روز ۱۶ آذر در تقویم به نام روز دانشجو نام نهاده شده است؛ نامی که تداعی گر شور، حال و جسارت جوانی است. با بررسی وضعیت دانشجویان در کشور می‌توان گفت که اوایل انقلاب حدود ۱۸۰هزار دانشجو در مراکز آموزشی عالی کشور مشغول به تحصیل بودند که این رقم هم اکنون به ۲۵ برابر افزایش یافته است.

بر اساس بررسی‌ها مجموع جمعیت دانشجویی کشور چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود که سه درصد از این تعداد در بخش‌های پزشکی و مابقی در حوزه‌های غیرپزشکی مشغول به تحصیل هستند. در ضمن از این تعداد ۱۳ درصد معادل ۷۰۰ هزار نفر از کل جمعیت دانشجویی در دانشگاه‌های دولتی، هشت درصد معادل ۴۰۰ هزار نفر در دانشگاه‌های غیردولتی، ۳۵ درصد در واحدهای دانشگاه‌های آزاد و مابقی هم در مراکز دانشگاهی نهادی تحصیل می‌کنند که رقم قابل توجهی از این جمعیت را دختران و زنان تشکیل می‌دهند. این در حالی است که نرم جهانی افزایش دانشجو تقریبا یک پنجم این رقم است و ایران پنج برابر میانگین نرم جهانی با افزایش دانشجو روبه رو است.

دانشجویی پلی برای مواجهه با زندگی بزرگسالی

زندگی دانشجویی و ورود به دانشگاه به ویژه برای دختران می‌تواند به عنوان یک دوره مفید برای آماده‌سازی آنها در پذیرش مسئولیت‌های زندگی محسوب شود. به بیان دیگر دوران دانشجویی را برای دختران می‌توان دورانی پر از تهدیدها و فرصت‌ها قلمداد کرد. چون دختران در دوران دانشجویی دوره نوجوانی را طی کرده و وارد یک اجتماع بزرگ‌تر شده اند. در اصل این اجتماع بزرگ‌تر به دلیل عدم وجود محدودیت‌های دبیرستان می‌تواند برای دختران نوجوان و جوان به یک دوران ارزنده و موثر برای اندوختن اطلاعات تبدیل شود.

در اصل این دوره از زندگی می‌تواند به دختران حس مفید بودن را انتقال دهد. در دوران دانشجویی فرزندان دختر این سرزمین از استان‌ها، شهرستان‌ها و روستاهای کشور با توجه به بافت سنتی در شهرها و فرهنگ‌های کوچک به یک اجتماع بزرگ‌تر ورود پیدا می‌کنند، آنها به واسطه زندگی دانشجویی باید به شکل مستقل زندگی کرده تا بتوانند مسئولیت کارهای خود را برعهده گیرند. در این شرایط دختر امروز باید به سهولت با اختلاف نظرها کنار بیاید و برای حل تناقص‌ها گفتمان را بپذیرد. افراد به دلیل روح حاکم در فضای دانشجویی به سهولت می‌توانند ابراز وجود کرده و مدیریت بحران را در خود تقویت کنند. دختران جوان در دوران دانشجویی می‌توانند نوع دوستی، مسئولیت پذیری و تعامل با دیگران را به طور مناسب بیاموزند. سن جوانی به عنوان سن تاثیرگذار در زندگی هر فرد می‌تواند به عنوان کارنامه ای از شخصیت و توانایی یک فرد مدنظر قرار گرفته شود.

