گفت‌و‌گو یکی از ضروریات جامعه امروز ایران است. نگاهی به تحولات چهار دهه اخیر و تغییرات اجتماعی حاصل از آن، اهمیت نهادینه شدن فرهنگ گفت‌و‌گو را دوچندان می‌کند. واقعیت آن است که در پی تغییرات دهه اخیر در نظام خانواده و اجتماع، از گفت‌و‌گو و تعامل فاصله گرفته‌ایم.

کاهش مراودات در سطح خانواده به کمتر از بیست دقیقه در شبانه‌ روز، بالا رفتن نگران‌ کننده آمار طلاق و سیر صعودی آن در پنج دهه گذشته، افزایش میزان منازعات و تعداد پرونده‌های قضایی و مواردی از این دست، همگی بیانگر غفلت از عنصر تأثیرگذار گفت‌و‌گو در میان مردم می‌باشد.

گفت‌و‌گو و تعامل در سطوح مختلف می‌تواند به حل بسیاری از مسائل مبتلابه جامعه بینجامد و اگر به‌عنوان یک فرهنگ پذیرفته شود، گام مهمی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش همدردی و انسجام برداشته‌ایم. چرا که گفت‌و‌گو منجر به کاهش عصبیت و شکاف فرهنگی، افزایش اشتراکات، ایجاد فضایی برای داشتن گوش شنوا، پذیرش نقد و شکوفایی و پویایی در جامعه می‌شود.

در جامعه‌ای که فضای گفت‌و‌گویی حاکم است، فضیلت، معرفت، اخلاق و بسیاری از فضایل دیگر افزایش می‌یابد.

در این میان تعامل میان کانون‌های حاکمیت، نخبگان و مردم، جامعه‌ای منسجم، سالم، دوراندیش، همه‌ جانبه ‌نگر و کل‌نگر را نوید می‌دهد و بی‌تردید نخبگان، اصحاب فرهنگ، هنر، علم و دانش و آگاهی از جمله کانون‌های اثر‌گذار در ایجاد فضای گفت‌و‌گویی هستند.

همچنان که رسانه نیز به‌عنوان بستری برای انتقال عقاید نخبگان به جامعه و حلقه وصل میان دولت و ملت از دیگر کانون‌های تأثیر‌گذار در جامعه برای افزایش گفت‌و‌گو محسوب می‌شود.

در این صورت است که گفت‌و‌گو به فرهنگ ملی کشور تبدیل می‌شود و به جای منازعه و تخریب، نقد سازنده و اصلاح روش‌ها اهمیت می‌یابد.

بنابراین نقطه آغاز تعامل در جامعه، گفت‌و‌گوی فرهنگی است. چنان‌که عامل اصلی منازعه نیز، تخاصم فرهنگی است. در حقیقت، منازعه فرهنگی به‌دلیل عدم گفت‌وگو و مدارای فرهنگی شکل می‌گیرد.

نادیده انگاشتن تنوع و تکثر فرهنگی به ‌عنوان یک واقعیت انکار‌ناپذیر، زمینه منازعه فرهنگی را فراهم می‌کند، در حالی که پذیرش آن ما را به وحدت و همگرایی فرهنگی رهنمون می‌سازد.

پس می‌توان با سازگاری و تأکید بر نقاط مشترک به مسائل بزرگتر و دغدغه‌های اصلی جامعه فکر کرد و در جامعه پرآسیب امروز، راه تداوم حیات اجتماعی، از مسیر گفت‌و‌گو می‌گذرد.

باید گفت‌وگو، تعامل، سازگاری، ‌هم‌اندیشی، تحمل، مدارا و پذیرش حق دیگران برای زیست فرهنگی را به رسمیت بشناسیم.

آنچه که نباید مورد غفلت قرار گیرد، لوازم اخلاقی تحقق گفت‌وگوی فرهنگی یعنی تواضع، وفای به عهد و مشارکت است. گفت‌وگو باید با اصل احترام به تفکر، اعتقادات و آداب و رسوم طرف‌های گفت‌وگو همراه باشد، نتیجه گفت‌ وگو باید به مشارکت‌ جویی و همزیستی مسالمت‌ آمیز فرهنگی متنوع منجر گردد.

کوتاه سخن اینکه گفت‌وگو راهبرد و مهم‌ترین کلید گشاینده قفل درهای بسته و گفت‌وگوی فرهنگی، بخشی اساسی از تداوم حیات اجتماعی ما است.

انتهای پیام/