رشد جمعیت شهری و تاثیر بنیادین آن بر نحوه و شکل زندگی مردم تغییراتی را به اجبار بخاطر نیاز جامعه و محدودیتهای خدمات شهری بوجود آورده که نمونه ای از آن تبدیل تدریجی منزلهای حیاط دار و بزرگ به فضاهایی با ابعاد کوچکتر با خانه هایی بر روی یکدیگر است.
به گزارش نای قلم، رشد جمعيت روستايي و شهري و مهاجرت سريع مردم به سوي شهرهاي بزرگ، ضرورت ايجاد مجتمع‌هاي مسكوني، افزايش ساختمان‌ها و در نتيجه آپارتمان‌نشيني را ايجاب كرده است. طبقه متوسط جامعه كه قبلا در خانه‌هاي زميني و سنتي و گاه ويلايي با حياط كوچك يا بزرگ در كنار ايوان، باغچه، حوض، حياط خلوت و اتاق‌هاي متعدد زندگي مي‌كردند، اكنون نمي‌توانند به راحتي و بدون هيچ چالشي با زندگي در شكل جديد در آپارتمان‌هاي كوچك با همسايگان ناآشنا، محدوديت جا و مكان، پله‌هاي زياد، وجود آسانسور و رعايت قوانين حاكم بر زندگي آپارتمان‌نشيني كنار بيايند و به همين دليل پيدايش مشكلات و چالش‌هاي مستمر و آسيب‌هاي احتمالي مي‌تواند از نتايج روبهرو شدن با اين محيط جديد، كم شدن امكانات، ايجاد نگراني و دلواپسي براي ادامه زندگي در شرايط جديد باشد.
كاهش نسبي ارتباطات و وابستگي‌هاي اجتماعي، كم شدن حمايت و پشتيباني اجتماعي از سوي آشنايان و همسايگان جديد، بي‌پناهي رواني، بالا رفتن هزينه‌هاي روزمره و عدم دسترسي به اقوام و فاميل در مواقع ضروري، اضطراب و استرس سازگاري با شرايط تازه، مسائل مالك و مستاجر، خريد يا اجاره آپارتمان، نوسان غيرقابل پيش‌بيني قيمت‌ها و ديگر مسائل مي‌تواند بهداشت رواني افراد را به هم زده و در درازمدت امنيت رواني فرد را به مخاطره افكند و سلامت رواني و جسمي افراد را مختل کند.
فرهنگ آپارتمان نشینی؛ تلاشی برای زندگی آسانتر
یکی از شهروندان ساکن در آپارتمان های مسکونی فرهنگ آپارتمان نشینی را شامل تلاش های هر یک از افراد برای زندگی آسانتر، تعامل بیشتر با همسایه ها و برخوردهای اجتماعی مناسب تر می داند.
مصطفی ابوالحسنی معتقد است: زندگی در واحدهای اجتماعی حس همکاری داوطلبانه و مسئولیت پذیری اجتماعی را به خوبی ترویج می کند.
به گفته این شهروند زندگی در مجموعه های ساختمانی تجربه زندگی هماهنگ گروهی و اشتراکی را فراهم می کند و این امر مستلزم تاکید بر رعایت حقوق یکدیگر در زندگی اجتماعی است.
ميهماني‌هاي از سر باز كني
خارج شدن خانه‌ها از فضايي كه وسعت آن امروزه براي نسل جديد كمتر در تخيل مي‌گنجد و تبديل شدن آنها به خانه‌هايي در ابعاد كوچك‌تر، به گونه‌اي كه هر خانه روي خانه‌اي ديگر بنا شده، مدلي از زندگي را در خانه‌هايي به نام آپارتمان به وجود آورده است. سهيل به همراه مادرش در آپارتمان ۴۰ متري زندگي مي‌كند.
او با بيان اينكه فضاي اين آپارتمان نقلي برايش دلگير است، مي‌گويد: براي مثال در ديد و بازديد عيد نوروز با هر رفت و آمد ميهمانان بايد خانه نظافت مي‌شد، چون خانه‌هاي كوچك به نسبت زود هم كثيف مي‌شود.
او درباره برگزاري ميهماني در اين خانه‌ها مي‌گويد: برگزاري ميهماني و دعوت فاميل‌ها در اين آپارتمان نقلي امكان‌پذير نيست و به نسبت در مناسبت‌هاي مختلف ميهمان‌ها را به رستوران يا سفره‌خانه دعوت مي‌كنيم. اين امر به ظاهر و از نظر برخي افراد شيك به نظر مي‌رسد، اما در برگزاري ميهماني در رستوران اصلا شور و حال صله رحم وجود ندارد.
در اين نوع برگزاري ميهماني انگار فقط شكم ميهمان مورد احترام قرار گرفته است نه شخصيت او. اين در حالي است كه صله رحم يعني گفت‌وگو و اطلاع از حال و روز يكديگر.