دختران تحصیلات تکمیلی را دریابند

با بررسی آمار ورود به دانشگاه در کشور، درمی‌یابیم نرخ ورود دانشجویان دختر بیش از پسران است، اما در مقاطع تحصیلات تکمیلی زنان و دختران جامعه نقش چندان پر رنگ و اثرگذاری نداشته و در این مرحله غالبا تعداد پسران بیش از دختران است. هم اکنون اکثر دختران دانشجو به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند. آنها برای کسب مهارت‌های زندگی در ابعاد مختلف و برای دستیابی به استقلال اجتماعی، اقتصادی و ایجاد توانمندی باید همچون دوران تحصیل به کسب مهارت‌های لازم بپردازند. در جامعه ما امکانات برای همگان مهیاست. دانشجویان دختر با تشکیل گروه‌های اجتماعی و ورود به اجتماع می‌توانند به رشد شخصیتی دست یابند. برای مثال با بررسی عملکرد جمعیت «امام علی(ع)» در سال‌های اخیر می‌توان گفت که این جمعیت سال‌هاست که در زمینه مباحث اجتماعی، شخصی، اجتماعی و گروهی افراد مطالبه گر است. اگر دختران جوان با همت و تلاش خواسته‌های خود را در یک چهارچوب قابل قبول اجتماعی پیگیری کنند می‌توانند از ظرفیت مسئولان دانشگاه نیز استفاده کرده و حتی با شرکت در کارگاه‌های توانمندسازی و توان افزا به فعالیت بپردازند. چون اغلب در این کارگاه‌ها مسائلی همچون «چرا امروزه جوانان این سرزمین در تشکیل خانواده با مشکلات و ناکامی‌های فراوانی مواجه می‌شوند؟» و در یک کلام «چرا جوان امروز از خواسته خود نسبت به زندگی بی اطلاع هستند؟» مورد ارزیابی قرار داده می‌شود. قبل از هر اقدام جوانان و به‌ویژه دختران جوان باید اهداف، آمال و آروزهای خود را روی کاغذ نوشته و به هدفگذاری بپردازند. اگر آنها در دوران دانشجویی به عنوان یک دوران مطالبه گر بتوانند نظرات انتقادی خود را در یک چهارچوب قرار داده و به پیگیری آن بپردازند و در پی مطالبات انتقادی خود باشند به نسبت می‌توان تغییرات در ابعاد مختلف زندگی همگان را به وضوح مشاهده کرد.

روز دانشجو، روز شادی، خنده و جوک!

روز دانشجو را به همه دانشجویان این مرز و بوم تبریک عرض می‌کنم، اما باید دانست که در سال‌های اخیر روز دانشجو در کشور به روز شادی، خنده و جوک تبدیل شده است! این در حالی است که در این روز می‌توان رسالت دانشجو را بار دیگر مورد بازاندیشی قرار داد. با توجه به اینکه شور و نشاط ماهیت دوران جوانی است، اما تا وقتی تقویت تفکر انتقادی مورد پیگیری قرار نگیرد، طبیعتا نمی‌توان انتظار تغییر در شرایط موجود را داشت. برای مثال برای تقویت تفکر انتقادی هر فرد می‌تواند از خود آغاز کرده و خواسته‌های شخصی‌اش را دنبال کند. با بررسی وضعیت اشتغال زنان و نرخ بیکاری زنان تحصیلکرده در جامعه باید گفت که این قشر در کاریابی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند. امروزه بازار کسب و کار در جامعه ما با توجه به دو دهه اخیر با تغییرات قابل ملاحظه‌ای همراه بوده است. زنان و دختران دانشجو باید با هدفگذاری و تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی بتوانند در جامعه موثر باشند. برخی از دختران دانشجو در گروه همسالان به دلیل عدم‌ کسب تجربه کافی و بیم از عدم پذیرش در گروه احتمال تجربه آسیب‌های متعدد را دارند و به این ترتیب از پیگیری یک برنامه مدون و مناسب در دستیابی به اهداف خود دور می‌مانند. در این شرایط دختران جوان با تقویت روحیه دانشجویی، علم‌آموزی، آگاهی، بروز تفکر انتقادی و... می‌توانند خود را از گزند آسیب‌های احتمالی مصون نگه دارند. در روز دانشجو تکرار آسیب‌های تهدید کننده دختران چندان به صلاح نیست و باید به دختران جوان گفت که با تقویت توانایی‌ها و تلاش برای دستیابی به اهداف خود می‌توانند هر چه سریع‌تر به خواسته‌ها و به تقویت کارایی خود بپردازند.

شهربانو امانی