ارومیه، شهر خوشه های زرین و یاقوتی انگور

لیلا نوری / همزمان با برداشت انگور يكي از محصولات مهم و استراتژيك آذربايجان غربي، جشنواره ملي انگور از تاریخ 23 تا 30 شهريورماه سال جاري در دهكده چي‌چست اروميه برگزار مي‌شود.

تاک؛ درختی است با کاربردهای گوناگون، از برگ، محصول، چوب و ... که نیازهای مردم را تامین می کند و از دیرباز با مردم ارومیه و خاطرات آنها عجین شده است و زمانی نقش مهمی حتی در روابط سیاسی منطقه داشته است.

امروزه کشاورزی صنعت مهمی است که نقش شایان توجهی در تولید ناخالص داخلی هر منطقه دارد، ازآنجا که زمین های حاصلخیز و مناسب کشت و زرع و منابع محدود هستند، تعیین الگوی بهینه کشت هر منطقه باید با آگاهی و تعیین الگوی مناسب کشت و عوامل موثر و با حداکثر سودآوری باشد.

با توجه به اهمیت تولیدات کشاورزی در تامین نیازهای غذایی مردم و ابعاد اقتصادی تولید و ضرورت های ناشی از آن، اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه های حائز اهمیت در علوم کشاورزی مطرح است. در علوم پیشرفته اقتصادی، کشاورزی به عنوان یکی از مراحل اولیه توسعه منطقه مطرح شده و تامین درآمد، ایجاد اشتغال، تامین غذا، ایجاد بازار و ارزآوری را جز حداقل اثرات توسعه کشاورزی و تولید محصول در یک منطقه دانسته اند.

موضوع مهم دیگر این است که بخش کشاورزی بر خلاف صنایع دیگر با بخش دیگری رقابت نمی کند بلکه درکنار سایر صنایع، مکمل آنها و موجب رشد و پیشرفت آنها مانند صنایع تولیدی، تبدیلی و ... است.

از زمان های بسیار قدیم، مردمان باستان ارومیه با ذکاوت و دقت خاصی تمامی این تحقیقات را انجام داده و بهترین محصول را  مناسب با شرایط اقلیمی، خاک، آب و هوا و اکوسیستم منطقه انتخاب و پرورش داده اند. در خاطرات باقی مانده از هزاران سال پیش، از شهر ارومیه به عنوان جلگه ای در کنار دریاچه یاد شده است که در آن تاک هایی با شاخه های بهم فرو رفته دیده می شده است.

این خود نشان از عمق پیوندهای ارومیه با این محصول و اقتصاد حاصل از ان دارد. در زمان های قدیم که اشتغال عمده مردم کشاوزی و دامداری بوده است مردم این منطقه، از طریق کشت و فروش انگور امرار معاش می نمودند و نبض اقتصاد منطقه در دانه های شیرین و سرخ انگور می زد.

با نگاهی علمی و عمیق تر به انگور هم می توان دریافت که اساسا این محصول مناسب کشاورزی در این منطقه و اقلیم است چرا که فیزیولوژی انگور به گونه ای است که ریشه در خاک می دواند و می تواند در عمق خاک نفوذ یابد و آب و املاح مورد نیاز تاک را از عمق زمین تامین نماید. از سویی دیگر درخت انگور جز درختانی است که کمترین آب جهت رشد و پرورش آن نیاز است.

در اصل کشاورزی با تاک برای مناطق کم آبی است و شاید یکی از علل خشک شدن دریاچه، کشت سایر محصولات، با نیازی بیشتر به آب باشد.

شاید اینگونه به نظر برسد که اقلیم ارومیه اقلیم فقیر و کم برخورداری است و با تک محصول انگور گردش اقتصاد برای مردمان دشوار و امرار معاش از طریق آن تقریبا ناممکن خواهد بود. اما  با نگاه از زاویه ای دیگر به محصولات و فراورده های مورد استحصال از انگور می توان دریافت که نه تنها در ارومیه بلکه انگور توانایی گردش اقتصاد کل استان را دارد.

