مدتی است که بحث فیلترینگ دوباره از سوی برخی از مسئولان مطرح شده است. مسئولانی که خود روزی قرار بود، دست به دکمه فیلترینگ نزنند و در ابتدا نیز خود را مخالف سرسخت فیلترینگ می دانستند، اما بیش از یک سال است که شاهد اعمال فیلترینگ در شبکه های اجتماعی هستیم. هر چند طبق آمار وزارت اطلاعات فیلتر کردن شبکه اجتماعی تلگرام با ریزش کاربران چندانی همراه نبود. هرچند در مقابل این مهم باعث شد تا افراد بیشتری با فیلترشکن آشنا شوند تا جایی که امروزه بسیاری از افراد فارغ از اینکه در چه رده سنی قرار دارند، به راحتی از فیلترشکن برای استفاده از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند که این خود باعث افزایش قانون شکنی در میان افراد جامعه شده است.

به عبارت ساده تر حتی با اعمال فیلترینگ تلگرام بسیاری از افراد حاضر به کوچ از این شبکه اجتماعی نشدند و در مقابل آنهایی که در ابتدایی فیلترینگ به اجبار از تلگرام خارج شده بودند، تنها پس از گذشت چند ماه دوباره به این شبکه اجتماعی بازگشتند که این خود مهر تاییدی برای ناموفق بودن فیلترینگ در کشور است.

گفتنی است امروزه در هیچ جای دنیا و البته به غیر از کره شمالی با این نوع از فیلترینگ مواجه نیستیم، چرا که در عصر ارتباطات مردم برای اطلاع از جهان پیرامون خود به استفاده از شبکه های اجتماعی روی می آورند و حتی در برخی از موارد نیز به اطلاعات آن نیاز دارند. بنابراین نمی توان به راحتی مردم را از استفاده از فضای سایبری منع کرد.

 جالب است بدانیم که آنچه که باعث تمایز نوع استفاده ایرانیان از شبکه های اجتماعی شده است، نداشتن سواد رسانه ای بسیاری از کاربران  است، چرا که امروزه بخش قابل توجهی از مردم جامعه بدون برخورداری از سواد رسانه ای به استفاده از شبکه های اجتماعی مشغول هستند که این خود می تواند زمینه ساز بروز مشکلات عدیده برای خود افراد و یا جامعه شود.

پر واضح است که استفاده نامناسب و بیش از اندازه از شبکه های اجتماعی سبب رواج برخی از مسائل غیراخلاقی و در تضاد با فرهنگ جامعه شده است که این خود موجب بروز نارضایتی برخی از افراد شده است، به ‌گونه ای استفاده از شبکه های اجتماعی مانند تلگرام یا اینستاگرام را عاملی برای رواج بی بند و باری در جامعه می دانند. این در حالی است که با فیلترینگ نمی توان مانع این فعالیت ها در شبکه های اجتماعی شد، چرا که در سایه استفاده از فیلترشکن این دسته از افراد به راحتی و در ابعاد گسترده تری به کار خود ادامه خواهند داد.

بنابراین پاک کردن صورت مساله هیچ کمکی به حل بحران نخواهد کرد، اما در مقابل برخی از جامعه شناسان این باور را دارند که می توان با ارائه آموزش های لازم و همچنین فرهنگ سازی تا حد زیادی مانع از فعالیت این دسته از افراد در فضای سایبری شد.

