عطش «نگين آذربايجان» رفع شد

حدود 18 سال است كه زخم‌هاي تاريخي بر پيكره «نگين آذربايجان» زده مي‌شود، از آبیاری باغات اطراف دریاچه ارومیه با چاه گرفته تا احداث 44 سد و مسدود کردن تمام راه های ورود آب به دریاچه، كاهش نزولات جوي و احداث ميانگذر درياچه اروميه كه فقط با هدف كاهش مسافت بين دو شهر تبريز و اروميه احداث و موجب متوقف شدن جريان طبيعي آب در دو طرف شد و در نتیجه رسوبات دریاچه صدها برابر افزایش يافت.

به گزارش ناي قلم، با بحراني شدن وضعيت درياچه سمينار، همايش‌ و كنگره‌هاي متعددي برگزار شد تا اميدي دوباره بر كالبد «چي‌چست» دميده شود اما اميدها يكي پس از ديگري از حيات دوباره «چي‌چست» نااميد شد و چه بسا كشاورزي نيز در معرض نابودي قرار گرفت تا جايي كه امروز روند خشكي درياچه اروميه يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي مردم به شمار مي‌آيد و شايد كمتر روزي را بتوان پيدا كرد كه خبري در اين خصوص در رسانه‌ها منتشر نشود و مردم دغدغه‌هايشان را با يكديگر به اشتراك نگذارند. ديگر تنها اميد مردم اين ديار به اجراي برنامه‌هاي احياء توسط دولت تدبير و اميد معطوف شده كه با اراده‌اي راسخ قدم براي احياي اين درياچه برداشته‌ و تشكيل ستاد احياي درياچه اروميه را به عنوان نخستين مصوبه در كارنامه كاري خود به ثبت رسانده است.

حال كه روزهاي پاياني سال را پشت سر مي‌گذاريم خبرهاي خوشي از درياچه اروميه به گوش مي‌رسد كه نشان از به نتيجه رسيدن اقدامات ستاد احياي درياچه اروميه است، به طوري كه جديدترين عكس ماهواره ناسا از درياچه اروميه نشان مي‌دهد كه علاوه بر پرآب شدن قسمت شمالي درياچه بخش‌هايي از قسمت جنوبي هم اكنون داراي آب است و ارتفاع آب به چند سانتي متر مي‌رسد.

اقدامات نتيجه‌بخش...

رودخانه‌هاي زرينه‌رود و سيمينه‌رود مهم‌ترين منبع تامين آب درياچه اروميه به شمار مي‌روند كه اولين اقدام ستاد احياي درياچه اروميه اتصال اين دو رودخانه و هدايت آب‌هاي آن‌ها به سمت پيكره درياچه اروميه بود، اين پروژه با اهداف كاهش سطح تبخير، ورود آب به پيكره آبي درياچه اروميه در كوتاه‌ترين زمان، افزایش و بهینه نمودن شیب و سرعت جریان ،کاهش میزان رسوب گذاری، جلوگیری از هدر رفت آب به طول ۱۳٫۶ کیلومتر و لایروبی ۱۲٫۳ کیلومتر ادامه مسیر مشترک دو رودخانه تا پیکره آبی دریاچه ارومیه از ابتدای امسال وارد مرحله اجرایی شده و پس از اتمام در مهر ماه سال جاری و شروع بارش‌های پاییزی، آب رودخانه های بخش جنوبی استان آذربایجان غربی به سمت دریاچه ارومیه روانه شد.

رهاسازی آب از سد بوکان و انتقال آن از طریق پروژه اتصال زرینه رود به سیمینه رود از دیگر برنامه های مهم احیای دریاچه ارومیه می‌باشد که تاکنون رهاسازی در سه نوبت با حجم آب ورودی بیش از ۱۸۱میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه از این مسیر عملیاتی شده است و مرحله بعدی آن با حجم ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مترمکعب از اواسط اسفند ماه سال جاری آغاز و تا اواسط فروردین ماه سال ۹۵ ادامه خواهد داشت.

از سوي ديگر مديرعامل آب منطقه‌ای آذربايجان غربي از آغاز مرحله جدید رهاسازی آب از مخزن سدهای بوکان، مهاباد و زولا به سمت دریاچه ارومیه خبر مي‌دهد.

