دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص بحث استانی شدن انتخابات مطرح می‌شود که هرکدام دربرگیرنده دلایلی است، اما درکل استانی شدن انتخابات را می‌توان گامی رو به جلو دانست که می‌تواند زمینه انتخابات حزبی را نیز تقویت کند، این مساله از چند بعد جنبه مثبت دارد.

نخست اینکه با استانی شدن انتخابات شانس رأی‌آوری نمایندگان و اشخاص شاخص‌تر بیش از دیگران خواهد شد و دیگر مثل سابق شاهد حضور افراد بی‌نام و نشان یا کمتر شناخته شده نخواهیم بود. دیگر اینکه نماینده بیش از اینکه بر اساس مطالبات فردی افراد مورد ارزیابی قرار گیرد؛ بر اساس تاثیرات کلان خود ارزیابی می‌شود.

به عبارت دیگر هر اندازه عملکرد و کارکرد نماینده یا شخص کاندیدا در راستای مطالبات عمومی باشد و تاثیرات خود را نشان دهد بیشتر و بهتر می‌تواند رأی جمع کند. زمانی که به روال سابق انتخابات جنبه حداکثری و ملی داشته باشد در حوزه‌های کوچک می‌توان با ابزارهای نادرست از مردم رأی گرفت و با هزینه زیاد، طایفه‌گری و پول رأی جمع کرد، اما زمانی که دایره انتخابات وسعت پیدا کند و هر استانی به صورت مجزا بتواند انتخابات را برگزار نماید مسلما دیگر نمی‌توان با پول و قبیله‌گری رأی گرفت.

زمانی که در شرایط عادی امکانات به استانی می‌آید همه در تلاشند تا آن امکانات را به شهر خود منتقل کنند؛ در حالی که حداقل مزیت استانی شدن انتخابات این است که دعواهای انتخاباتی استانی می‌شود و استان‌ها امتیازات را به سمت خود می‌کشانند. لذا حساسیت اینکه این امکانات در چه نقطه‌ای از استان قرار گیرد کمتر شده و مهم‌تر از آن اینکه دعواهای فصل بودجه نیز کاهش می‌یابد. در آن صورت میان 30استانی که وجود دارد می‌توان شاخص‌هایی را قرار دارد که آن شخاص‌ها معیار تقسیم بودجه باشد و بودجه از حالت چانه‌زنی نماینده‌ها به سمت‌وسوی شاخص‌های ایجاد شده از سوی دولت برای تخصیص و صرف بودجه برود. استانی شدن انتخابات مجلس می‌تواند بخشی از نگاه منطقه‌ای به بودجه را هرچند نه به طور کامل، حل‌کند. از این جهت با استانی شدن انتخابات حداقل جنگ بین جذب اعتبارات و منابع برای شهرستان‌ها تبدیل به جنگ برای استان‌ها خواهد شد و همان‌طور که پیش از این بیان شد، این یک گام رو به جلو برای تدوین و تصویب بودجه‌های سالانه کشور خواهد بود. از این رو امید می‌رود که کمیسیون تلفیق بودجه 98 در بررسی بودجه سال آینده نگاه ملی را لحاظ کند، چراکه نگاه بخشی و منطقه‌ای به بودجه در سنوات گذشته نشان داده که آسیب‌های جدی به کشور وارد کرده است. از سوی دیگر باید گفت در یک فضای کوچک گاهی بر اساس اتفاق یا شایعه‌ای هر چند نادرست به راحتی یک نماینده یا کاندیدا حذف می‌شود و آن شخص نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. این در حالی است که وقتی جامعه هدف و رأی دهنده بزرگ باشد، به راحتی نمی‌توان کسی را حذف کرد. لذا با توجه به جمیع جهات و جوانب به‌نظر می‌رسد اگر انتخابات استانی شود شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان بسیار بهتر از شرایط کنونی خواهد بود.

محمدقسیم عثمانی