لعیا نورانی زنوز/ روز گذشته به همت جهاد کشاورزی و اداره کل امور عشایر آذربایجان غربی، فرصتی به وجود آمد تا اصحاب رسانه از نزدیک بازدیدی از مناطق عشایری ارومیه و اشنویه داشته باشند.

تجربه یک روز بودن در کنار عشایر مهربان و حس کردن زندگی پرمشقت عشایری در دامان طبیعت بکر و دور از هیاهوی زندگی شهرنشینی بسیار شیرین و لذت بخش است؛ عشایرنشینانی که کوچ سنتی آنها بخشی از میراث فرهنگی و شیوه زندگی انسان هایی سخت کوش و طبیعت دوست کشورمان بوده و هست و با وجود همه سختی ها و فراز و نشیب ها با همان روش های پیشینیان و با حفظ اصالت ها به بقای خود ادامه می دهند.

اولین مقصد، دره احمدبالون از مناطق عشایری اشنویه است که جاده های سنگلاخی و گردنه های پرپیچ و خم جاده را طی می کنیم، جاده هایی که همچون گهواره ای ما را به این طرف و آن طرف تکان می دهد و آنچه به ذهن متبادر می شود این است که عشایر چگونه با امکانات محدود با آغاز اردیبهشت ماه و گرم شدن هوا در مناطق قشلاقی، کیلومترها این پستی و بلندی ها و جاده های پرپیچ و خم را طی می کنند تا به سکونتگاه های ییلاقی خود برسند، چه بسا عشایرنشینان در مناطقی برای تامین آب شرب سالم روزانه یک یا دو بار این مسیر را طی می کنند.

عقربه های ساعت 10.5 را نشان می دهد که به دره احمدبالون می رسیم، پرتوهای خورشید خشن تر از هر جای دیگر بر صورت هایمان می تابد و در همان ابتدای ورود سیاه چادرهایی را می بینی که قشنگ و خیال انگیز هستند.

سیاه چادرها از موی بز سیاه و توسط زنان عشایر بافته می شود و به این دلیل مورد استفاده قرار می گیرد که موی بز خاصیت بسیار مطلوبی برای حفظ آب در مواقع بارندگی دارد، در دسترس و ارزان تهیه می شود و نسبت به چادرهای برزنتی خنک تر است.

در آن طرف بانوان عشایر را می بینی که سرخی ناشی از گرما بر سیمایشان نقش بسته است و با لباس های رنگانگ و جذاب مشغول پخت نان محلی هستند.

در زندگی عشایری وظیفه مرد خانه دامداری و بردن گله به صحراست و زنان همپا و دوشادوش مردان تلاش می کنند و در کنار نقش زنانه و دخترانه خود با انجام کارهای اقتصادی نقش موثری در تولید و اقتصاد خانوارهای عشایری دارند به طوری که پشم های چیده شده را تبدیل به نخ و ریس کرده و قالی می بافند، شیر می دوشند، روغن می گیرند، ماست می زنند، بنابراین باید انصاف داد زنان بیشتر هم نقش ایفا می کنند.

نظاره گر مناظر اطراف هستم که دختربچه ای را در کنار خود می بینم. بدون مقدمه از من سوال کرد "درس خوانده ای؟" کنجکاو می شوم و از وضعیت تحصیلی "ساجان" سوالاتی می پرسم که جواب می دهد تنها دختر خانواده است که درس می خواند و به خاطر کسب مقام اول به مدت سه سال پیاپی تمام هزینه های تحصیلی اش رایگان است.

او بسیار مشتاقانه می گفت تنها آرزویش ادامه تحصیل است.

ساجان همچنین با خوشحالی تمام در فاصله بسیار دور یک کانکس کوچک دستشویی را نشان می دهد و می گوید که دستشویی رفتن در پشت کوهها چقدر برایشان دشوار است و این دستشویی دیروز به خاطر مهمانان شهری درست شده است.

مقصد بعدی دره بنار بود که در یکی از سیاه چادرها و طی نشستی با مدیرکل امور عشایر استان، عشایرنشینان و خبرنگاران بسیاری از مشکلات عشایر بازگو شد.

نبود آب شرب سالم؛ مهمترین مشکل عشایر

یکی از عشایر منطقه می گوید: مهمترین مشکل بهداشتی نبود آب شرب سالم برای آنهاست.

