فضای مجازی می تواند بسترساز چالش های اساسی در زندگی کودکان و نوجوانان شود و آسیب ها و صدمات جبران ناپذیری را در آینده آنها به جای بگذارد. از این رو فراهم آوردن، محیطی امن و صیانت شده به دغدغه اصلی والدین و مسوولان بدل شده است که در این میان نباید نقش آگاهی بخشی و فرهنگ سازی را از نظر دور داشت.

شاید در عصر کنونی، تصور این که والدین بتوانند فرزندان خود را در محیطی عاری از فناوری ‌های نوین مانند شبکه های ارتباطی جهانی(اینترنت) و فضای مجازی پرورش دهند، امری محال و غیرممکن باشد.

سرعت توسعه و پیشرفت تکنولوژی های مختلف در چند دهه گذشته به حدی بالا بود که درک آن برای بسیاری از افراد قابل تصور نیست، فراگیر شدن و نفوذ بیش از پیش این ابزار در زندگی روزمره افراد سبب شده است تا دنیای مجازی بر تمام گروه های سنی از جمله کودکان غلبه یابد و بدین ترتیب این قشر از جامعه نیز از تاثیرات مثبت و منفی این فناوری ها در امان نماند و هر روز بیش از پیش در دنیای پرفراز و نشیب و پرمخاطره بازی رایانه ای و فضای مجازی غوطه ور شدند.

*آثار متفاوت فضای مجازی بر سلامت کودکان

ناگفته مشخص است که همانگونه که کارآمدی این ابزار در ارتقا و بهبود کیفیت زیست بشر غیر قابل انکار است، عدم آموزش و فرهنگ سازی مناسب می تواند آبستن مخاطرات و آسیب های فراوانی بر زندگی افراد و به خصوص کودکان و نوجوانان باشد. این کاربران به دلیل حساسیت ها و هیجان های سنی و همچنین نداشتن تجربه لازم، بیش از دیگر گروه ها در معرض مشکلات فضای مجازی قرار دارند.

امروزه فراهم کردن بستری برای استفاده از اینترنت سالم و فضای امن مجازی یکی از دغدغه های بزرگ والدین محسوب می شود.

*امن سازی فضای مجازی

سرویس های آنتی ویروس به والدین کمک می کند تا با ایجاد بستری مناسب به مراقبت و کنترل فرزندان خود در فضای مجازی بپردازند و خانواده ها قادر خواهند بود تا با نظارت بر محتوای انواع سایت ها و برنامه های مختلف، آنهایی را که برای سن کودکانشان مناسب است، برگزینند. همچنین در سیستم عامل کامپیوترها، تبلت و حتی گوشی های همراه این امکان وجود دارد که بهره گیری از آن تنها نیازمند آموزش و آگاهی است.

*ضرورت فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به کودکان

در این میان نباید که نقش آموزش و فرهنگ سازی را در نهادهای آموزشی و خانواده ها از نظر دور داشت چراکه فضای مجازی می تواند بسترساز بدآموزی و انحراف در میان کودکان و نوجوان شود و به ‌واسطه عدم آشنایی با نحوه برخورد با دام‌ها و ناایمنی‌های محیط های اینگونه که پیش از آن هیچ تجربه‌ای در آن نداشته‌اند، صدمات جبران‌ناپذیری به آنها وارد خواهد شد. کودکان می بایست از طریق آموزش این مهارت را بیابند تا در فضای واقعی و مجازی از حریم و امنیت خود محافظت و مراقبت کنند و شیوه کاربرد و تعامل با این ابزار را فرابگیرند.

*آثار منفی ورود ناآگاه کودکان به فضای مجازی

ناتوانی در عدم مدیریت مدت زمانی که یک کودک، وقت خویش را در اینترنت و فضای مجازی سپری می کند یکی از نخستین چالش های موجود در این ارتباط به شمار می رود که این مهم باعث می شود تا او از دیگر فعالیت های تحصیلی، ورزشی، ارتباطی و اجتماعی خویش دور بماند و استفاده زیاد و کنترل نشده از این ابزار موجب افزایش وزن، رکود عملکرد اجتماعی و ارتباطی، گوشه گیر شدن و انزوای این کاربر کوچک خواهد شد.

امروزه سوء‌استفاده از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به یکی از زمینه‌های مهم جرایم سایبری تبدیل شده است بنابراین می بایست والدین بدانند که فرزندشان در معرض این تهدیدها قرار دارند.

پلیس فتا در توصیه هایی به خانواده ها از آنها می خواهد تا کودکان خود را در فضای پرمخاطره اینترنتی و فضای مجازی، رها نکنند و در توصیه هایی می آورد:

- زمان استفاده از اینترنت را محدود کنید.

- به آنها بیاموزید هر چیزی که در اینترنت می بیند یا می خواند به طور حتم درست و واقعی نیست.

- روی سایت هایی که مراجعه می کند حتماً نظارت داشته باشید.

- با اطلاعات و تکنولوژی های جدید آشنا شوید. دور ماندن والدین از پیشرفت های جدید باعث ایجاد شکاف نسلی بین آنها با فرزندانشان می شود.

- زمان هایی را اختصاص دهید تا همراه فرزندتان از سایت های مختلف دیدن کنید، راجع به محتوای آنها صحبت کنید و بازی و فعالیت هایی داشته باشید. در این صورت امکان نظارت شما بر فرزندتان فراهم می شود.

- به فرزند خود بیاموزید که ارتباط برقرار کردن در این فضا درست مانند صحبت کردن با یک غریبه است و باید همان احتیاط هایی که در این زمینه به کار می رود باز هم رعایت شود.

- به او بگویید که هیچ گاه نباید اطلاعات شخصی و خانوادگی را در اختیار دیگران قرار دهد.

- هرگز با فردی که در فضای مجازی آشنا شد ملاقات واقعی ترتیب ندهد.

کودکان و دانش‌آموزان بیشتر از فضای مجازی به منظور سرگرمی، برای انجام امور تحصیلی و سپری کردن اوقات فراغت بهره می برند. به خصوص در خانواده‌هایی که تعداد فرزندان در آنها کم است یا پدر و مادر هر 2 شاغل هستند، کودکان از سنین پایین تری با این فضا آشنا شده و جای خالی خواهر، برادر، پدر، مادر و مربی را با این ابزار جبران می کنند و گاهی محیط وسوسه انگیز آن و همچنین کنجکاوی مختص سنین نوجوانی سبب می شود تا آنها به دام آسیب های موجود در آن بیافتند که راهکار پیشگیری و مقابله با این نوع صدمه ها، آموزش و آگاه سازی این قشر از جامعه و تقویت خودایمنی آنان به وسیله نهادهای آموزشی و خانواده ها است.

تدوین: مهسا نوری

انتهای پیام /