 *موافق فیلترینگ و نظراتشان

در مقابل برخی از موافقان فیلترینگ معتقد هستند، این مهم می تواند با برکات بسیاری هر چند در بازه زمانی کوتاه همراه باشد. به عنوان مثال فیلترینگ خود زمینه ساز افزایش امنیت در جامعه خواهد بود، چرا که افراد در سایه اعمال فیلترینگ دیگر به راحتی نمی توانند، هر گونه اطلاعاتی را در دسترس داشته باشند. همچنین هکرها نیز در این شرایط با سختی بیشتری می توانند اکانت افراد را هک و اطلاعات آنها را منتشر کنند. از این‌رو برخی از جامعه‌شناسان معتقد هستند که با استفاده از فیلترینگ می توان امنیت اجتماعی، اقتصادی، روانی و حتی سیاسی را به جامعه عرضه داشت. هر چند در مقابل برخی دیگر بر این باور هستند که محدود کردن یا نظارت حریم شخصی افراد در بلند مدت می تواند خود زمینه ساز بروز ناآرامی ها یا ناملایمتی های فراوان در جامعه شود. از سوی دیگر خاطرنشان کرد که فیلترینگ دارای مزایای متعدد است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.آنچه مسلم است، یکی از مهم ترین مزایایی فیلتر شدن شبکه های اجتماعی جلوگیری از افزایش سریع فسادهای اخلاقی خواهد بود، چرا که بنا به اظهار نظر برخی از کارشناسان استفاده بی‌حد و اندازه و بدون محدودیت از شبکه‌های اجتماعی در برخی از موارد باعث رواج بی بند و باری های متعدد شده است. مانع شدن از بروز کلاهبرداری‌های کلان اینترنتی را می توان در زمره دیگر مزایایی فیلترینگ برشمرد، چرا که امروزه در برخی از موارد شاهد کلاهبرداری های متعدد از سوی سودجویان هستیم که این خود مشکلاتی را برای افراد رقم زده است. یکی دیگر از مشکلات پیش روی استفاده بی حد و حصر از فضای سایبری دسترسی به اطلاعات بسیار است که البته در برخی از موارد این اطلاعات واقعی نیست که خود مشکلاتی را به وجود می آورد. از این رو با فیلترینگ شبکه های اجتماعی می توان انتظار داشت، اطلاعات نادرست کمتر منتشر شود. هر چند در این مجال باید یادآور شد که بسیاری از افراد دسترسی آسان و سریع به اطلاعات و اخبار موجود را یکی از مهم ترین مزایای شبکه های اجتماعی می داند. حفظ حریم شخصی افراد را می توان از دیگر مزایای فیلترینگ برشمرد، چرا که در برخی از موارد شاهد این مهم هستیم که به دلیل ناآشنایی با چگونگی حفظ اطلاعات شخصی، اکانت برخی از افراد توسط هکرها به سرقت می رود و در فضای سایبری منتشر می شود که این خود می تواند باعث ایجاد ناراحتی در افراد شود. بدیهی است فیلترینگ خود می تواند زمینه ساز بروز مشکلات عدیده برای افراد شود تا جایی که ممکن است، برخی از افراد در سایه این مهم احساس ناامنی نیز داشته باشند. همچنین طبق اظهارنظر کارشناسان حوزه IT این مهم می‌تواند باعث کندشدن سرعت اینترنت شود که این خود سبب اتلاف وقت هر چه بیشتر کاربران خواهد شد. به عبارت ساده تر در سایه اعمال فیلترینگ بسیاری از محققان یا دانشمندان در انجام کارهای تحقیقاتی خود با مشکل مواجه خواهند شد که این خود جای بسی تاسف دارد. شایان ذکر است که اعمال فیلترینگ می تواند باعث تضعیف تجارت الکترونیک شود، چرا که برخی از افراد سعی دارند تا با استفاده از شبکه های اجتماعی فصل تازه ای را در حوزه تجارت الکترونیک کشور آغاز کنند. همچنین فیلترینگ می تواند کاهش ارتباطات در سطح بین المللی را نیز به دنبال داشته باشد. از این رو بسیاری از افراد همیشه به عنوان مخالفان سرسخت اعمال فیلترینگ بوده اند، چرا که در برخی از موارد زندگی روزمره افراد را با اختلال مواجه می کند.

 *ترویج شبکه های اجتماعی داخلی با فیلترینگ

آنچه مسلم است، برخی از مسئولان بر این باور هستند که با اعمال فیلترینگ می توان انتظار داشت که شبکه های داخلی ترویج یابد. این در حالی است که تجربه فیلترینگ تلگرام خلاف این موضوع را اثبات کرد، چرا که به رغم پرداخت کمک های دولتی بسیار و همچنین بستر سازی های مناسب اما هیچ‌گاه پیام رسان های داخلی با استقبال چندانی مواجه نشدند که علت اصلی این امر را می توان در نبود امنیت کافی در این شبکه های اجتماعی جستجو کرد. به عبارت ساده تر احساس کنترل شدن به ذائقه هیچ فردی خوشایند نخواهد بود

* تعطیلی برخی از کسب و کارها با فیلترینگ

همان گونه که می دانیم امروزه برخی از افراد از شبکه های اجتماعی برای تبلیغ و ترویج مشاغل خود استفاده می کنند، به گونه ای که طبق اظهار نظر برخی از کارشناسان شبکه های اجتماعی امروزه خاستگاه کسب و کارهای نوین شده است، اما با اعمال فیلترینگ به طور حتم بسیاری از افراد شغل خود را از دست خواهند داد. هر چند در مقابل برخی بر این باور هستند که این نوع مشاغل خود باعث بروز مشکلاتی در حوزه اقتصاد کشور شده است. برخی از سودجویان نیز به واسطه این مهم اقدام به کلاهبرداری های متعدد می نمایند. همچنین با نادیده گرفتن قانون تجارت الکترونیک زمینه بروز مشکلات متعدد نیز برای افراد و همچنین اقتصاد بیمار کشور را فراهم کرده اند. باید توجه داشت که رواج بی رویه استفاده از فیلترشکن ها خود زمینه ساز رواج برخی از هنجارشکنی ها در جامعه خواهد بود، چرا که با استفاده از فیلترشکن ها شاهد افزایش بازدید از شبکه های اجتماعی مستهجن بودیم که این خود زنگ خطری برای سلامت روح و روان جامعه باشد. از این‌رو باید خاطرنشان کرد فیلترینگ در شرایط موجود جامعه نه تنها کارساز نخواهد بود، بلکه می تواند زمینه ساز بروز مشکلات نیز شود. بنابراین انجام بازی دو سر باخت به جز اعمال هزینه های هنگفت خروجی دیگری نخواهد داشت. در خاتمه باید یادآور شد که به دلیل تعریف نشدن سنی مشخص برای استفاده از شبکه های اجتماعی شاهد استفاده بدون نظارت کودکان و نوجوانان هستیم. این در حالی است که در کشورهای دیگر نظارت و توجه بیشتری بر سن استفاده افراد از شبکه های اجتماعی وجود دارد که این خود می تواند مانع از بروز مشکلات جدی شود؛ بنابراین انتظار می رود تا در چگونگی استفاده از شبکه های اجتماعی یک آموزش های خاص ارائه شود.

تدوین: مهسا نوری

انتهای پیام/