محصولات و فرآورده های انگور، اعم از کشمش، سرکه، شیره انگور، آبغوره و غوره، رب انگور، مویز و...... خود گویای این مطلب است. از طرفی دیگر، برگ درخت انگور بسیار مغذی بوده و علاوه بر طبخ غذا به عنوان چاشنی در برخی ترشیجات و غذا ها نیز استفاده می شود.

در فصل بهار که فصل هرس درختان انگور است، پس از هرس شاخه ها آب خاصی از شاخه خارج می شود که از آن با نام اشک انگور یاد می شود. اشک انگور بهترین درمان برای رفع سنگ کلیه است. علاوه براین چوب درخت انگور و شاخه های آن در مقاطع مختلف، بهترین هیزم شناخته شده است.

قدمت تولید برخی محصولات از جمله شیره انگور (دوشاب) در ارومیه به سالهای بسیار دور می رسد. اما متاسفانه در سایه بی توجهی مسئولان از این پتانسیل ها و ظرفیت های استان به ویژه در بخش گردشگری استفاده بهینه ای نشده و تا چند سال گذشته نیز به دست فراموشی سپرده شده بود اما برگزاری این جشنواره ملی می تواند امید تازه ای به این ظرفیت ها و توانمندی ها بدهد.

اما امروز شهرداری ارومیه کمر همت بسته تا با شناساندن ارومیه به عنوان شهر انگور به تمامی مردم ایران و جهان، زمینه فعالیت سرمایه گذاران و فعالین اقتصادی در بخش صنعت و صنایع تبدیلی را در ارومیه فراهم آورد. حرکتی که بایستی سال ها پیش از این در ارومیه اتفاق می افتاد، اما هنوز هم دیر نیست.

برگزاری جشنواره هایی از این دست، که به احیای فولکولور و بازی های بومی و محلی، موسیقی سنتی عاشیق های ارومیه و استحصال محصولات انگور در خانه های کاه گلی و با وسایل اولیه  می پردازد، در کنار نمایشگاهی از صنایع دستی و غذاهای سنتی این اقلیم، - با معرفی آش دوغ به عنوان غذای سنتی ارومیه - حرکتی است بس مفتخر و گامی است بلند، در راستای احیای سنت های غنی و پربار این مرز و بوم. باشد که آیندگان بیابند و ببینند و بهره ای هر چند اندک ببرند.

شهردار ارومیه در گفت و گوی خبری اظهار کرد: چنانچه در بلندمدت اهداف و دستاوردهای جشنواره انگور ارومیه را بررسی کنیم، قطعاً خواهیم دید که در راستای تولید بومی، جذب سرمایه گذاری، افزایش صادرات و همچنین افزایش درآمد افرادی است که چرخ زندگی شان از راه باغداری انگور می چرخد.

محمد حضرت پور افزود: این جشنواره پاسخی به مطالبات و خواسته های مردم فرهنگ دوست ارومیه در راستای حفظ آدب و سنن قدیمی و محلی و بهترین فرصت برای آشنایی نسل جوان با خود واقعی شان است و ما سعی داریم که با به تصویر کشیدن نحوه و شرایط زندگی پیشینیان این دیار در قالب نمایشگاهی برای همیشه آن را ثبت کنیم.

شهردار ارومیه گفت: معرفی هنرمندان و اهالی فرهنگ و ادب، معرفی محصولات فرهنگی و بازاریابی برای آنها از این طریق، معرفی و ثبت البسه محلی شهرمان، معرفی مشاهیر ارومیه به نسل جوان، شناساندن تاریخ ارومیه، معرفی توانمندی های ارومیه در زمینه های مختلف فرهنگی، هنری و تولیدات صنایع دستی و صنایع غذایی را می توان از علل برگزاری جشنواره انگور ارومیه دانست.

 وی ادامه داد: معرفی ارومیه به عنوان یکی از قطب های تولید انگور کشور و شناساندن آن در سطح منطقه ای، کشوری و حتی بین المللی از دیگر اهداف جشنواره انگور ارومیه است که به نوعی تلاش در جهت تقویت توان کشاورزی منطقه با بازاریابی است.

