لعیا نورانی زنوز / درخشش نگاهشان جلب توجه مي‌كند، با اقتدار سخن مي‌گويند و رفتارشان گواهي بر اين ادعاست كه «با گام‌هاي استوار آمده‌ايم»، «هيچ وقت براي آمدن دير نيست» و «شايد امروز همان فردايي است كه ديروز منتظرش بوديم».
به گزارش ناي قلم، زندگي افرادي چون رحمت، علي، منظر و بسياري از معتادان، تراژدي غم‌انگيزي به دنبال دارد اما انتهاي مسير زندگي‌شان ديگر به تاريكي، بدبختي، تنهايي و مرگ ناشي از خماري ختم نمي‌شود، آنها پيام‌رسان اين واقعيت هستند كه مي‌توان به واسطه انجمن معتادان گمنام به روزگار خاكسترنشين پايان داد و از اين راه تاريك مسيري روشن و سرسبز به سوي كمال ساخت.
امروزه سازمان‌هاي مردم‌نهاد نقش مهمي را در امر پيشگيري، درمان و مبارزه با سوءمصرف مواد مخدر ايفا مي‌كنند، معتادان گمنام نيز يك انجمن غيرانتفاعي متشكل از معتادان در حال بهبودي است كه اعضا از يكديگر ياد مي‌گيرند چگونه بدون مواد مخدر زندگي كنند و به چه طريقي از اثراتي كه اعتياد در زندگي‌شان گذارده است رها شوند، اين انجمن يك برنامه تغيير زندگي ارائه مي‌دهد كه به افراد كمك مي‌كند مجددا با خود، ديگران و جهان ارتباط برقرار كنند.
باور«تو مي‌تواني» را پذيرفتم...
علي يكي از معتادان گمنام است، او با سن پاكي 11 سال از تجربه خود سخن مي‌گويد: در دوران اعتياد در جهنمي مي‌سوختم كه در آن همسر و دو فرزند دخترم تبديل به خاكستر شده بودند، تنها فكرم اين بود كه مواد را از كجا به دست آورم و در كجا مصرف كنم.
او مي‌افزايد در ابتدا مصرف تفنني داشتم و نمي‌توانستم باور كنم معتاد هستم اما بعد از 20 سال مصرف انواع مواد مخدر متوجه شدم كه بيماري اعتياد فراگيرتر از مصرف مواد است.
علي اضافه مي‌كند: در زمان مصرف خيلي از موقعيت‌هاي اجتماعي را از دست دادم، تحصيلاتم را رها كردم و آرزوهاي شغليم تحقق پيدا نكرد.
او ادامه مي‌دهد انجمن راه جديدي را به من ياد داد، زندگي‌ام متحول و رابطه‌ام با خداوند، اجتماع و خانواده خوب شد و توانستم در زمينه كاري به موفقيت‌هايي دست يابم چراكه باور«تو مي‌تواني» را پذيرفتم و توانستم اين را به اثبات برسانم كه يك معتاد مي‌تواند بدون مواد زندگي كند و زندگي خوبي داشته باشد.
از خاکستر خود دوباره متولد شده‌ام...
منظر 14 سال معتاد بود و وارد نهمين سال پاكي‌اش شده است، تار و پود لبخندش سپاس عميقي است از همه آنها كه به پاكي‌اش كمك كردند...
مادر و خواهرم ساليان درازي مصرف‌كننده مواد مخدر بودند و من از سن پنج سالگي با مواد مخدر آشنا شدم...، با اصرار مادر ازدواج كردم و همسرم مصرف‌كننده بود، از غم تنهايي و افسردگي پيشنهاد مصرف سيگار سپس مواد مخدر داد و بعد از اعتياد چون تهيه مواد سخت بود با سه فرزند دختر از خانه بيرونم كرد.
فقر، گدايي از همسايگان، بي‌خانماني و ...ماحصل اعتياد من به مواد مخدر بود تا اينكه در يكي از شهرهاي آذربايجان شرقي در منزل دايي خود سرپناهي يافتم و به واسطه زن‌دايي خود با انجمن معتادان گمنام آشنا شدم.
مي‌گويد از وقتي در جلسات انجمن حاضر شده انگيزه بيشتري دارد تا سالم بماند، تنها چيزي كه به من كمك كرد تا دوباره به سمت مصرف مواد مخدر نروم انجمن معتادان گمنام بود، امروز احساس مي‌كنم از خاکستر خود دوباره متولد شده‌ام.
