سال هاست که با سیر صعودی بازنشستگی معلمان، بحران کمبود معلم به صدا درآمده و پیش بینی‌ها نشان می‌دهند که تعداد بازنشسته‌ها در آموزش و پرورش در سال های 1400 و 1401 به اوج خود خواهد رسید.

عده زیادی از معلمان بازنشستگی خود را به علت اجرای رتبه‌بندی به تعویق انداخته اند تا از مزایا و افزایش حقوق این لایحه بهره مند شوند. لایحه نظام رتبه بندی معلمان پس از ده سال بالاخره در روز چهارشنبه 24 آذرماه در مجلس تصویب و برای تأیید به شورای نگهبان ارسال شده است. بی شک با اجرایی شدن این لایحه در آموزش و پرورش، عده زیادی از معلمان در سال جاری یا سال آینده، بازنشسته خواهند شد که این سونامی بازنشستگی می تواند مشکلات زیادی را در آموزش و پرورش به وجود آورد.

بیکاری یکی از مشکلات اساسی امروز بوده و دغدغه اصلی مردم و دولت به حساب می‌آید. در این بین یکی از نهادهای مهم کشور به مشکل نیروی انسانی برخورده و باید برای آن فکری جدی کنند. دولت می‌تواند با یک سازماندهی درست بخشی از نیروی کار توانمند را وارد حوزه آموزش و پرورش کرده و با آموزش مهارت‌های لازم به آنها هم عده زیادی از افراد جامعه را به شغلی رسمی و مشخص برساند و همچنین مشکلات بزرگترین دستگاه اجرایی کشور را سامان دهد.

آموزش و پرورش باید از هم اکنون برای جبران کمبود معلم در سال آینده برنامه های عملیاتی را از مجاری قانونی دنبال کند تا علاوه بر جذب معلمان و جبران کمبود معلم، کیفیت آموزش را نیز مد نظر قرار دهد و به هرگونه استخدام غیر کارشناسی اقدام نکند. آموزش و پرورش علاوه بر کمبود معلم دچار بحران کمبود «مشاور» و «مربی بهداشت» و سایر نیروهای اداری و خدماتی  در مدارس نیز می باشد.

با اجرای رتبه بندی معلمان، سیل بازنشستگی به شدت افزایش می یابد و جمعیت دانش‌آموزان نیز رو به افزایش است و برای این فاصله عمیق باید فکری کرد، این بحران سال به سال عمیق تر می‌شود برهمین اساس ضروری است که سازمان اداری و استخدامی، برنامه و بودجه و آموزش و پرورش در جلسات مشترک وضعیت نیروی انسانی، کاستی‌ها و روند آینده آموزش‌ و پرورش در این حوزه را در اسرع وقت پیگیری نمایند.

دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی مسئولیت تأمین نیروی انسانی آموزش و پرورش را برعهده دارند که فعلاً بهترین راه برای جذب معلمان توانمند و با تجربه هستند. البته مهارت آموزان ماده 28 دانشگاه فرهنگیان نیز با آزمون از فارغ التحصیلان دانشگاههای دیگر و گذراندن دوره یک ساله در دانشگاه فرهنگیان وارد آموزش و پرورش می شوند تا کمبود معلم را جبران کنند. معمولاً معلمان ماده ۲۸ که یک سال دوره دیده و فارغ التحصیلان دوره چهارساله دانشگاه فرهنگیان هنوز نیاز دارند چند سال در موقعیت مناسب در کنار مدرسه و پیشکسوتان قرار گرفته و تجربه کسب کنند تا تجربه های لازم و ضروری معلمی را کسب نمایند. کاهش دوره چهار ساله آموزش به سه سال در دانشگاه فرهنگیان نیز از راه کارهای موجود برای حل این مشکل است. دانشگاه فرهنگیان نیاز دارد در مؤلفه‌های اجرایی و آموزشی از روش‌های نوین استفاده کند، اما متاسفانه در زمینه استاد و اعضای هیأت علمی، امکانات و تجهیزات آموزشی فاصله زیادی تا وضعیت مطلوب دارد و باید این مشکلات نیزحل شوند.

یکی دیگر از اقدامات برای حل مشکل کمبود معلم، بالا بردن جمعیت کلاس‌های درس در دوره ابتدایی و متوسطه است که این امر هم کیفیت آموزشی را کاهش داده و هم در شرایط کرونایی که در سالهای آینده نیز باید شیوه نامه ها رعایت شوند، حضور همه دانش آموزان در کلاس امکان پذیر نخواهد بود. راه دیگر برای حل مشکل کمبود شدید معلم استفاده از حق التدریس معلمان به صورت اضافه خدمت شاغلان و تدریس بازنشستگان در سقف ساعات مجاز تدریس است، البته این موضوع فرصت خوبی برای استفاده از توان بازنشستگان است ولی برخی از بازنشسته ­ها انگیزه لازم و توانایی استفاده از فن آوری های نوین آموزشی به ویژه در فضای مجازی را ندارند. اما با وجود استفاده از انواع روش‌های نام برده بازهم جای خالی معلم دوره دیده، توانمند و دارای شایستگی های معلمی در دستگاه تعلیم و تربیت دیده می شود.

امید است مجلس و آموزش و پرورش با در نظر گرفتن شرایط بحرانی کمبود معلم و سونامی بازنشستگی در ماه های آینده، هرچه سریع‌تر نسبت به اتخاذ راهکارهای مناسب برای جذب معلمان با تجربه، توانمند و با صلاحیت حرفه ای، اقدامات لازم را انجام دهند.

حسین معافی

انتهای پیام/