محمد دهقانی/ آزار رساندن به اشخاص براساس موازین فقهی و قانونی جرم محسوب شده و مرتکبان این اعمال به دیه و مجازات‌هایی دیگر محکوم می‌شوند. در کودکآزاری با توجه به این واقعیت که کودک توان دفاع از خود در مقابل آزارهای اعمال‌شده را نداشته و ازنظر شرایط‌سنی نیز قدرت مقابله با مهاجم را ندارد، مجازات‌های تعیین‌شده برای کودکآزاری باید قابل‌توجه باشد تا افراد را از این کار منع کند. در قانون مجازات‌های‌اسلامی کشور مجازات‌های مربوط به کودکآزاری به‌میزان‌زیادی لحاظ نشده است.
در لایحه قانونی حمایت از حقوق کودکان‌ونوجوانان که درحال‌حاضر در دستورکار رسیدگی کمیسیون‌قضائی و حقوقی مجلس قرار دارد، این موضوع کاملا لحاظ شده است. برای کودکآزاری از طرف اولیای کودک و اشخاص‌غریبه مجازات تعیین شده است. بر اساس این لایحه، عامل کودکآزاری درصورت اثبات جرم با مجازات حبس و شلاق روبه‌رو می‌شود.
اورژانس‌اجتماعی در مقابل کودکآزاری
اورژانس اجتماعی در بحث کودکآزاری مسئولیت دارد و در صورت اعلام کودکآزاری مامورانی را به محل فرستاده تا به موضوع رسیدگی کنند. اورژانس‌اجتماعی اطفالی را که از جانب اولیا و اشخاص درمعرض تهدید قرار گرفته‌اند، به مراکز پیش‌بینی‌شده در بهزیستی انتقال و همچنین به محاکم‌قضائی ارجاع می‌دهند. محاکم‌قضائی به‌عنوان سرپرست موقت برای اطفال و اشخاص تعیین‌تکلیف می‌کنند. فرایند اقدامات اورژانس‌اجتماعی پیچیده نیست و در لایحه موردبررسی حقوق کودکان‌ونوجوانان این مسائل پیش‌بینی شده و مسئولیت‌هایی به بهزیستی، نیروی انتظامی و دستگاه‌قضائی کشور محول شده است.
گزارش‌ندادن کودکآزاری جرم است
در گذشته عدم‌گزارش کودکآزاری جرم محسوب نمی‌شد. یکی از مسائل جدید لحاظ‌شده در لایحه جدید حقوق کودکان‌ونوجوانان، جرم تلقی‌شدن عدم‌گزارش کودکآزاری است. درحال‌حاضر تمام مردم درمقابل ناهنجاری‌های اعمال‌شده بر اطفال و کودکان مسئول هستند و درصورت قصور در اطلاع‌دهی کودکآزاری خاطی محسوب شده و اعمال آنها مستحق‌مجازات است. اگر مقایسه‌ای میان مجازات‌های تعیین‌شده در قانون درمورد کودکآزاری و دیگر جرایم داشته باشیم، خواهیم دید قانون درمورد مجازات‌های کودکآزاری مشابه جرایم دیگر است. به‌دلیل ناتوانی جسمی، دفاعی و شرایط‌سنی، کودک نمی‌تواند درمقابل بزرگسالان از خود مراقبت کند و قدرت‌مقابله با عواملی را نیز که به او لطمات و صدمات وارد می‌کنند، ندارد. درنتیجه قانون حمایت‌های قاطعی از کودکان پیش‌بینی کرده تا بتوان از آنها درمقابل عوامل آسیب‌زا به‌نحو مطلوبی حمایت کرد. کودک درمورد کودکآزاری نمی‌تواند اقدامی‌بالفعل را برای مقابله و مواجهه با افرادی که او را مورد آزار قرار داده‌اند، انجام دهد و اولیای او مسئول‌رسیدگی به وضعیت کودک هستند. افرادی که شاهد و ناظر کودکآزاری هستند نیز به‌نحوی عهده‌دار مسئولیت‌کودکان محسوب‌می‌شوند. در مواردی که کودکآزاری ازسوی والدین صورت گرفته باشد نیز مسئولیت والدین نسبت به حفاظت از اطفال خود کاهش نمی‌یابد و درصورتی که به آزار و اذیت آنها پرداخته باشند، مجازات می‌شوند.