انجمن كورسويي از اميد را در دل‌ها روشن مي‌كند
رحمت نيز يكي ديگر از اعضاي انجمن معتادان گمنام است كه به عنوان مسئول روابط عمومي انجمن معتادان گمنام آذربايجان غربي فعاليت مي‌كند، او مدت‌ها اسير دام اعتياد بوده و اكنون پس از 12 سال و 10 ماه از اين دام رهايي يافته و زندگي جديدي را با پاكي از اعتياد براي خود شروع كرده است.
او با فعاليت در انجمن معتادان داراي تجربه‌هاي فراواني است و مصمم است تا با حركت و كمك به معتادان آنها را به زندگي دوباره بازگرداند.
رحمت اظهار مي‌دارد: انجمن معتادان گمنام مي‌كوشد تا معتادان را به زندگي برگرداند و كورسويي از اميد را در دلشان روشن كند.
او مي‌افزايد: در گذشته عصبي و پرخاشگر بودم، دروغ مي‌گفتم و مجبور بودم به عزيزترين كسانم در خانه و خانواده خسارت بزنم، تصورم بر اين بود كه هيچ كس از اعتياد من اطلاعي ندارد حال آنكه فقط خودم باور نداشتم كه معتاد هستم و وقتي متوجه شدم دوبار اقدام به خودكشي كردم.
رحمت به عواملي كه باعث شد به پاكي برسد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: خداوند متعال با مهرباني بي‌وصف‌اش مرا انتخاب كرد و باعث شد راه بهبوديم را پيدا كنم و با اين انجمن به واسطه يك كارتن‌خواب بهبوديافته آشنا شوم، سخنانش مثل يك جرقه در مغز من روشن شد، تا درست فكر كردن را ياد بگيرم و امروز توانستم با فهميدن اينكه چه چيزهايي باعث مي‌شد من در گذشته ترك ناموفق داشته باشم و رعايت اصول برنامه كه انجمن ارائه كرد عدم بازگشت خود به زندگي قبلي‌ام را فراهم سازم.
انجمن معتادان استان و 3000 نفر عضو
رابط شوراي منطقه اي انجمن معتادان گمنام آذربايجان غربي نيز مي‌گويد: انجمن معتادان گمنام در سال 1332 هجری شمسی توسط افرادی که خود در چنگال بیماری اعتیاد گرفتار شده بودند، بنیان گذاشته شد و امروزه با گذشت بیش از 60 سال در بیش از 134 کشور جهان فعال است در حال حاضر هرهفته جلسات مختلفی در دنیا به بیش از 70 زبان برگزار می‌شود.
حسن می‌افزاید: معتادان گمنام فعالیت خود را در ایران از سال 1369 با کمک چند عضو در حال بهبودی آغاز کرد به طور مرتب جلسات مختلفی در سراسر کشور اعم از شهرهای بزرگ، کوچک و حتی روستاها با هدف کمک و نجات معتادان برگزار کرده و در حال حاضر دارای 500 هزار نفر عضو می باشد.
وي ادامه مي‌دهد: این انجمن از سال ۷۷ فعالیت خود را در ارومیه آغاز کرده و تاکنون حدود سه هزار نفر عضو دارد.
هسته اصلي و قلب برنامه NA دوازده قدمي است
كارشناس توسعه مشاركت‌هاي مردمي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر آذربايجان غربي هم مي‌گويد: انجمن معتادان گمنام يك تكنولوژي خويشتن است به طوري كه در آن معتادان براي رسيدن به بهبودي كامل بايد خويشتن خود را از طريق تكنيك‌هاي شخصيتي به معتادان در حال بهبودي ارتقا دهند.
عبدالعلي دربان مي‌افزايد: NA يكي از روش‌هاي درماني است كه فضايي فراهم مي‌آورد تا در آن افراد خصوصيات اخلاقي، تربيتي و شخصيتي خود را پرورش دهند و رفتارهاي مثبت و اجتماعي را فرا گيرند، طي فعاليت‌هاي فردي و گروهي مسئوليت‌پذيري و نوعي زندگي اجتماعي بهينه را تمرين كنند تا بتوانند از اين تجربه جهت بازتواني خود بهره گيرند.
وي اظهار مي‌دارد: هسته اصلي و قلب برنامه NA دوازده قدمي است. اين قدم‌ها مجموعه‌اي از رهنمون‌ها براي دستيابي عملي به بهبودي است، به طوري كه معتادان با دنبال كردن اين رهنمون‌ها و كار كردن صميمانه با ساير اعضا ياد مي‌گيرند كه مصرف مواد مخدر را قطع كنند و با مسائل زندگي روزانه روبرو شوند.