بهرام ابراهیمی می افزاید: با اینکه اقدامات خوبی در مناطق عشایری انجام گرفته است اما نبود سرویس های بهداشتی از مشکلات مردم عشایر است.

وی اضافه می کند: نبود حمام یکی دیگر از مسائل است و امیدواریم با تامین آبگرمکن خورشیدی برای این مناطق شاهد رفع این مشکل باشیم.

شادیه یکی از دختران عشایر است که هم صحبت می شوم، او از دغدغه های دختران و زنان جوان می گوید و اینکه چگونه حمام کردن و حتی دستشویی رفتن در کنار رود برایشان دشوار است.

از او درباره سختی های زندگی عشایری می پرسم و پاسخ می دهد: می بینید که از روستا فاصله زیادی داریم، با این وضعیت جاده ها اگر شب حادثه ای پیش بیاید نه وسیله ای است و نه ...

زندگی عشایر پرمشقت است

او با بیان اینکه دختران عشایر فقط امکان تحصیل در مدارس ابتدایی را دارند، ادامه می دهد: زندگی عشایر با طبیعت آمیخته است اما در عین حال پرمشقت است.

شادیه اضافه می کند: ما عشایر استراحت ندارم و همیشه با سختی ها و مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنیم.

مدیر کل امور عشایر آذربایجان غربی نیز می گوید: بهبود وضعیت ایل راه ها، تامین آب اشامیدنی و امکانات بهداشتی و ارتقای سواد آموزی را از جمله مهمترین برنامه های اداره کل امور عشایر آذربایجان غربی است که با اهتمام ویژه ای آن را دنبال می کنیم.

به گفته زینال زاده ۱۰ میلیارد ریال اعتبار برای عمران حوزه مناطق عشایری شهرستان ارومیه از محل اعتبارات استانی و توازن منطقه ای در طی سال جاری اختصاص یافته است و این اعتبار در مناطق عشایری استان برای مرمت و ساماندهی ایل راه ها و آبرسانی به مناطق ییلاقی و پرورش دام هزینه شده است

وی ادامه می دهد: تحویل آبشخور های گالوانیزه و سیار جهت استفاده عشایر استان و در راستای صرفه جویی در مصرف آب از اولویت های اداره کل امور عشایری استان است.

مدیرکل امور عشایر آذربایجان غربی می افزاید: عشایر استان با تولید سالانه 19 هزار جفت انواع کلاه، دستکش، پاپوش و گیوه 42 درصد تولیدات عشایری کشور در بخش غیرداری را به خود اختصاص داده اند.

زینال زاده اضافه می کند: 10 درصد از تولیدات عشایر کشور نیز در این استان تولید می شود.

تولید سالانه 15 هزار و 700 مترمربع انواع قالی و قالیچه توسط عشایر

به گفته وی سالانه 15 هزار و 700 مترمربع انواع قالی و قالیچه توسط عشایر آذربایجان غربی تولید می شود.

وی تصریح می کند: این عشایر سالانه سه هزار تن پشم، 16 هزار تن گوشت و 50 هزار تن شیر نیز تولید می کنند.

به گفته مدیرکل عشایر استان ۳۲۰ هزار تن کل تولیدات عشایر استان بوده که با تولید و فروش محصولات خود سالانه بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کنند.

وی خاطرنشان می کند: عشایر آذربایجان‌غربی در تولیدات دامی و کشاورزی نقش بسیار مهمی دارند و نیمی از تولیدات دامی استان در اختیار عشایر بوده و یک سوم گوشت قرمز استان را به مقدار بیش از 15 هزار تن تولید کرده و 50 هزار تن شیر و 3 هزار تن پوست و پشم تولید می کنند.

این مقام مسوول اضافه می کند: در سطح استان ۱۰ شرکت و یک اتحادیه عشایری فعال هستند که در سال گذشته بیش از ۱۷ هزار تن نهاده‌های دامی از جمله کنسانتره، سبوس، جو و سوخت وآرد بین عشایر توزیع کرده اند.

زینال زاده با اشاره به نیاز چرای ۲ میلیون دام عشایر در مراتع استان، می افزاید: ۵۹ درصد اراضی ملی یا همان مراتع به میزان یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار در اختیار عشایر استان قرار دارد که کل مساحت مراتع استان در حدود ۲ میلیون و ۶۷۰ هزار هکتار است.

