دکتر علی قنبری‌مطلق/ سرطان قدمت زیادی دارد. اگر متون کهن را بگردید، می‌بینید جراحی‌هایی برای سرطان انجام می‌شده است. حتی طبیب بزرگ ایرانی، بوعلی سینا نیز فصولی از کتاب وزین قانون را به جراحی سرطان پستان اختصاص داده است. اما به معنای دیگر، سرطان، بیماری قرن ماست چراکه برخلاف اوایل قرن بیستم که شاخص امید به زندگی حدود ٣٠ تا ٤٠ سال بوده، در اوایل قرن بیست‌ویکم این عدد به بیش از ٧٠ سال رسیده و این مهم‌ترین اتفاقی است که این بیماری را به بیماری قرن تبدیل می‌کند؛ به طوری که بروز سرطان در مدت کوتاهی از ١٠ میلیون نفر مورد جدید در ابتدای این قرن به ١٤ میلیون نفر در سال ٢٠١٢ رسید و باز هم در مدت کوتاهی تا سال ٢٠٣٠ به حدود ٢٥ میلیون نفر خواهد رسید.
اما چیزی که این بیماری را مهم می‌کند، تنها افزایش بروز قابل ملاحظه آن نیست. این بیماری از همه نظر گران است. برآوردهایی که در سال ٢٠١٠ انجام شده نشان می‌دهد که سرطان سالانه بیش از یک تریلیون دلار (هزارو ١٦٠ میلیارد دلار) هزینه دارد که با وجود بروز کمتر به نسبت بیماری‌های قلبی- عروقی، هزینه‌های آن ٢٠ درصد بیش از این بیماری‌هاست و نکته جالب این گزارش این بود که اگر جهان در زمینه پیشگیری و تشخیص زودهنگام هزینه می‌کرد سالانه صد تا ٢٠٠ میلیارد دلار ذخیره می‌کرد و از یک‌سوم تا یک‌دوم مرگ‌های ناشی از سرطان نیز جلوگیری می‌شد (یعنی چیزی حدود سه تا چهار میلیون نفر در سال) و جالب است که اکثر مرگ‌های قابل اجتناب سرطان (٨٠ درصد) در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد.
علت چیست؟ علتش این نیست که ما لزوما کم هزینه می‌کنیم بلکه نمی‌دانیم چطور باید هزینه‌ها را مدیریت کنیم. به‌عنوان مثال در همین حوزه پیشگیری از سرطان، تنها یک‌دهم از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آنها، مالیات حداقل سه‌چهارم قیمت سیگار را تشکیل می‌دهد. آیا کشور ما جزء این ١٠ درصد است؟ میزان ذرات معلق در هوای شهرهای ما حدود دو برابر متوسط جهانی است (١١٥ در برابر ٦١ میکروگرم در هر مترمکعب از هوای شهرهایی با جمعیت بالای صد هزار نفر). البته در چهار سال گذشته درخصوص کیفیت سوخت خیلی تلاش شده اما آیا درخصوص خودروها هم همین حساسیت وجود دارد؟ درست است که اشتغال مهم است اما هزینه‌هایی که به دلیل بیماری و مرگ‌ومیر ناشی از هوای آلوده یا تصادفات پرداخت می‌شود، کمتر از هزینه ایجاد شغل‌های جایگزین است؟ آیا ما راه‌حل بهتری درخصوص کیفیت خودروها نداریم که هم صنعت بومی از بین نرود و هم سلامت مردم تأمین شود؟
یک نکته را نیز فراموش نکنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود نیمی از سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند و بیش از نیم تا سه‌چهارم از این موارد قابل پیشگیری، به شیوه زندگی مردم برمی‌گردد. درست است که حاکمیت باید به وظیفه خود عمل کند اما مردم نیز نباید از خود غفلت کنند. چرا باید نیمی از جمعیت ما اضافه‌وزن داشته باشند. چرا باید کم‌تحرکی این‌قدر شایع باشد؟
به همه این دلایل است که در وزارت بهداشت در چهار سال گذشته، نزديك روز جهانی سرطان (چهار فوریه) «پویش ملی مبارزه با سرطان» را با برنامه و دستورالعمل مشخصی با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و سازمان‌های مردم‌نهاد برگزار می‌کنیم. البته یکی از اهداف ما افزایش آگاهی عمومی است اما هدف دیگر نیز جلب حمایت ذی‌نفعان است تا همه به وظایف خود برای مبارزه با سرطان عمل کنیم.
در این چهار سال در وزارت بهداشت کارهای زیادی برای سرطان انجام شده اما هنوز کارهای زیادی باقی مانده است.
وزارت بهداشت برنامه‌ای تحت عنوان «برنامه ملی مدیریت سرطان» دارد و اهداف و راهبردها و فعالیت‌های مشخصی را از سال ١٣٩٢ تا ١٤٠٠ طراحی کرده است. این برنامه هفت بخش پشتیبان و چهار بخش اصلی دارد شامل پیشگیری، تشخیص زودهنگام، درمان و مراقبت‌های حمایتی و تسکینی. هدف غایی این برنامه این است که بروز و مرگ‌ومیر سرطان را کاهش و کیفیت زندگی مبتلایان را افزایش دهیم. تجربیات جهانی نشان داده‌اند که با برنامه‌ریزی و تلاش هدفمند می‌توان به این اهداف دست یافت به شرطی که همه ذی‌نفعان به‌خصوص نهادهای خارج از حوزه بهداشت به وظایف خود عمل کنند.
انتهای پیام/ |
