دکتر سجاد معین فر/ مدرس دانشگاه و جامعه‌شناس مسایل اجتماعی ایران
مسابقات ورزشی از ابزارهای بسار جذاب و مورد اقبال چشمگیر جوانان و نوجوانان محسوب می‌شوند و آثار زیادی در بالندگی روحی و ارضای نیازها و تمایلات طبیعی و رشد و ارتقای استعدادهای ورزشی و اجتماعی آنان دارند. ورزش از جمله پديده‌هاي اجتماعي و بستر مناسبي براي شکل‌گيري هويت جوانان است. ورزش علاوه بر آن که ابزاري براي غني‌سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان محسوب می‌شود و جنبه تفریحی دارد، زمینه ساز شکل‌گیری شخصیت و الگودهی مناسب نیز هست. بر این مبناست که ورزش را نیز به عنوان عاملی قابل توجه در شکل‌گیری و تقویت هویت محلی و ملی برشمرده‌اند.
ورزش یکی از عناصری است که می‌تواند هم بر شکل‌گیری هویت مؤثر باشد و هم از آن تأثیر پذیرد و با ظرفیت نمادینی که دارد می‌تواند مردم ساکن در یک منطقه را بزرگ و پراهمیت جلوه داده و غرور و هویت آن را ارتقا دهد.
مفهوم هویت به مجموعه نگرش‌ها، ویژگی‌ها و روحیاتی اطلاق می‌شود که یک فرد یا جامعه و فرهنگ را از دیگران متمایز می‌کند. یکی از مهم‌ترین ابعاد هویت، هویت محلی است که مجموعه‌ای از اعتقادات، باورها، خواست‌ها، فرهنگ و تاریخ مشترک است که در محدوده‌ای جغرافیایی، افراد را به همدیگر پیوند می‌دهد. در این میان ورزش علی الخصوص والیبال یکی از مهم‌ترین عناصری است که می‌تواند در ایجاد آن هویت در ارومیه نقش ایفا کند.
والیبال، ضمن آنکه پدیده‌ای جمعی و اجتماعی است، به شکلی نهادی، دارای کارکردهای خاصی برای نظام اجتماعی است که از یک‌سو ضمن رابطه‌ای همسو با ساختار اجتماعی و طبقاتی، باعث گرایش اقشار مختلف اجتماع به نوع خاصی از ورزش می‌شود.
والیبال، ضمن آنکه خود برخاسته از فرهنگ همزیستی و علایق جمعی یک جامعه تاریخی است، می‌تواند همچون امری اجتماعی، احیاگر اراده جمعی و پیوندهای تاریخی میان یک ملت نیز باشد. در عین‌حال، ورزش خود فارغ از وابستگی تاریخی، می‌تواند با به‌کارگیری نمادها، به تحریک روحیه قومی و ملی منجر شده و موجب فاخر نشان دادن قومیت ها در مسابقات ملی و تصورات متفاوت‌تری به نسبت جایگاه تاریخی آن‌ها باشد.
جذب اقوام در جامعه استانی توسط ورزش والیبال، یکی از کارکردهای هویت ساز این ورزش است. از این رو با توجه به وجود اقوام گوناگون (ترک، کرد، فارس) در قالب تیم والیبال ارومیه می‌تواند با تقویت تیم‌های ورزشی و درخشش در سطح ملی باعث نزدیک شدن حس هویت در بعد ملی در بین این اقوام و تقویت همبستگی اجتماعی از طریق ورزش والیبال شود.
گسترش روزافزون ورزش والیبال در میان مردم و به‌ویژه جوانان در محله‌های مختلف شهر ارومیه و حتی در روستاهای اطراف ارومیه می‌تواند از طریق تهییج اجتماعی و شور و نشاط در فضای اوقات فراغت، به افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی منجر شده که خود موجب تقویت فرهنگ همزیستی مردمان یک مجموعه سرزمینی می‌شود.
والیبال در آذربایجان غربی علی الخصوص در ارومیه سازنده هویت اجتماعی و غرور مردمان آن است و این همان کارکرد بزرگ ورزش است که گاه از چشم مسوولان مغفول می ماند و با تصمیمات یک‌شبه‌شان، ناخواسته تیشه به ریشه احساسات مردم می‌زنند. به همین دلیل است که گفته می‌شود اگر سیستمی جلوی رقابت‌های سالم در عرصه‌های مختلف را گرفته و اجازه شکل‌گیری بازی‌های جمعی را آن طور که باید ندهد، عملاً کوتوله مانده و به توسعه نخواهد رسید. بالعکس سیستمی توسعه یافته خواهد شد که بتواند حوزه رقابت‌ها را در یک چتر قانون‌مند مناسب تقویت کند که یکی از ابزارهای عینی و معمول دستیابی به این هدف، ورزش است.
ورزش علاوه بر هویت‌آفرینی، وحدت بخش و انسجام‌آفرین است چون پیوستگی نسل‌ها و فرهنگ‌ها را موجب می‌شود. در کنار آن ورزش‌های بومی نشاط آفرین و امیدبخش است و به پرکردن مناسب اوقات فراغت به ویژه جوانان کمک شایانی خواهد نمود.
انتهای پیام/
|
