لعیا نورانی زنوز/ توسعه سیاسی به مفهوم حضور حداکثری مردم در مناسبات قدرت و ایفای نقش فعال در ساختار تصمیم سازی و تصمیم گیری است که منجر به ایجاد تحولات ساختاری و اصلاحات در تمام بخش های جامعه می شود.

رهیافتی که در چنین سیستمی بیش از هر چیز ظهور و بروز می کند، به رسمیت شناخته شدن حقوق و آزادی شهروندان و ارزش گذاری بر آرای مردمی، استقلال و آزاداندیشی شهروندان و انتخاب مسوولان ارشد با مشارکت حداکثری است.

از این رو توسعه دموکراسی و فرهنگ مردمسالاری معادل با توسعه سیاسی ارزیابی و انتخابات نماد این جریان تلقی می شود، اما آنچه در این بین اهمیت دارد چگونگی انتخاب و فرایند گزینش صحیح توسط مردم به عنوان صاحبان اصلی رای و قدرت در جامعه است.

در این راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ۱۵۵ رای موافق، ۶۴ رای مخالف و دو رای ممتنع از مجموع ۲۳۱ نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی کلیات طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی درباره استانی شدن انتخابات را تصویب کردند که براساس آن "حوزه های انتخابیه" در انتخابات مجلس شورای اسلامی "استانی" می شوند.

این موضوعی است که در دوره های پیشین مجلس نیز از آن سخن گفته شده اما به نتیجه نرسیده است اما به نظر می رسد طرح "استانی شدن حوزه های انتخابیه" انتخابات مجلس شورای اسلامی شانس بیشتری نسبت به طرح های مشابه پیشین برای تصویب در مجلس داشته باشد.

در صورت تصویب نهایی این طرح، محدوده جغرافیایی هر استان به عنوان حوزه انتخابی اصلی و حوزه های انتخابیه موجود تابعه استان، حوزه های انتخابیه فرعی به حساب می آیند در حالیکه روال کنونی انتخابات مجلس بر این اصل استوار است که هر حوزه انتخابیه که شامل یک یا چند شهر می شود براساس جمعیت، یک یا چند نماینده دارد، نامزدهای انتخاباتی نیز پس از به دست آوردن اکثریت آرا نماینده آن حوزه شناخته می شوند و علاوه بر وظایف قانونی و نظارتی خود پیگیر خواسته های منطقه ای هستند در حالیکه نماینده باید در محیط جغرافیایی بزرگتر اعتبار داشته باشد و به فکر قانونگذاری و مسائل ملی باشد از این رو به نظر می رسد با استانی شدن انتخابات نگاه جزیره ای و بخشی به حاشیه رفته و نگاه فراگیر نمایندگان به همه حوزه ها و بخش ها فراهم می شود که در واقع این مهم منجر به خرد جمعی در تصمیم گیری ها، افزایش سطح کیفی و کارایی مجلس می شود چه بسا باعث کاهش تعداد داوطلبان و هزینه های اجرایی انتخابات می شود.

موضوع مهم دیگر افزایش جایگاه و نقش احزاب به عنوان بازوان توسعه سیاسی با استانی شدن انتخابات است.

در شرایط فعلی چون منطقه جغرافیایی کوچک است مردم با کاندیداها و نمایندگان خود آشنایی اجمالی دارند اما وقتی که منطقه بزرگتر می شود این آشنایی قطع یقین محدود می شود و اینجاست که نقش تشکل ها و احزاب پررنگ می شود. در اینصورت احزاب می توانند تاثیرگذاری خود در آموزش، انتقال اطلاعات و تخصصی کردن انتخاب ها گام های اساسی به سمت توسعه سیاسی بردارند.

اما استانی شدن انتخابات مجلس مخالفان خود را نیز دارد که استدلال آنها بر تاثیرات احتمالی اجرای آن متمرکز است. آنها استدلال می کنند که برگزاری استانی انتخابات مجلس منجر به ظهور دیکتاتوری انتخاباتی، کاهش مشارکت مردمی، افزایش شکاف و تنش های اجتماعی، بی پاسخ ماندن خواسته های مردم و افزایش هزینه های انتخابات می شود و اینکه با استانی شدن انتخابات چون حوزه های انتخابیه گسترش پیدا می کند، تعداد نامزدها نیز به طور چشمگیری افزایش می یابد و این باعث زمان بر و پرهزینه شدن فرایند شناخت کاندیداها و سردرگمی مردم در انتخاب کاندیداهای اصلح می شود.

از طرفی کاهش امکان انتخاب نیروهای نخبه و توانمند که در حوزه های شهرستانی از رای بالایی برخوردارند، تشدید دوقطبی های مختلف قومیتی، نژادی و سیاسی، ارائه لیست های انتخاباتی به دلیل فقدان فرهنگ تحزب که خود عاملی برای ایجاد فساد می شود، از دیگر جنبه های منفی استانی شدن انتخابات است که از سوی منتقدان مطرح می شود.

در مجموع به نظر می رسد با وجود معایب عنوان شده، استانی شدن انتخابات منجر به جریانی و فکری شدن مسیر انتخابات می شود که نمونه بارزی از احترام به دموکراسی و مردمسالاری در شیوه انتخاب مسوولان خواهد بود.

انتهای پیام/