عواقب عدم‌توجه به مصادیق کودکآزاری
عدم‌برخورد قانونی با افراد کودک‌آزار و عدم‌توجه به کودک‌آزاری‌های رخ‌داده در جامعه منجر به افزایش جرایم نسبت به اطفال می‌شود. مجازات‌های تعیین‌شده در قانون به‌نحوی از گسترش موارد کودکآزاری در جامعه می‌کاهد و درصورت توجه‌ویژه به موارد کودکآزاری و شناسایی، بررسی و تعیین مجازات متناسب با جرم شاهد کاهش این موارد خواهیم بود. روند رسیدگی به موارد کودکآزاری و برخورد با آنها در جامعه مثبت است.
نیروی انتظامی، اورژانس اجتماعی یا بهزیستی و مراجع کشف و تایید جرم بلافاصله مراتب را به دستگاه‌قضائی و دادگستری اعلام می‌کنند. این سازمان‌ها وظیفه خود را به‌عنوان مدافعان حقوق‌کودک انجام داده و در ماجرا مداخله می‌کنند. آنها به‌نیابت فرد آسیب‌دیده تشکیل‌پرونده داده و اقدام می‌کنند. پس از تکمیل‌پرونده برای مجرمان کیفرخواست صادر شده و متهمان کودکآزاری به دادگاه می‌روند. محاکم قضائی نیز افراد را مجازات کرده و موارد قانونی پیش‌بینی‌شده متناسب با جرم را درمورد فرد اعمال می‌کنند.
راهی جز راه قانونی نیست
مقابله با کودکآزاری در جامعه روند روبه‌رشدی دارد و توجه‌قانون به این موضوع نیز افزایش پیدا کرده است. در موارد کودکآزاری جز اعمال راه‌حل‌های قانونی موجود راه‌دیگری برای مقابله با آن نداریم. وظیفه نیروی انتظامی کشف جرم و وظیفه مرجع‌قضائی نیز رسیدگی و صدور حکم برای فرد در مظان اتهام کودکآزاری است. لایحه‌جدید حقوق کودکان‌ونوجوانان نسبت به لایحه‌قبلی نگاه کارشناسانه‌تر و علمی‌تری به کودکآزاری دارد.
در قانون مجازات به‌میزان زیادی به این امر پرداخته نشده است، اما اختصاصا در لایحه‌جدید این موضوع موردتوجه قرار گرفته است و برای افرادی که شخص مرتکب کودکآزاری شده است، مجازات‌های قابل‌توجهی پیش‌بینی شده است.
عوامل بروز کودکآزاری در خانواده‌ها
آمار دقیقی در دست نیست که در چه مناطقی از ایران و چه‌تعداد از والدین مرتکب کودکآزاری می‌شوند، اما به‌طور کلی می‌توان گفت نابسامانی‌های اجتماعی، فقر اقتصادی و فرهنگی، مسائل و آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، عملکرد منفی و خلاف قانون اولیا نسبت به فرزندانشان منجر به اعمال فشار نسبت به کودکان خانواده خواهد شد که کودکآزاری یکی از مصادیق این فشارهاست.
مسئولان باید در راستای اعتلای فرهنگ و تربیت خانواده‌ها تلاش کرده و در دانشگاه‌ها و مدارس کلاس‌های آموزشی برای نحوه رفتار با کودکان برگزار شود. در این کلاس‌ها والدین باید از وظایف خود در مقابل فرزندانشان آگاه شوند. در واقع باید اقدامات‌فرهنگی در راستای بهبود روابط فرزندان و والدین در خانواده انجام شود و صرفا نباید به مجازات موردی افراد در مورد کودکآزاری در سطح جامعه بسنده کرد. درصورتی که تنها به مجازات خاطیان تکیه کنیم، میزان جرایم خشنی مانند کودکآزاری در جامعه کم نمی‌شود.
در لایحه‌جدید حمایت از حقوق کودکان‌ونوجوانان اختیارات‌فراوانی به سازمان بهزیستی و اورژانس اجتماعی داده شده و درباره عملکرد این سازمان‌ها به‌خوبی اعمال نظر صورت گرفته است. نهادهای بهزیستی، اورژانس‌اجتماعی و نیروی انتظامی در مقابل این جرایم تقویت شده و قدرت اجرایی آنها افزایش یافته است.
در لایحه‌جدید وظایف بیشتری به این سازمان‌ها محول شده و همچنین حمایت‌های قانونی بیشتری نیز از آنها شده است. سازمان‌بهزیستی در حال حاضر نمی‌تواند کودکان آزاردیده را به فرزندخواندگی بدهد و تنها می‌تواند تا زمان تعیین تکلیف وضعیت آنها برای این کودکان سرپرست‌موقت تعیین کند. این کودکان تا زمانی که نیاز باشد، به خانواده‌هایی سپرده می‌شوند که توان تربیت آنها را داشته باشند.
انتهای پیام/ |
