نویسنده: بهرنگ منتخبی

براساس آنچه که به تئوری مقایسه اجتماعی مشهور است، انسان‌ها برای ارزیابی دقیق خود  همواره به مقایسه توانایی هایشان در برابر دیگران می‌پردازند. به نظر می‌رسد این روش نه تنها در مورد افراد، بلکه در مورد سایر پدیده‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیز صادق است و می‌توان پدیده ای نظیر انقلاب اسلامی ایران را از جهات مختلف با موارد مشابه قیاس و نکات جالب توجهی را به دست آورد. بررسی تفاوت ایدئولوژی انقلاب اسلامی با سایر انقلاب‌ها موضوعی است که به اجمال در این یادداشت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وجود یک ایدئولوژی متفاوت برخلاف آنچه که در حال حاضر بر یک جامعه حاکم است از عوامل مهم بروز انقلاب به شمار می‌آید. با نگاهی دقیق به این عامل متوجه می شویم که ایدئولوژی انقلاب اسلامی در قیاس با انقلاب‌های بزرگی نظیر انقلاب روسیه و کوبا یک ایدئولوژی برتر است چرا که پایه آن نه براساس نظریات فیلسوفانی نظیر مارکس، بلکه بر اساس آموزه های اسلام است و از همین رو است که  انقلاب اسلامی ایران برخلاف این انقلابها هم می تواند پیروز شود، هم می تواند تداوم یابد و هم  می تواند با تحت تاثیر قرار دادن تمام جهان، الگویی برای سایر کشورهای آزادیخواه باشد.

از مهمترین نکاتی که در ایدئولوژی انقلاب اسلامی به چشم می خورد این است که همه آحاد و اقشار جامعه تحت تاثیر آن بر علیه نظام ستم شاهی متحد می شوند.  نگاهی  به انقلاب های مشابه نشان می دهد که چنین چیزی بسیار نادر است. به عنوان نمونه در انقلاب اکتبر 1917 روسیه، برعکس انقلاب اسلامی ایران تنها بخشی از جامعه با انقلاب همراه می شوند، در صورتی که در سال 57 همه مبارزان و انقلابیون ایران تحت یک پرچم و برای یک آرمان متحد با افتخار سازماندهی می شوند. به سخن دیگر، این قدرت ایدئولوژی دقیق اسلامی  است که همه را برای آزادی از یوغ استبداد در یک صف قرار می دهد.

مورد مهم دیگر که بایستی در کانون توجه قرار گیرد اهمیت ایدئولوژی در تربیت رهبران انقلابی است. هرچه یک ایدئولوژی پایه های فکری محکم‌تری داشته باشد، به یقین رهبرانی که از آن تبعیت می کنند نیز برجسته تر خواهند بود. بررسی انقلاب ها مشخص می کند گاهی رهبران آنها یا در بین راه سوار قطار انقلاب شده اند و یا پس از پیروزی به خاطر مواردی نظیر ترس، فساد مالی و سایر موارد مجبور به ترک آن شده اند. اما در مورد رهبر انقلاب اسلامی همه چیز متفاوت است چرا که امام خمینی(ره) از همان نوجوانی و جوانی تا سال 68  تحت تاثیر ایدئولوژی اسلامی در جبهه مبارزه با استبداد و استکبار قرار داشتند و بدون کوچکترین تغییری در ایده ها و اهداف و بدون آنکه کوچکترین مصونیتی برای خویش قائل باشند، برای انقلاب اسلامی مبارزه کرده اند.

همچنین در مورد انقلاب اسلامی بایستی این نکته را نیز مد نظر قرار داد که ایدئولوژی آن همانطور که گفتیم  چون از دین رحمانی اسلام نشات می گیرد، پس مبّری از خشونت و تعرض است و در قیاس با انقلابی مانند انقلاب فرانسه که هزاران تن  پس از پیروزی به اعدام با گیوتین محکوم شدند، انقلاب اسلامی بسیاری از مخالفان را مورد رحمت اسلامی قرار داد و نشان داد که این انقلاب به معنای واقعی کلمه در پی استقلال و آزادی  بشر است و نه استفاده ابزاری از آنها برای امیال شخصی رهبران.

با در نظر گرفتن مطالب فوق الذکر و سایر موارد مشابه به طور خلاصه می توان گفت، ایدئولوژی اسلامی در طول تاریخ ایران به ویژه در جریان انقلاب اسلامی عمیق ترین تاثیرات را در تحولات تاریخی و سیاسی برجای گذاشته و در قیاس با ایدئولوژی هایی نظیر سوسیالیسم، لیبرالیسم، ناسیونالیسم و امثالهم  در آینده نیز همیشه دست برتر را خواهد داشت.

انتهای پیام/