اولین مدرسه عالی طب به‌عنوان «نخستین دانشکده‌ طب ایران» در سال 1257هـ ش (1878م) توسط تعدادی از اطبا خارجی و میسیونرهای مذهبی به سرپرستی دکتر ژوزف کاکران در جنوب غربی ارومیه تاسیس شده است.

به گزارش نای قلم، دانشجویان آن مدرسه پس از طی دوره های نظری و عملی در طول پنج سال به درجه دکترای عالی طب نائل می آمدند به طوری که اولین فارغ التحصیلان آن مدرسه که 27 نفر بودند در شهرهای آذربایجان به کار طبابت پرداختند.

مدرسه عالی طب در کنار بیمارستانی قرار داشت که آنهم به ابتکار و همت دکتر کاکران احداث و راه اندازی شده بود و شامل دو بخش بیست تختخوابی و یک اتاق عمل بود که دانشجویان در آنجا دوره های کارآموزی و کارورزی را می گذراندند، مدرسه عالی طب بعد از مرگ دکتر کاکران در سال 1905 تعطیل شد.

دانشکده پزشکی از سال 1356 به عنوان یکی از واحدهای آموزشی دانشگاه ارومیه تحت پوشش وزارت فرهنگ و آموزش عالی با پذیرش 48 نفر دانشجوی رشته پزشکی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1365 پس از تصویب قانون تشکیل وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی این دانشکده وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه شد. شهر تاریخی ارومیه از قرن ها پیش مهد تمدن و مرکز علم و دانش بوده و یکی از حوزه های معتبر، علوم قدیم به شمار می رفته به طوری که علما و فضلا و دانشمندان معتبر اصول و فقه اسلامی و حکمت و فلسفه و ادبیات فارسی را به علاقه مندان تعلیم می دادند که آثار مکشوفه از تپه های تاریخی «گوگ تپه» و خرابه های بناهای با عظمت باستانی گواه بارز این مدعاست اما در اثر تحولات متوالی و انقلابات متعدد آثار فرهنگی و مکتوبات علمی و ادبی این مرز و بوم محو و نابود شده است.

 بر اساس مدارک و اسناد و مآخذ تاریخی موجود تا اوایل قرن نوزدهم امر آموزش در سطوح مختلف در شهرستان ارومیه همانند سایر نقاط ایران به صورت سنتی و به طور غیر رسمی در خانه ها و مکتب خانه ها صورت می گرفته و آموزش در سطوح عالی به صورت نوین وجود نداشته است.

این مدرسه از سوی فردی به نام دکتر جاستن کینز که با موافقت و اجازه رسمی دولت ایران تاسیس شده بود و در حقیقت نخستین مرکز تربیت معلم ایران نیز می تواند باشد، به دلیل فقدان معلم که از مشکلات اساسی و عمده آموزش و پرورش به شمار می رفت امکان تشکیل و توسعه مدارس وجود نداشت. لذا پرکینز در مدرسه روستای سیر ارومیه عده ای از جوانان و نیز بزرگسالان مستعد را آموزش داد تا در سایر روستاها با ایجاد مدارس روستایی کوچک به آموزش و پرورش کودکان مشغول شوند و همین تلاش و همکاری موجب شد که به تدریج در سایر روستاهای شهرستان ارومیه مدارسی برای آموزش کودکان و حتی افراد سالمند ایجاد شود که در مدت 60 سال، 117 باب مدرسه در شهر و روستاهای ارومیه تاسیس شد.

این مدرسه که پس از دارالفنون نخستین دانشکده طب ایران به شمار می رود، از سوی فردی به نام جوزف کاکران یکی از آشوریان ارومیه در سال 1882 میلادی در داخل باغ 15 هکتاری که به منظور تاسیس بیمارستانی خریداری شده بود، ایجاد شد.

مباحثی که در مدرسه طب عالی ارومیه تدریس می شد شامل فیزیولوژی شیمی، آناتومی، امراض داخلی، جراحی، مامایی، شکسته بندی و تشخیص امراض بود. مدت تحصیلات هر دوره دانشکده 5 سال طول می کشیده است که پس از ۵ سال دانشجویان فارغ التحصیل می شدند، آن افراد پس از پایان تحصیلات خود در شهرهای آذربایجان حکیم خانه باز کرده و طبابت می کردند. بر اساس مدارک موجود تحصیل و عملیات طبی و جراحی این دانشجویان به قدری جلب توجه کرد که مظفرالدین میرزا (ولیعهد) در سال 1898 میلادی خود گواهینامه های فارغ التحصیلان را که از سوی دکتر کاکران اهدا شده بود، گواهی و امضا کرد، حتی گفته می شود یکی از مهم ترین عمل های جراحی دکتر کاکران که او را در تمام ایران مشهور کرد، مداوای سعد السلطنه بود که سرطان داشت.

دکتر کاکران مدت 27 سال در شهر ارومیه بیماران را مداوا و معالجه کرد و سرانجام در سن 50 سالگی در این شهر بر اثر بیماری تیفوس درگذشت و دانشکده طب را از خود به یادگار گذاشت، وی در قبرستانی در دهکده سیر ارومیه دفن شده است. در حال حاضر این ساختمان که به ساختمان چوبی، جهاد دانشگاهی معروف است دارای یک هزار و 500 متر مربع مساحت بوده و در خیابان شهید بهشتی ارومیه واقع شده که بعد از دارالفنون نخستین مرکز آموزش طب و نیز بیمارستان در ایران بود. ساختمان چوبی جهاد دانشگاهی ارومیه به اندازه 10 پله از کف حیاط بالاتر بوده و دارای زیرزمین نیز است، ورودی ساختمان به فضای کوچکی منتهی می شود که به 6 اتاق بزرگ و یک اتاق کوچک راه دارد، طبقه اول دارای 3 اتاق و بالکن نیز در سمت شمال آن قرار دارد.

مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان غربي از ثبت این اثر تاریخی در فهرست آثار ملي خبر داد.

جلیل جباری اظهار كرد: به منظور حفظ هويت تاريخي و فرهنگي اين مجموعه در سال گذشته پرونده ثبتي آن تشكيل و به شوراي عالي ثبت آثار تاريخي، فرهنگي سازمان مركزي ارسال شد كه پس از بررسي پرونده و احراز شرايط، حكم ثبتي آن به اين اداره كل و ساير ادارات و نهادهاي ذي ربط ابلاغ شد.

وي افزود: مجموعه بناهای پردیس دانشگاه ارومیه به تعداد 13 اثر در مساحتی به وسعت 9.3 هکتار است و دارای ساختمان های متفاوت با پلان های متفرقه بوده که به صورت پراکنده در محوطه زیبا و باغ مانندی واقع شده اند.

جباري به مشخصات ابنيه موجود در آن اشاره كرد و گفت: بناهاي اين مجموعه تماماً به صورت آجری بوده و بیشتر آنها سقف شیروانی دارند، در فضای داخلی آنها با توجه به کاربری و نوع استفاده، دخل و تصرفات جزئی دیده می شود از جمله اینکه برای جلوگیری از فرسایش آجرها به غیر از ساختمان چوبی از اندود سیمان و سنگ مرمر استفاده شده است.

انتهای پیام/