دربان با بيان اينكه ساختار جلسات انجمن غيررسمي است و هزينه جلسات به طور كامل از محل‌هاي داوطلبانه اعضاي معتاد و فروش نشريات بهبودي تامين مي‌شود، تصريح مي‌كند: تنها نياز اعضاي اين انجمن محل برگزاري جلسات است كه تاكنون دستگاه‌هاي اجرايي و در شهرستان‌ها فرمانداري‌ها همكاري خوبي داشته‌اند.
كارشناس توسعه مشاركت‌هاي مردمي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر اضافه مي‌كند: اين انجمن از ابتدا تا كنون وابسته به هيچ سازمان و ارگان دولتي نبوده و هر فردي كه مايل باشد بدون در نظر گرفتن سن، مذهب، نژاد و جنسيت مي‌تواند به انجمن بپيوندد.
وي با تاكيد بر حمايت معنوي شهروندان و دستگاه‌هاي اجرايي از انجمن معتادان گمنام استان، متذكر مي‌شود اعضاي اين انجمن نيز بايد تلاش كنند تا اعتباري كه در جامعه نسبت به آنها ايجاد شده است با رفتارهاي خود حفظ كنند.
برخي از محققان نقش عوامل اجتماعي را در بازگشت به اعتياد مورد توجه قرار داده‌اند. از اين ميان مي‌توان به پژوهش منادي اشاره كرد، او درصدد فهم اين نكته بود كه چگونه فرد يا افراد جامعه رفتارها يا كنش‌هاي روزمره خود را در زمينه‌اي تغيير مي‌دهند و چه مي‌شود كه معتادان پس از سال‌ها مصرف مواد مخدر آن را رها مي‌كنند و به زندگي مانند ديگران باز مي‌گردند.
طبق تحقيقات انجام گرفته مي‌توان گفت تغييراتي كه در افراد ايجاد و منجر به تداوم ترك مي‌گردد به طور عمده مربوط به تغييراتي است كه در نگرش و باور افراد ايجاد مي‌شود و اين تغييرات شامل به دست آوردن اعتماد به نفس كاهش يافته در دوران اعتياد، تغيير نگرش نسبت به زندگي و دنياي اطراف و به ويژه نسبت به اعتياد، باور به بيمار بودن خود و آگاهي و شناخت نسبت به توانمندي‌ها و حتي كمبودهاي فردي است. با استناد به تجارب مشاركت‌كنندگان سه زيرمقوله «شناخت از خود، تغيير نگرش و اعتماد به نفس» منجر به تداوم ترك مي‌شود. (شناسايي عوامل موثر در پايداري ترك اعتياد- مرضيه حق‌گويي)
سخن آخر
به طور كلي مي‌توان گفت معتادان بهبود يافته پس از آن كه موفق به ترك مصرف مواد شدند بيش از هر زمان ديگري نيازمند رفتار محبت‌آميز و نه ترحم‌آميز اطرافيان خويش هستند چرا كه آنچه در اين مرحله به پايداري ترك آن ها تاثير مي‌گذارد دريافت حمايت‌هاي عاطفي و بازيابي جايگاه آن ها در خانواده و اجتماع است كه متاسفانه در اين زمينه خلا جدي احساس مي‌شود به طوري كه در سيستم درمان از سرمايه اجتماعي به گونه كاربردي استفاده نشده و به درمان فردي معطوف شده است كه اين روحيه فردگرايي از ميزان مشاركت افراد در عرصه‌هاي اجتماعي مي‌كاهد.
لذا عدم مصرف مواد مخدر نمی تواند گام اساسي ترك اعتياد محسوب شود و مدل برنامه پيشگيري پزشكي شامل تشخيص و درمان در برنامه‌هاي پيشگيري و درمان اعتياد به تنهايي موثر نمي‌باشد بلكه بايد پس از قطع وابستگي جسمي، وابستگي رواني به واسطه مراقبت‌هاي ويژه و حمايت‌هاي لازم قطع شود از این رو می طلبد سازمان‌ها و ارگان‌هاي مختلف جامعه با برنامه‌ريزي‌ها و همكاري‌هاي اصولي، توجه بيشتر به ابعاد اجتماعي، سلامتي و درماني افراد بهبود یافته اقدام کنند.
انتهاي پيام/
|
