودشان را نشان بدهد. اگر اجرای حقوق شهروندی منجر به اعتلای ارزش‌ها نشود یعنی به درستی اجرا نشده است."

حکیم‌زاده با اشاره به اینکه در دولت آقای روحانی، حقوق شهروندی در 120 ماده تدوین و برای اجرای آن در ادارات دولتی، برنامه‌های لازم صورت گرفته، از حق حیات، سلامت، کیفیت زندگی، آزادی، امنیت شهروندی و مشارکت در تعیین سرنوشت به عنوان برخی از حقوق شهروندی نام برد.

این حقوقدان ضمن نام بردن از تلاش برای پیشرفت و همزیستی مسالمت‌آمیز به عنوان برخی از شاخصه‌های توسعه فرهنگی، درباره توسعه فرهنگی گفت: "گسترش حقوق شهروندی به توسعه فرهنگی می‌انجامد و این چرخه تکرار می‌شود. یعنی توسعه فرهنگی هم به حقوق شهروندی می‌انجامد. این دو در کنار یکدیگر معنا و تکامل می‌یابند. همچنین اگر توسعه فرهنگی با توسعه اقتصادی همراه باشد، به یکی از کشورهای قدرتمند اقتصادی تبدیل می‌شویم."

روان‌شناس و مدیر مرکز روان‌شناسی همدل که یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود، ایجاد مهارت تفکر انتقادی را مبنایی برای احقاق حق دانست و بیان کرد: "اگر بخواهیم جامعه‌ای رشد یابد، باید هوش اجتماعی افراد را تقویت کنیم که یک نمونه آن تقویت تفکر انتقادی است. در این زمانه، هوش اجتماعی، هوش برتر به شمار می‌رود"

طاهره مصطفی‌لو در ادامه افزود: "داشتن قدرت جرات‌ورزی و مهارت خودابرازگری نیز به مطالبه حقوق شهروندی منجر می‌شود. قدرت خودابرازگری به این معنا است که فرد به صورت محترمانه برای مطالبه حق خود تلاش کند"

وی نتایج برخورداری از حقوق شهروندی را به دو صورت فردی و اجتماعی تقسیم کرد و توضیح داد:"حقوق شهروندی در افراد باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس می‌شود که در صورت افزایش آن افراد به موفقیت دست می‌یابند. برخورداری از حقوق شهروندی به صورت اجتماعی نیز به نظریه خودتعیین‌گری می‌انجامد. این نظریه بیان می‌کند که در صورت برآورده شدن نیازهای روان‌شناختی، فرد و جامعه به سمت رفاه اجتماعی می‌روند"

در پایان نیز از سخنرانان حاضر در نشست تقدیر شد.

نشست «حقوق شهروندی و توسعه فرهنگی»، یکشنبه 19 اسفند در تالار اجتماعات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان خوی با همت ماهنامه سراسری ندای قلم، هفته نامه محلی شفق آذربایجان، بنیاد قلم و همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خوی برگزار شد.

انتهای پیام/