حضرت پور با بیان اینکه معرفی توانمندی های کشاورزی ارومیه در راستای تولید انگور باعث جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی نیز می شود، تصریح کرد: جذب سرمایه گذار برای ایجاد صنایع تبدیلی و همچنین بسته بندی شاید مهمترین هدف اقتصادی جشنواره انگور ارومیه باشد، به نحوی که سال گذشته شاهد حضور افرادی از روسیه و عراق در جشنواره بودیم که امسال سعی داریم که بازار هدف محصولات انگور ارومیه را مشخص و برنامه ریزی کنیم.

 وی همچنین اشاره ای نیز به اقتصاد مقاومتی داشت و تأکید کرد: یکی از مهمترین ارکان اقتصاد مقاومتی ایجاد صنایع تبدیلی و بسته بندی و ایجاد پایگاهی برای صادرات محصولات تولیدی کشاورزان و روستاییان به سایر استان ها و حتی کشورهاست، از این رو گرچه هزینه های اولیه برگزاری این جشنواره را متقبل می شویم اما نباید دیدی محدود و کوتاه مدت داشته باشیم.

حضرت پور افزود: از این رو اگر در بلندمدت اهداف و دستاوردهای جشنواره انگور ارومیه را بررسی کنیم، قطعاً خواهیم دید که در راستای تولید بومی، جذب سرمایه گذاری، افزایش صادرات و همچنین افزایش درآمد افرادی است که چرخ زندگی شان از راه باغداری انگور می چرخد.

 وی همچنین به مسئله گردشگری نیز اشاره ای داشت و تأکید کرد: جذب گردشگران داخلی در طی برگزاری این جشنواره در دوره های قبلی هر ساله با افزایش قابل ملاحظه ای روبرو بوده و امیدواریم و اطمینان داریم این جشنواره فرصتی برای معرفی ارومیه به عنوان شهری فرهنگ دوست و گردشگرپذیر شود و در مراحل بعدتر فرصت جذب گردشگران خارجی نیز فراهم شود.

حضرت پور اظهار کرد: سال گذشته شاهد آن بودیم که انبوه مسافران از استانهای همجوار برای بازدید از جشنواره انگور ارومیه راهی این شهر شدند که جای بسی خوشحالی دارد.

 شهردار ارومیه تصریح کرد: در سال های گذشته شاهد آن بودیم که باغات انگور در اثر عدم نظارت مسئولان وقت و همچنین کم بازده بودن محصول انگور در هنگام فروش و نبود صنایع تبدیلی تخریب و جای خود را به باغات الوان و همچنین سیب دادند که با مصرف بی رویه آب باعث کاش سطح آب های زیرزمینی شده و خشک شدن دریاچه ارومیه را تشدید کردند.

 وی عنوان کرد: از این رو با توجه به اینکه محصول اصلی باغات ارومیه در طی سده های گذشته انگور بوده باید با معرفی آن به عنوان محصولی بومی و در راستای حفظ طبیعت آذربایجان، گامی عملی نیز در راستای حفظ دریاچه ارومیه برداریم چون طبق اعلام کارشناسان باغاتی همانند سیب چندین برابر انگور مصرف آب دارند.

وی ادامه داد: قطعاً هر برنامه ای که اجرا می شود بدون ایراد و عیب نیست و خودمان و مجموعه برگزارکنندگان جشنواره انگور را نیز به طور کامل بی نقص نمی بینیم و در این راه منتظر راهنمایی ها و کمک های منتقدان احتمالی جشنواره در جهت بهتر برگزار شدن جشنواره هستیم.

 شهردار ارومیه یادآور شد: انتقاد سازنده را با جان و دل می پذیریم اما باید منصف و همه چیز را تک بعدی ندید بلکه تمامی ابعاد برگزاری جشنواره را دید و به جمع بندی رسید و متعاقب آن متناسب با کلیت طرح و جشنواره انتقاد کرد و همچنین بازخورد فرهنگی برگزاری این جشنواره را  در بین نسل جوان به طور ویژه مدنظر قرار داد.

انتهای پیام/