این روزها جشنواره انگور در شهر ارومیه در حال برگزاری است؛ جشنواره‌ای که دست‌کم عنوان آن می‌تواند آیینی از ریشه داشتن یک محصول کشاورزی را روایت کند، اما همه‌چیز به همان انگور خلاصه نمی‌شود. کافی است نام ارومیه را بشنویم تا نخستین واژه‌ای را که به یاد بیاوریم، «دریاچه» باشد. حالا دیگر نمی‌شود دریاچه ارومیه را تنها به اقلیمی در گوشه شمال غرب کشور محدود دانست. در تمام این سال‌ها که آب از آن دریغ شده بود، روایت‌های غم‌انگیز مرگ یک دریاچه به گوش می‌رسید.
هر چند مرگ یک دریاچه برای اولین بار نبود که اتفاق می‌افتاد؛ خشکی‌های این سرزمین شاهد مرگ دریاچه‌های زیادی از جنوب و مرکز و جنوب شرقی بوده و هنوز هم هراس خشکی‌های بیشتر وجود دارد، اما دریاچه ارومیه روایتی فراگیر را در گذرگاه اقلیمی رقم زد، چراکه شاید سال‌ها پیش کسی نمی‌توانست باور کند که بزرگ‌ترین دریاچه داخل کشور با آن همه عظمت، روزی به زانو درآید.
کسی مرگ دریاچه را باور نکرد تا روزی که دیگر نفسی از او بلند نشد. نمی‌شود در مرگ دریاچه تنها یکی را مقصر دانست. همه ما مقصر بودیم؛ چه سوءمدیریت‌هایی که در گذشته کمر به نابودی آن بسته بود، چه سرسختی آسمان برای باریدن و چه بی‌توجهی ما مردم که هزار و یک دلیل برای خود می‌تراشیدیم تا مرگ دریاچه را نبینیم. هر چند تقصیرها به یک اندازه نبود و یکی بیش و یکی کم، دریاچه را در سراشیبی انداخته بودیم. حالا زمان مرثیه‌خوانی‌ها گذشته است، دریاچه دوباره نفس می‌کشد، هر چند نفس‌هایی کوتاه و در هراس مرگ دوباره.
نجات محیط‌زیست و گردشگری با یک محصول کشاورزی
اما از دریاچه که بگذریم در کنار ساحل آن، جشنواره‌ای برپاست که بدون شک می‌تواند نگاه‌ها را دوباره به شمال‌غرب کشور معطوف کند. جشنواره انگور که از هفته گذشته آغاز شده بود، چند روز دیگر هم ادامه دارد تا یکی از مهم‌ترین محصولات آن سرزمین را برای ما در ایران و حتی برای دیگر کشورها، معرفی کند. اهمیت آن زمانی است که به گفته محمد حضرت‌پور، شهردار ارومیه، بدانیم سالانه ۲۸۶ هزار تن انگور در ارومیه تولید می‌شود که تنها ۲۰ هزار تن از این میزان صادر می‌شود و این رقم نشان‌دهنده جذب این محصول در کارخانه‌های تبدیلی در ارومیه است. اما شاید کمتر توجهی به شهرهای مرزی از جهت توسعه گردشگری، شکوفایی اقتصادی و افزایش صادرات شده باشد. هر چند حسن قشقاوی معاون وزیر امور خارجه هم که در آیین افتتاحیه جشنواره انگور حضور داشت، می‌گفت: من شش سال قبل دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در ارومیه را افتتاح کردم و امروز شاهد تحولات و رونق و رشد بسیاری هستم و اگر بخواهم نقشه جغرافیایی ایران را به گربه‌ای تشبیه کنم سر آن آذربایجان و قلب آن تهران است.
روش‌های نوین کشاورزی، راه نجات دریاچه
در حال حاضر جشنواره هشت‌روزه انگور در دهکده ساحلی «چی‌چست» ارومیه در حال برگزاری است. در گزارش شرق آمده است، این جشنواره با هدف تثبیت و تقویت جایگاه این میوه در اقتصاد، کشاورزی، گردشگری، صنعت و کارآفرینی برگزار می‌شود. معرفی روش‌های نوین کشت انگور، زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاران کشاورزی و توسعه طبیعتگردی از دیگر اهداف برگزاری جشنواره انگور است.
در هر صورت انگور از محصولات مهم آذربایجان غربی است و نقشی اساسی در توسعه صنایع تبدیلی به‌ویژه تولید آب‌میوه و کنسانتره دارد؛ اما شاید نقطه عطف جشنواره انگور آنجاست که بدانیم مرگ دریاچه با باغداری آن منطقه چه پیوندی دارد. اکثر باغداران و کشاورزان حاشیه دریاچه ارومیه چاه‌های غیرقانونی حفر کرده‌اند و فارغ از سوءتدبیرها در گذشته، مصرف آب کشاورزان و باغداران هم در مرگ دریاچه مزید بر علت شد.
شهردار ارومیه در نشست خبری جشنواره انگور با اشاره به چاه‌های غیرقانونی در حاشیه دریاچه، به نکته قابل تأملی اشاره کرد.
او معتقد است گرچه نمی‌توان در عمل تمام چاه‌های غیرقانونی را توقیف کرد، چراکه اقتصاد چند خانواده به آن وابسته است، اما می‌توان با مکانیزه کردن آبیاری‌ها گام مهمی در بهینه کردن مصرف آب برداشت.
نکته حائز اهمیت آنجا بود که حضرت‌پور تأکید کرد در میان میوه‌های تولیدشده در ارومیه، انگور از این جهت می‌تواند مورد توجه قرار گیرد که در سال تنها دو بار به آبیاری نیاز دارد در حالی که دیگر میوه‌ها و محصولات هسته‌ای به آبیاری‌های متعددی نیاز دارند.
شهردار ارومیه در نشست خبری، به مناسبت برگزاری چهارمین جشنواره انگور، تاکید کرد: وقتی کشت انگور جایگزین محصولات هسته‌ای دیگر شود با کاهش مصرف۵۰۰ میلیون مترمکعب در آب مواجه می‌شویم.
انتهای پیام/ |
