دکتر علی معین فر/ جشن شب يلدا يکي از زيباترين و پسنديده ترين آيين هاي باستاني در فرهنگ کهن ايران است که اسطوره و داستان هاي مختلفي در دل خود نهفته دارد.
يلدا به زبان سرياني به معناي ميلاد است که اشاره به زايش خورشيد و شکست اهريمن دارد. يلدا شب دوستي و مهرباني،شب باهم بودن،حافظ خواني و شب نشيني و شبچراني است.
يلدا قدمتي چندهزارساله دارد که طي گذر سال ها هنوز شعله اين آيين ملي و باستاني خاموش نشده است.
انواع ميوه ها نظيرهندوانه، آجيل و شيريني درکنار تفال به ديوان حافظ، از ديرباز زينت بخش سفره هاي شب يلداي ايرانيان بوده و هست و همدلي و همنشيني اعضاي خانواده و خويشاوندان نيز پاي ثابت اين جشن بوده است.
در ايران کهن، جشن شب يلدا با جشن ظهور ميترا (خورشيد) مطابقت مي کند و به اعتقاد مهرپرستان، يلدا نمادي براي دوري جستن از بدي ها و زشتي هاي ابليس است .
شب يلدا طولاني ترين و اولين شب آغاز زمستان است که در اين روز آفتاب از برج قوس طلوع مي کند.
پس از شب تاريک و طولاني يلدا، روز اندک اندک بلندتر مي شود که به اعتقاد ايرانيان، اين تاريکي و طولاني بودن منحوس است و از سوي ديگر اين شب و سرماي سخت زمستان را نتيجه حمله "اهريمن تاريکي" است .
بنابراين براي گريز از اين نحوست و بازگشت خورشيد، ايرانيان باستان آتش مي افروختند و خوان مي گستراندند و "ميزد" (نذر شامل نان و گوشت و ...) نثار مي کردند که بقاياي اين سنت ها هنوز در کرمان ديده مي شود.
در شب يلدا عده اي به در خانه ها مي آمدند و هيزم به خانواده ها مي دادند و براين باور بودند که اين هيزم ها به شمش طلا تبديل مي شود.
ايرانيان کهن، پايان برداشت محصول صيفي و آغاز فصل استراحت را در شب يلدا جشن مي گرفتند.
همه قشرها و گروه هايي که از فراورده هاي و محصولات کشاورزي بهره مند مي شوند، در شگون و شادي کشاورزان شرکت مي کنند.
جشن شب يلدا و يا شب چله بزرگ، تا به امروز در تمامي سرزمين کهنسال ايران و در بين همه قشرها و خانواده ها برگزار مي شود.
يلدا را مي توان جشن و گردهمايي خانوادگي دانست آنگونه که در گذشته دور کرسي نشستن، خوردن ميوه، آجيل و غذا خوردن تا نيمه شب و گرفتن فال حافظ از ويژگي هاي شب يلدا به شمار مي رفت .
هر چند که باگسترش فن آوري و پيشرفت علوم، بسياري از سنت هاي ديرپاي گذشته در ميان هياهوي ارتباطات نوين و صدا و تصوير ماهواره ها و دود ماشين ها رو به فراموشي است اما به هر حال شب يلدا که همدوش نوروز پيام آور صلح و دوستي براي ايرانيان است را مي توان از نمادهاي ملي اين سرزمين دانست که احيا آن دوستي، محبت، صفا، صميميت، عشق و خاطره را به ارمغان مي آورد.
انتهای پیام/ |
