شادمانی به عنوان یکی از احساسات ریشه ای مثبت و بسیار تاثیرگذار بر رفتار و حالات دیگر فرد، نقش تعیین کننده ای در تامین سلامت فرد و جامعه دارد. به نظر می رسد برخی عوامل محیطی، اجتماعی و فردی در این زمینه موثر باشند.
شادمانی به درجه یا میزانی اطلاق می شود که شخص به وسیله آن درباره مطلوب بودن کیفیت کلی زندگی خود قضات می کند. به عبارت دیگر شادمانی به این معناست که فرد به چه میزان زندگی خود را دوست دارد، بنابراین شادمانی هر چند با توجه به تعاریف به طور کلی یک احساس ذهنی و فردی است ولی نوسانات آن به شدت تحت تاثیر عوامل مستقیم و غیرمستقیم بیرونی است و جدا از آنها به هیچ وجه قابل تصور نیست.
شادمانی به عنوان یکی از احساسات ریشه ای مثبت و بسیار تاثیرگذار بر رفتار و حالات دیگر فرد، نقش تعیین کننده ای در تامین سلامت فرد و جامعه دارد. هر چند یکی از عوامل افزایش دهنده میزان شادمانی در سطح فردی و جمعی را بالا بردن سطح کیفیت زندگی و توسعه در ابعاد مختلف آن می دانند ولی این رابطه در جهت عکس آن نیز به طور کامل مصداق دارد.
شادمانی به دلیل اینکه همواره با خرسندی، خوش بینی و امید و اعتماد همراه است، می تواند به عنوان یک کاتالیزور، نقش شتاب دهنده ای در فرایند توسعه یک جامعه داشته باشد. همچنین در نقطه مقابل، نبود شادمانی در یک جامعه منجر به ایجاد فضای سرد و بسته ای خواهد شد که قادر به تامین حداقل انرژی لازم برای نوآوری و پیشرفت نخواهد بود.
اگر شادی را نیز مانند بسیاری از پدیده های اجتماعی در یک جامعه معلولی از عوامل دیگر بدانیم باید به بسترها و زمینه های اجتماعی ایجاد کننده و موثر بر آن نیز توجه داشته باشیم. در این خصوص با علی اکبر ارجمند نیا، روانشناس به گفت و گو نشستیم.
* شادمانی چیست
ارجمندنیا در خصوص ماهیت شادمانی گفت: شادمانی حالتی است که دو بعد دارد. از یک سو بخش عواطف و هیجانات را در برمی گیرد و از سوی دیگر بخش ذهنی را شامل می شود. افرادی که شاد هستند هم هیجانات و عواطف مثبتی از خود نشان می دهند و از زندگی لذت بهتری می برند و هم اینکه از نظر ذهنی افرادی هستند که احساس می کنند کنترل امور را در دست خود دارند و می توانند سرنوشت خود را تغییر دهند. چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت معتقد هستند که عوامل درونی تاثیر گذار است و نه عوامل بیرونی. این تعریف به طور نسبی بین محققان قابل قبول است.
* عوامل تاثیرگذار بر شادمانی
ارجمندنیا در خصوص عوامل تاثیر گذار بر شادمانی گفت: عوامل تاثیرگذار به بحث شرایط زندگی افراد بر می گردد. بحث تربیتی که در افراد اعمال می شود به نگاهی که خود افراد به زندگی دارند و به خودشان دارند ناشی می شود. همچنین این عوامل می تواند ناشی از عوامل اجتماعی، خانوادگی، محیطی و... نیز باشد.
وی افزود: معمولا سبک زندگی هایی که بسیار سختگیرانه هستند افرادی افسرده و ناراحت را پرورش می دهند. در واقع زندگی در این نوع خانواده ها سخت است و برنامه ای برای لذت بردن از زندگی وجود ندارد. معمولا این افراد بچه های شاد و سرزنده ای را تربیت نمی کنند. اجتماع هم اگر بتواند شرایط و محیط لازم برای رفاه افراد را فراهم کند و مقدماتی را برای زندگی افراد طراحی کند، افراد می توانند رضایت از زندگی بیشتری را دارا باشند. به عنوان مثال افراد شاغل شادی بیشتری از افراد بیکار دارند. نگرانی بابت شغل زمینه ناراحتی و افسردگی را فراهم کند.
* چرا مردم ایران شادمان نیستند
ارجمند نیا در خصوص علل شادمان نبودن مردم ایران گفت: آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد که مشخص کند مردم ایران نسبت به کشورهای دیگر افسرده تر هستند. ما نمی توانیم این امر را بطور قاطع مطرح نماییم که مردمی داریم که نسبت به کشورهای دیگر افسرده تر هستند. معمولا وقتی کشورها را بر اساس میزان شادکامی مورد مقایسه قرار می دهیم ایران نه ابتدای مسیر و نه در انتهای مسیر قرار دارد. یعنی نه این گونه است که بگوییم خیلی شادیم و نه اینگونه است که بگوییم خیلی ناراحت هستیم. ولی بطور کلی شرایط جوامع بر شادکامی و نشاط افراد تاثیرگذار هستند. مثلا در مورد شغل اگر بیکاری رواج داشته باشد طبیعی است که خلق افسرده بیشتر خواهد بود همچنین با توجه به تحولات اخیر می توانیم شاهد آن باشیم که بیکاریمان رو به افزایش است. نتیجه این عوامل نیز عدم وجود شادکامی است.
* محیط جغرافیایی چگونه بر شادکامی افراد تاثیرگذار است
ارجمندنیا در خصوص تاثیر محیط جغرافیایی بر شادمانی افراد گفت: بله موقعیت های مکانی نیز تاثیرگذار هستند. بر اساس یافته های پژوهشی در مناطق ساحلی افسردگی بیشتر است چون به اندازه دیگر مناطق نور خورشید ندارند. در مناطق دیگر که آفتاب بیشتر می تابد؛ شادکامی نیز بیشتر است. یکی از راهکارهایی که مثلا برای افزایش خلق در نظر گرفته می شود قدم زدن در هوای آفتابی است.
این روانشناس افزود: استان های ما به لحاظ اقلیمی چندان متفاوت نیستند که بخواهیم چنین تفکیکی بین آنها ایجاد کنیم ولی این امر با متغیرهای اجتماعی ارتباط دارد. معمولا در جاهایی که همبستگی ها و روابط خویشاوندی حفظ شده معمولا خلق شادی در آنها رواج بیشتری دارد تا جاهایی که ارتباطات در آنجا محدود است. تصور کنید در محیطی که شاد است قرار گرفتید شما هم شاد می شوید.
* راهکار چیست
ارجمندنیا در خصوص راهکارهای پیشنهادی گفت: باید سعی کنیم در خودمان خلق شاد ایجاد کنیم. در ذهن افراد هم اگر به جای بدبینی خوش بینی ایجاد شود و سعی شود به پدیده ها بطور مثبت نگریسته شود، این امر می تواند تاثیر گذار باشد.
قطعا مراکز روان شناسی هم در این زمینه تاثیرگذار هستند و باید به افراد یاد بدهند به جای اینکه به ناتوانی ها و نداشته هایشان فکر کنند به توانایی ها و دارایی هایشان توجه کنند. این امر هم می تواند بر سبک زندگی افراد تاثیرگذار باشد و هم بر خلق افراد.
انتهای پیام/ |