وی با اشاره به اینکه 15 هزار و 599 خانوار عشایری با 104 هزار نفر جمعیت در 16 شهرستان این استان و 336 روستای مختص عشایر مستقر هستند، می گوید: حدود 600 خانوار از عشایر این استان به ییلاق های خارج از استان در دامنه های جنوبی سهند و اطراف شهرستان مرند از توابع آذربایجان شرقی کوچ می کنند.

زینال زاده ادامه می دهد: چهار هزار خانوار از عشایر شمال استان بیشتر به مناطق ییلاقی چالدران کوچ می کنند و عشایر جنوب نیز به مناطق ییلاقی در دامنه های سهند و مراتع مرند، نقده، میاندوآب، شاهین دژ و بوکان می روند.

احداث ۱۰ حمام خورشیدی در مناطق ییلاقی استان

وی با اشاره به اینکه ۱۰ حمام خورشیدی در مناطق ییلاقی استان احداث شده است، می گوید: عشایر در زمان ییلاق در ۵۵۰ منطقه با بیش از ۲هزار یورد مستقر می‌شوند که ۲ هزار دستگاه فانوس خورشیدی بین آن‌ها توزیع شده است.

وی بر ضرورت سواد آموزی به جامعه بی سواد عشایر استان، نیز تاکید و تصریح می کند: پایین بودن سطح سواد در بین جامعه عشاری استان عمدتا به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی است.

مدیرکل امور عشایر آذربایجان غربی از اجرای طرح طرح توسعه سواد زنان و دختران روستایی و عشایری خبر می دهد و می افزاید: آموزش مهارت های سواد پایه، ارتقای سطح آگاهی های اجتماعی، تربیتی و بهداشتی و توانمندسازی مخاطبان با تلفیق سواد و مهارت های زندگی و اجتماعی اهداف کیفی این طرح است.

زینال زاده با بیان اینکه بی سوادی در جامعه زنان روستایی و عشایری از چالش های پیشروی توسعه در این مناطق است، تصریح می کند: باید در طرح توسعه سواد زنان و دختران روستایی به دنبال مهارت آموزی در کنار سوادآموزی باشیم.

وی بیان می کند: آماده همکاری با آموزش و پرورش جهت اجرای موفق طرح توسعه سواد زنان و دختران روستایی و عشایری هستیم.

زینال زاده اذعان می دارد: با توجه به نقش مهم زنان در جامعه عشایری و در راستای حمایت از آنان 19 صندوق تشکیل شده است که به 16 صندوق ۲۵۰ میلیون ریال تسهیلات قرض الحسنه با بهره چهار درصد اعطا شده است و برای اعطای تسهیلات به سه صندوق درخواست داده ایم.

ضرروت توانمندسازی زنان روستایی و عشایری

این مسئول خاطرنشان می کند: توانمندسازی زنان روستایی و عشایری از طریق توسعه برنامه های آموزشی، ترویجی و مشارکتی به منظور ایفای نقش موثرتر آنان در بخش کشاورزی و صنایع دستی در دست اجراست.

به گفته مدیرکل امور عشایر استان، در طی سه سال فعالیت دولت تدبیر و امید ۲۰ میلیارد تومان وام کم بهره به منظور پایداری شغلی، تولید گوشت قرمز و علوفه مورد نیاز دام های عشایری به عشایرآذربایجان غربی پرداخت شده است.

مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری نیز در حاشیه رسیدگی به مشکلات زنان عشایری می گوید: با توجه به ضرورت حضور و مشارکت سازنده ی زنان در عرصه های مختلف فعالیت های جامعه، ارتقای مهارت آموزی زنان عشایری و روستایی ضروری است.

شهلا تاجفر ضمن اعلام آمادگی برای برگزاری هر گونه کارگاه آموزشی مورد نیاز زنان عشایری و امکان حضور بانوان در بازارهای هفتگی برای فروش محصولات دامی و صنلیع دستی عشایری اظهار می دارد: زنان عشایر می توانند با استفاده از ابزار تحصیل و علم قدم های مثبت زیادی را برای پیشرفت منطقه خود و حتی جامعه ی شهری بردارند .

بازدید از اولین جایگاه سوخت عشایری ارومیه واقع در مسیر جاده اغبلاغ اشنویه، دامداری عشایری 180راسی روستای برازان شهرستان ارومیه و انبار تامین نهاده های دامی عشایر واقع در زیوه از برنامه جنبی تور خبری بود.

انتهای پیام/