کیومرث دانشجو مي‌افزايد در راستای اجرای مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه و پیرو ابلاغیه اخیر شرکت مدیریت منابع آب ایران، عملیات رهاسازی آب از سدهای بوکان با دبی 70 مترمکعب در ثانیه، مهاباد با دبی 18 متر مکعب در ثانیه از 17 اسفند ماه سال جاری و رهاسازی از سد زولا نیز با دبی 10 مترمکعب در ثانیه در 20 اسفند آغاز شده است.

وی اظهار مي‌دارد براساس ابلاغیه شرکت مدیریت منابع آب ایران در این مرحله میزان حجم رهاسازی از سد بوکان 140 میلیون متر مکعب، مهاباد 40 میلیون متر مکعب و زولا 10 میلیون مترمکعب پیش‌بینی شده است. با تکمیل این حجم از رهاسازی از سدهای فوق، مجموع آب رها شده از سدهای استان آذربایجان‌غربی، از ابتدای سال آبی بالغ بر 425 میلیون مترمکعب خواهد بود.

دانشجو مي‌گويد با توجه به تقارن ایام رهاسازی با تعطیلات نوروزی، مناطق پایین دست این سدها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و به همین دلیل لازم است مردم محلی و مسافران نوروزی در زمان رهاسازی و پس از آن از نزدیک شدن به حریم و بستر رودخانه‌های مربوطه و هرگونه برداشت غیرمجاز آب خودداری کنند.

پروژه هاي احياي درياچه اروميه در حوزه منابع طبيعي

به گفته مديركل منابع طبيعي آذربايجان غربي، اداره کل منابع طبیعی استان هم عملیات احیاي دریاچه‌ی ارومیه را در مساحتی بیش از 200 هزار هکتار برعهده دارد که طرح‌های مختلفی همچون قرق، نهال کاری و کشت گونه های گیاهی منطقه، مقابله با کانون‌های تولید گرد و غبار و ترویج فرهنگ منابع طبیعی با مشارکت اهالی منطقه را انجام می‌دهد.

رحمان وهاب‌زاده مي‌افزايد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی برای اجرای عملیات احیاي دریاچه‌ی ارومیه بیش از55 میلیارد ریال هزینه کرده است.

همچنين پروژه هاي جديد براي احياي درياچه اروميه در حوزه منابع طبيعي براي سال آينده تدوين و اعلام شد به طوري كه مجيد موسي زاده مدير اجرايي طرح احياي درياچه اروميه در حوزه منابع طبيعي اظهار مي‌دارد: در نشست اخيري كه با دكتر گرشاسبي معاون رياست سازمان جنگل‌ها در امور آبخيزداري كشور برگزار شد طرح‌هاي جديد اداره كل منابع طبيعي آذربایجان غربی براي سال 94 و 95 تدوين و براي مراجع ذی‌ربط اعلام شد.

وي با اشاره به طرح‌هاي جديد براي احياي درياچه اروميه در حوزه منابع طبيعي براي سال آتي، تصريح مي‌كند: نهال كاري،  كنترل هرز آب، مراقبت و نگهداري جنگل‌هاي موجود، قرق، بادشكن زنده، پروژه ترسيب كربن اجراي فاز 2، ايستگاه سنجش و پايش و ساماندهي مديريت چرا از جمله طرح‌های اجرايي براي سال آتی پيش بيني و تعريف شده است.

موسي‌زاده ادامه مي‌دهد: بالغ بر سيزده و نيم ميليارد تومان اعتبار براي احياي درياچه اروميه در حوزه‌ي منابع طبيعي آذربايجان غربي اعتبار برآورد شده است كه تاكنون 30 درصد اين اعتبارات تخصيص يافته و براي دريافت تخصیص‌های آتي بايستي طرح‌هاي اجرايي جديد را براي مراجع ذی‌ربط اعلام كنيم كه در جلسه اخير با دكتر گرشاسبي اين طرح‌ها اعلام شد.

ضرورت برنامه‌ريزي یک الگوی کشت بهینه و اقتصادی در محدوده درياچه اروميه

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هم مي‌گويد: وضعیت کنونی دریاچه و کمبود منابع آب‌های زیرزمینی ایجاب می‌کند تا یک الگوی کشت بهینه و اقتصادی را در این محدوده برنامه ریزی و به صورت هدفمند اجرا کنیم.