فرهنگ آپارتمان نشینی نهادینه نشده است
خیلی ها اعتقاد دارند با توجه به سابقه کم آپارتمان نشینی هنوز آنگونه که باید فرهنگ آپارتمان نشینی نهادینه نشده است، از همین رو همواره اختلافات و مشکلات در بین همسایه های یک واحد آپارتمانی وجود دارد.
بنابراین می توان وجود مدیر اندیشمند و توانمند برای هر ساختمان مسکونی را راه مناسبی برای کاهش تنش ها و اختلافات بین همسایه ها دانست.
در عین حال، زندگی در مجتمع های آپارتمانی علاوه بر اینکه خیلی از سنت های خوب گذشته را از بین برده، در مقابل مشکلات خود را به مردم تحمیل کرده است.
یک خانم خانه دار معتقد است: با ماشینی و مدرن شدن زندگی های امروزی میزان ارتباط بین همسایه ها بسیار کمتر از دوران گذشته شده است.
صدیقه کریمی عنوان می کند: نادیده گرفتن حقوق همسایه ها در برخی موارد زمینه نارضایتی از یکدیگر را فراهم می کند و این امر باید با ارایه آموزش های لازم به خانواده ها درباره سبک زندگی آپارتمانی اصلاح شود.
وی می گوید: به نظر من فرهنگ آپارتمان نشینی در نقاط مختلف یک شهر هم می تواند با هم متفاوت باشد و این تفاوت در سطح کلان، مثلا در مقایسه فرهنگ آپارتمان نشینی در کرمان با سایر شهرهای بزرگ به خوبی قابل مشاهده است.
همسايه، صداي موزيك را كم كن
ظهر جمعه است. يكي از واحد‌ها براي چندين بار در اين ماه ميهماني برگزار كرده است. صداي موزيك از سر كوچه به گوش مي‌رسد. اين امر با اعتراض همسايه واحد كناري روبهرو شده است.
صاحبخانه مي‌گويد: بعد از چندين سال پسرم از خارج از كشور به خانه آمده است و در اين آپارتمان ۶۰ متري همه بستگان را نمي‌توانم با هم دعوت كنم و هر روز تعدادي از آنها را دعوت مي‌كنم. اين امر مورد اعتراض همسايگان است.
او مي‌گويد: با اينكه حق همسايه را هميشه رعايت مي‌كنم و نمي‌گذارم كدورتي بين ما بروز كند، اما همسايه‌ها هم بايد شرايط من را درك كنند. در ضمن فرهنگ، جزو لاينفك زندگي آپارتمان‌نشيني است و ناديده گرفتن اين بخش مهم در زندگي آپارتماني به وجود آورنده بخش بزرگي از مشكلات اجتماعي و معضلات رواني است.
به گفته او رسيدن به يك فرهنگ واحد در هر مجموعه آپارتماني در حالي است كه هر خانواده ساكن در هر واحد مسكوني فرهنگ آپارتماني خاص خودش را دارد و همسو و همراه كردن همه فرهنگ‌ها با يكديگر در يك فرهنگ در عرصه عمل كاری غيرممكن به حساب مي‌آيد.
هر كس به فكر خويش است
يونس ۶۰ ساله از زندگي در آپارتمان كلافه شده است و معتقد است زندگي به اين سبك آزادي افراد را از بين برده است و باعث تنزل صميمت‌ها شده است.
او مي‌گويد: براي مثال پرداخت آب بها جزو هزينه‌هاي مشترك در بين همسايگان محسوب مي‌شود و به نسبت برگزاري ميهماني و مصرف بيش از حد اين امكانات مشكلات فراواني را به دنبال دارد.
او زندگي آپارتمان‌نشيني را همچون زندگي در مسافرخانه مي‌داند و معتقد است: با اينكه در آپارتمان همه امكانات در اين محدوده جمع شده است، اما همين امر براي شخصي مثل من كه هفت فرزند دارم و آخر هفته‌ها اكثر آنها به همراه خانواده شان به منزل ما مي‌آيند مي‌تواند سر هر مساله‌اي از جمله جاي پارك خودرو، سر و صدا و تردد بيش از حد دردسرساز باشد.
به گفته او در گذشته در نشست‌هاي شبانه افراد به دور هم جمع مي‌شدند و اين ميهماني‌ها نيز به‌طور دوره‌اي برگزار مي‌شد، اما هم‌اكنون به دليل عدم گنجايش خانه‌ها و تغيير سبك زندگي ديگر هر كسي به دنبال كار خود است.
خلاصه کلام اینکه امروزه، زندگی آپارتمان نشینی به امری اجتناب ناپذیر مبدل شده اما اگر یک همت عمومی به کار گرفته شود و تمام اقشار و نهادهای مختلف از جمله صدا و سیما، مطبوعات، شهرداری ها، خانه های فرهنگ و... در آشنا ساختن شهروندان، حقوق شهروندی و رعایت آن در خصوص آپارتمان نشینی و همچنین ترویج مشارکت کنند با وجود تفاوتهای زندگی آپارتمان نشینی با سبک زندگی سنتی، امید است که گام موثری در تمدن سازی نوین اسلامی برداشته شود.
انتهای پیام/ |
