سال‌هاست که مرثیه خوانی می‌کنیم؛ هر وقت آتشی بر پا می‌شود اشک می‌ریزیم به خاطر درختانی که می‌سوزند، زیستگاه‌هایی که خاکستر می‌شوند، سرمایه‌هایی که دود می‌شوند؛ هر بار سفر می‌رویم حالمان بد می‌شود از حجم‌ بالای زباله در طبیعت؛ هر از چند گاهی می‌بینیم عده‌ای نا‌آگاه گونه‌های گیاهی و یا جانوری را وارد کشور می‌کنند و به یک باره یک یا ده‌ها زیست بوم را از بین می‌برند. نمونه دردناک آن بلای سنبل آبی که به جان تالاب پر درد انزلی افتاده است.

مدتی است که محیط زیستی‌ها هم حرص می‌خورند و هم فحش؛ چون عده‌ای ناآگاه با دادن غذا به گونه‌های مهاجمی چون سگ و گربه و کلاغ، بلای جان اکوسیستم‌های شهری و پیرامون شهری شده‌اند؛ آنها با ترویج فرهنگی غلط هم به اکوسیستم‌های شهری آسیب می‌رسانند و هم امنیت و بهداشت ما و سایر حیوانات را به خاطر علایق شخصی و رفع مشکلات شخصی و یا سودجویی نشانه گرفته‌اند. همه ما دردمان می‌گیرد که عده‌ای نو کیسه سوار خودروهای شاسی بلند شده و مانور ویرانگری در دوردست‌ترین مناطق بکر، چه در عمق کویر و چه در ارتفاعات برگزار می‌کنند.

باید قبول کنیم که سبک زندگی مردم عوض شده است. باید قبول کنیم که با قوانین کهنه و ناکارآمد گذشته نمی‌توان کشورداری کرد. گرمایش کره زمین همه ما را در ماکروفر خودساخته گذاشته و اگر دیر بجنبیم همه ما با حرارت آن پخته خواهیم شد.

بخشی از مشکلات کلان کشور مانند آب، آلودگی و تغییر کاربری زمین به دلیل ماهیت چند بعدی و فساد وابستگان دولتی از کنترل ما خارج است. اما بخشی از مشکلات امروز ما به رفتار نادرست ما مربوط است که با وضع قوانین محکم قابل اصلاح است. برای نمونه قانون بستن کمربند در هنگام رانندگی باعث کاهش قابل توجه در تلفات تصادفات رانندگی شد. درخواست ما از دولت به طور خلاصه می تواند پنج قانون برای حل مشکلات نوظهوری باشد که اغلب به سبک و عادت‌های غلط ما مرتبط است:

۱. قانون منع ورود گونه‌های گیاهی و جانوری بیگانه و جریمه و مجازات افراد خاطی.

۲. قانون منع ریختن زباله در هر جا توسط هر کس غیر از محل‌های مجاز، تعیین مالیات بر کیسه‌های پلاستیکی و گرویی کردن بطری‌های آب معدنی و نوشابه.

۳. قانون منع ایجاد آتش در طبیعت به جز محل‌های مجاز و وضع مجازات و جریمه‌های سنگین بازدارنده.

۴. قانون منع ورود خودرو خارج از جاده‌های مجاز.

۵. قانونی کردن حق نگهداری حیوانات خانگی و ممنوعیت تکثیر، آزار، غذا رسانی و دخالت در زندگی حیوانات آزاد.

البته در قوانین جاری هم می‌توان متخلفان در زمینه‌های فوق را به دادگاه برد.

ولی وجود قوانین شفاف با جریمه‌های سنگین بازدارنده که کلیه ضابطین دادگستری مانند پلیس، جنگل‌بانان و محیط بانان بتوانند آنها را اعمال کنند، بخشی از مشکلات محیط زیست را برطرف می‌کند. همکاری تنگاتنگ حقوقدانان و متخصصان و فعالان محیط زیست با نهادهای قانونگذاری ضرورت امروز ماست و تاخیر هر روز برابر است با تخریب و وخیم شدن هر روز محیط زیست رنجور ایران.

حسین آخانی

انتهای پیام/