اسمعیل کریم زاده درباره اجرای طرح کشاورزی پایدار در استان اظهار مي‌دارد: در اجرای فاز نخست این طرح که در وسعت ۳۰ هزار هکتاری از حوضه این دریاچه با موفقیت به اجرا گذاشته شد، نتایج خوبی در بحث صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی به دست آمد.

وی بیان مي‌كند: این طرح که از طریق مشارکت جوامع محلی اجرا می‌شود در فاز نخست در ۴۱ روستا واقع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با معرفی شیوه های کشاورزی پایدار به این روستاها به اجرا درآمد.

کریم زاده اضافه مي‌كند: فاز دوم اجرای برنامه استقرار کشاورزی پایدار با راهبرد IPMC هم اکنون در ۷۵ روستا آغاز شده است.  

به گفته وي شهرستان ارومیه هم اکنون ۲۹ درصد از نیاز آبی حوضه دریاچه ارومیه را مصرف می‌کند و پس از ارومیه شهرستان میاندوآب با ۱۸ درصد در رتبه دوم است.

وی تصريح مي‌كند: ۹۳ هزار و ۵۲۴ هکتار اراضی باغی معادل ۷۸ درصد از مجموع باغات استان و ۱۸۳ هزار و ۷۴۳ هکتار اراضی زراعی آبی و ۳۱۸ هزار و ۲۸۲ هکتار از اراضی زراعی دیم استان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در محدوده ۹ شهر استان واقع شده است.

فرجام سخن اينكه مجموع اين اقدامات موجب شده است طي 15 سال گذشته كه سطح آب درياچه اروميه همواره در مقايسه با سال قبل‌تر كاهش داشته باشد اما در 20 اسفندماه امسال سطح تراز آب درياچه اروميه مثبت شود به طوري كه سطح تراز آب دریاچه ارومیه در هفته جاری به 1270.64 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد رسیده که این سطح تراز در مقایسه با هفته مشابه سال گذشته یک سانتی‌متر افزایش ارتفاع آب را نشان می‌دهد و پیش بینی می‌شود با گرم شدن هوا که منجر به ذوب برف موجود در ارتفاعات می‌شود و با ادامه بارندگی‌های بهاره، جریان آب ورودی به دریاچه ارومیه افزایش یافته و موجب افزایش سطح آب دریاچه شود.

در گزارشي كه ایرنا منتشر كرد در حال حاضر مساحت عرصه آبی دریاچه ارومیه به بیش از 2 هزار کیلومتر مربع رسیده این در حالی است که در ابتدای سال آبی جاری در مهرماه امسال، میزان مساحت دریاچه به 537 کیلومتر مربع کاهش یافته بود.

ديده‌بان محيط زيست و و حیات وحش ايران نيز گزارش داد به دنبال ادامه بارش‌ برف و باران در شمال غرب کشور و انتقال آب بر اساس مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه، تراز سطح آب دریاچه ارومیه در روز هجدهم اسفندماه سال جاری به ۱۲۷۰٫۶۴ متر از سطح دریا رسید.

این تراز ۶۰ سانتی متر نسبت به پایین‌ترین سطح تراز دریاچه در روز دوم آبان ماه سال جاری و سه سانتی متر نسبت به روز هشتم اسفندماه سال جاری افزایش نشان می‌دهد.

اين افزايش درحاليست كه بارش‌ها در شش ماهه دوم امسال يعني از اول مهرماه تا 18 اسفندماه نسبت به سال قبل در سطح حوزه درياچه اروميه حدود 40 ميلي‌متر معادل 19 درصد كاهش داشته است همچنين تراز سطح آب درياچه در روز هجدهم اسفندماه تنها دو سانتي‌متر نسبت به روز مشابه در سال 1392 پايين‌تر است كه اين موضوع نشان مي‌دهد وضع درياچه اروميه در دو سال اخير بحراني‌تر نشده و شرايط درياچه تثبيت شده است.

اميد مي‌رود آغاز سال نو براي همه ما نويد آرزوهاي خوش بوده و همه دست به دست هم دهيم تا بار ديگر درياچه اروميه را پرآب و سرزنده ببينيم.

انتهاي پيام/